محصولات خلاقیت
شکل (۲-۱۰) نگرشی سیستمی به نوآوری(مقیمی،۱۳۸۵،ص۱۳۳)
در تحقیق حاضر نوآوری به عنوان متغیر وابسته شناخته می­ شود و از نظر عملکردی، بعنوان اولین تلاش برای تحقق بخشیدن یک ایده جدید، فرایند و محصول یا خدمت است. (زمیتکوفسکی^[۱۱۹]، ۲۰۰۵) نوآوری شامل، نوآوری محصول یا خدمت و نوآوری فرایند است، که نوآوری محصول بعنوان محصولات یا خدمات جدید است و نوآوری فرایند بعنوان عناصر جدید معرفی شده به تولید یک سازمان یا عملیات، خدمات و فرایندها تعریف شده است.(رولند و همکاران^[۱۲۰]،۲۰۰۲).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۴-۳) سیرتحول نوآوری
در مقاله­ای تحت عنوان سازمان خلاق و نوآور نوشتۀ شهرآرای و مدنی پور (۱۳۷۵) سیر تحول نوآوری به شرح ذیل بیان گردید:
موج اول: دیدگاه شومپیتر
شومپیتر، نوآوری را معرفی یک ترکیب جدید از عوامل تولید و حالت­های مختلف یک نظام یا به عبارتی یافتن یک تابع تولید جدید می­داند. عوامل این نظام، شناخت یک محصول جدید، یافتن یک فرایند تولیدی جدید، دستیابی به بازار جدید، بکارگیری منابع جدید. نهایتاً طراحی یک سازمان جدید است.
موج دوم: نوآوری تکنولوژیک
نوآوری تکنولوژیکی بین سال های ۱۹۶۰-۱۹۵۰ مطرح شده است و دانشمندان و متفکرین مختلفی در این زمینه اظهار نظر نموده ­اند که به دو موضوع تولید و فرایند نوآورانه توجه بیشتری داشته اند. در این مرحله ابداع واختراع به مرحله تجاری سازی منجر شده و تأثیر بسزایی در رشد اقتصادی کشورها داشته است، پس از این مرحله به نوآوری سیستماتیک و فرآیندگرایی توجه بیشتری شده است. به گونه ­ای که دیوید ونورث درسال۱۹۷۱ ، ادعا می­ کنند که تغییرات سیستماتیک و رشد اقتصادی آمریکا، از این مرحله شروع می­ شود.
موج سوم: نوآوری صنعتی
نگرش نوآوری صنعتی توسط فریمن بین سال های ۱۹۸۰-۱۹۷۰مطرح گردید. مشخصات این نگرش انجام تحقیقات پایه، اختراع، توسعه و نوآوری است. فریمن از جمله ویژگی­های نوآوری در این دوره را، فزاینده بودن آن اعلام می­دارد که این موضوع به دلیل امکانات تولید بهتر در دوران صنعتی، فرصت­های بیشتری برای خلق ایده­های جدید و نیازهای فزایندۀ جوامع بشری ایجاد می­نماید.
موج چهارم: نظام نوآوری
درسال­های۱۹۹۷-۱۹۸۷ برنظام­های نوآوری تأکید بیشتری شده است، به گونه ­ای که فریمن نظام نوآوری را، شبکه­ ای از سازمان­ها برای تحقق تکنولوژی معرفی می­نماید و در سال ۱۹۹۲ سازمان توسعه اقتصادی اروپا (OECD) نوآوری تکنولوژی را تولید و فرایند جدید و تغییرات چشمگیر در نوآوری شامل مجموعه ­ای از فعالیت­های علمی، تکنولوژی، سازمانی، مالی و تجاری، تعریف می­نماید. در مرحله بعد در سال ۱۹۷۹، OECD نوآوری را شامل فعالیت­های R&D، کسب دانش، کسب تجهیزات، تدارکات تولید و بازاریابی و… می­داند و آن را به سه نوع نوآوری فنی و تکنولوژیکی، نوآوری غیرتکنولوژیکی، نوآوری صنعتی تقسیم می­نماید. در این تقسیم بندی، منظور از نوآوری غیر تکنولوژیک، نوآوری سازمانی و نوآوری مدیریتی است.
