کسانی که چون مصیبتی به آنان رسد، می‌گویند ما از آنِ خدا هستیم و به سوی او باز می‌گردیم.
این دستور الهی است که اگر مصیبتی برانسان نازل شد باید به خداوند پناه برد و تنها پایدار ی در یاد الهی می‌تواند انسان را آرام کند.
یا أیُّها الَّذینَ ءآمَنُوا إذا لَقیتُم فِئَهً فَاثبُتُوا وَاذکُروا اللهَ کَثیراً لَعَلَّکُم تُفلِحُونَ
ای کسانی که ایمان آورده اید، چون با گروهی برخورد می کنید پایداری ورزید و خدا را بسیار یاد کنید ، باشد که رستگار شوید.

یاد خداهنگام به خود آمدن
اگر قلب انسان سخت شود هیچ موجودی نمی‌تواند آن را در برابر پروردگار خاضع و خاشع نماید زیرا طبق قرآن کریم برخی انسان‌ها قلب هایشان مانند سنگ است بلکه از سنگ هم سخت ترند، زیرا برخی سنگ ها از ترس الهی هبوط کرده و برخی شکاف می خورند تا جویی از درون آن جاری شود ؛ولی درون این انسان‌ها در برابر پروردگارشان هیچ تغییری نمی‌کند .
وَ الَّذینَ إِذا ذُکِرُوا بِایاتِ رَبِّهِم لَم یَخِرُّوا عَلَیها صُمّاً وَعُمیاناً
و کسانی‌اند که چون به آیات پروردگارشان تذکّر داده شوند ،در برابر آن چون کران و کوران نباشند.

یاد خدا در همه احوال
این‌ها آیات نمونه‌ای از آیات الهی هستند که به یادآوری خداوند متعال در همه احوال سفارش کرده‌اند. چرا که انسانی سعادتمند می‌شود که به ریسمان الهی چنگ زند و طبق قرآن کریم همه انسان‌ها خسران زده‌اند به جز کسانی که ایمان دارند و عمل صالح انجام می‌دهند که این دو کار مستلزم یک پشتوانه‌ای است که از درون شخص نشأت می‌گیرد و آن چیزی نیست جز توحید خالص. کسی که تربیت توحیدی شده و آن را در درونش نیز نهادینه کرده باشد حتما سعادتمند خواهد شد.
وَاذکُر رَبَّکَ فِی نَفسِکَ تَضَرُّعاً وَخیفَهً وَدونَ الجَهرِ مِنَ القَولِ بِالغُدُوِّ وَالأَصالِ وَلا تَکُن مِنَ الغافِلینَ
ودر دل خویش پروردگارت را با تضرع و ترس، بی صدای بلند، در ابتدا و انتهای روز یاد کن و از غافلان مباش.
فَإِذا أَفَضتُم مِّن عَرَفاتٍ فَاذکُرُوا اللهَ عِندَ المَشعَرِالحَرامِ
چون از عرفات کوچ نمودید، خدا را در مشعر الحرام یاد کنید.
وَسَبِّح بِالعَشِیِّ وَالإبکار
و شبانگاه و بامدادان [او را] تسبیح گوی.
دسته‌ای از این آیات مستقیماً بر ذکر درونی و قلبی تأکید می‌کنند و دسته‌ای دیگر به ذکر لفظی سفارش می‌نمایند که ذکر درونی را نیز به دنبال دارد. در هر حال منظور قرآن تکرار الفاظ نیست، بلکه منظور این است که در مراحل مختلف زندگی ذهن انسان پیوسته متوجه خداوند باشد.

آثار یاد خدا
گفتیم یاد خدا به این معناست که انسان وجود خداوند را همواره در زندگی خود احساس کند. یاد خداوند متعال آثار مهمی در شخصیت انسان مؤمن دارد که عبارت است از:

1. 1. 1. 1. اینکه انسان احساس کند خداوند مراقب کارها و رفتارهای اوست .این احساس انگیزه ای بسیار قوی برای پایبندی به حدود الهی و احکام شرعی در انسان به وجود آسمان‌ها. امام صادق (علیه السلام) فرمود:

      (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مِنْ أَشَدِّ مَا فَرَضَ‏ اللَّهُ عَلَى خَلْقِهِ ذِکْرُ اللَّهِ کَثِیراً ثُمَّ قَالَ لَا أَعْنِی سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ وَ إِنْ کَانَ مِنْهُ وَ لَکِنْ ذِکْرَ اللَّهِ عِنْدَ مَا أَحَلَّ وَ حَرَّمَ فَإِنْ کَانَ طَاعَهً عَمِلَ بِهَا وَ إِنْ کَانَ مَعْصِیَهً تَرَکَهَا.
از مهم‌ترین اموری که خداوند بر آفریدگانش واجب گردانید ه، بسیار یاد کردن خداست. سپس فرمود:
منظورم ذکر “سبحان الله و الحمدلله و لاإله إلّا الله