موج پنجم: نوآوری علمی۱۹۹۳
نوآوری علمی عبارت است از ایجاد، ارزیابی، مبادله و کاربرد ایده­های جدید به منظور برتری یافتن بنگاه­های اقتصادی در بازار کالا و خدمات، که منجر به شکوفایی اقتصاد ملی و توسعۀ اجتماعی می­ شود و شامل مراحل زیراست:
فعالیت­های تحقیق وتوسعه
فرآیندهای کسب و ایجاد دامش جدید برای منافع اقتصادی و اجتماعی.
نوآوری علمی در فرآیندهای تولید، توزیع و کاربرد دانش.
نظام نوآوری علمی ملی.
۲-۴-۴) اهمیت وضرورت خلاقیت و نوآوری
از جنبه فردی: خلاقیت و نوآوری عامل رشد و شکوفایی استعدادها و سوق­دهنده به سوی خودشکوفایی- خلاقیت و نوآوری عامل مؤفقیت های فردی، شغلی و اجتماعی است.
ازجنبه سازمانی: خلاقیت و نوآوری عامل پیدایش سازمان، عامل تولیدات و خدمات، عامل افزایش کمیت، تنوع تولیدات و خدمات، عامل افزایش کیفیت تولیدات و خدمات و مؤفقیت در رقابت، عامل کاهش هزینه­ها، ضایعات و اتلاف منابع، عامل انگیزش­کاری کارکنان سازمان، عامل ارتقای سطح بهداشت روانی و رضایت شغلی کارکنان سازمان، عامل ارتقای بهره­وری سازمان، عامل مؤفقیت مجموعۀ مدیریت و کارکنان سازمان، عامل رشد و بالندگی سازمان، عامل تحریک و تشویق حس رقابت، عامل کاهش بوروکراسی اداری، کاهش پشت میز نشینی و مشوق عمل گرایی، عامل تحریک و مهیا کردن عوامل تولید است.(آقاداوود و حاتمی و حکیمی­نیا، ۱۳۸۹، ص۹)
۲-۴-۵) ساختارنوآوری
چارچوب نوآوری در شکل(۲-۱۱)مشخص کننده موارد زیر است (امیریان زاده،۱۳۸۷،ص۳۹):
چالش، نیروی پیش برندۀ نوآوری است، هرچه چالش بزرگ­تر باشد تعهد به انجام آن بالاتر است. تلاش­ های نوآوری انرژی بیشتری می­طلبد.
تمرکز بر مشتری، نیروی هدایت کنندۀ نوآوری است. تعامل با مشتریان و فهم نیازهای آنها یکی از بهترین راه­های کشف فرصت­ها و قابلیت ­های جدید و انگیزه برای اجرایی ساختن آنهاست.
خلاقیت، مغز نوآوری است. همه چیز از یک اندیشه آغاز می­ شود و سازمان­های نوآور دریافته اند اندیشه­ها می­توانند از هر جایی برخیزند.
ارتباطات شریان حیات نوآوری است. جریان آزاد اطلاعات، عقاید و احساسات، شریان حیاتی نوآوری است.
همکاری، قلب نوآوری است. نوآوری یک فرایند گروهی است و تغذیه این فرایند، تعامل اطلاعات و قدرت تیمی است.
تکمیل، عضلات نوآوری است. نوآوری­های جدید پروژه ­هایی هستند که به صورت مؤفقیت­آمیزی به عنوان عقاید برتر مطرح و با مهارت بالا اجرا شده ­اند.
دقت و تأمل، نردبان نوآوری است. درس گرفتن از پروژه­ های مؤفق و نامؤفق، بینشی را برای ما ایجاد می­ کند که براساس آن مؤفقیت­های بعدی امکان پذیر می­ شود.
فرهنگ، محدودۀ ایفای نقش نوآوری است. فرهنگ انعکاس رهبری، هنجارها، ارزش­ها و نمود عینی و قابل دید چگونگی انجام کار و رفتار افراد سازمان با یکدیگر است.
فراهم ساختن محیط منعطف، افراد را قادر می­سازد تا به ایده­های کارکنان احترام بگذارند، ریسک را تحمل کنند ، برای مؤفقیت­ها جشن بگیرند، احترام به کارکنان را سر لوحه کارهای خویش قرار دهند و تفریحات را تشویق نمایند.
شکل(۲-۱۱)چارچوب DNA نوآوری (امیریان زاده،۱۳۸۷ص۴۲)
۲-۴-۶) اصول نوآوری
برخی از مهم ترین اصول نوآوری عبارت­اند از (دهقان نجم،۱۳۸۸،ص۴۸):
همه ایده­ ها ارزشمند هستند، بنابراین سزاوار است محیطی فراهم نمود که همه ایده­ ها شکوفا و پرورش یابند.
مبتکر ایده، برای ارتقاء و پرورش ایده به کمک نیاز دارد. به عبارتی ایدۀ مبتکر باید توسط یک حامی مورد پشتیبانی قرار گیرد.
مبتکران ایده، عامل اصلی و اساسی رشد سازمان هستند.
۲-۴-۷) سطوح نوآوری سازمانی
کانتر^[۱۲۱] نوآوری سازمانی را در سه سطح زیر طبقه بندی کرده است: (باقری،۱۳۸۷،ص۵۷)
در سطح ارشد: وجود یک دیدگاه وسیع نسبت به آینده و تعهد به انجام نوآوری با سرمایه گذاری بر روی محصولات و فناوری­های جدید.
در سطح میانی: مجموعه ­ای از تجارب و چالش­های جدید، طرح­های ابداعی و مخاطره انگیز، تولید و ارائه نمونه محصول و اجرای سایر انواع پروژه­ های تک منظوره.
در سطح عملیاتی: مجموعه ­ای از نوآوری­های کوچک عملیاتی شده، بهبودهای تدریجی و مستمر، ارائه ایده­های خلاقانه­ای که موجب افزایش سودآوری، کاهش هزینه، تسریع عملکرد و با جلب نظر مشتری خواهند شد و در سطحی وسیع­تر، جهت گیری آینده فعالیت را تعیین خواهند کرد.
۲-۴-۸) انواع نوآوری
متناسب با کاربردها و سطوح مورد بررسی، نوآوری به انواع مختلف تفکیک شده است که در ذیل به انواع آن پرداخته می­ شود: (رضوانی وگرایلی نژاد، ۱۳۹۰، ص۲۲)
نوآوری فنی: از دیدگاه اِوان^[۱۲۲] در ارتباط با محصولات، فرآیندها یا خدمات جدید می­باشد.
نوآوری اداری: از دیدگاه اِوان این نوع نوآوری به تغییرات در ساختار اجتماعی سازمان اطلاق می­گردد ، و دفت^[۱۲۳] به تغییراتی نظیر سیاست­های جذب، اختصاص منابع، ساختار وظایف، اختیارات و پاداش­ها اشاره دارد.
نوآوری فناوری: از دیدگاه دامَن پور و اِوان^[۱۲۴] این نوع نوآوری اغلب با فرصت­های پیش روی سازمان که در اثر پیشرفت­های فناوری ایجاد می­ شود، ارتباط دارد و استفاده از فناوری آغازگر این نوع نوآوری است.
نوآوری محصول – فرایند: از دیدگاه نایت^[۱۲۵] نوآوری محصول به محصول و خدمات جدید یا بهبود یافته برای مشتریان خود اشاره دارد، و نوآوری فرایند روش­هایی انجام امور سازمان را تغییر داده یا بهبود می­بخشد.
شکل(۲-۱۲) مدل پیشنهادی نایت ۱۹۶۷
نوآوری بنیادین – تدریجی: از دیدگاه دِوار و دوتٌن^[۱۲۶] نوآوری بنیادین- تدریجی بر مبنای میزان تغییرات و جدید بودن نوآوری می­باشد. نوآوری بنیادین به تغییرات اساسی و ریشه­ای اشاره دارد در حالی که نوآوری تدریجی به نوآوری­های قبلی بدون تغییر در زمینه اصلی آن اضافه می­گردد.
تدریجی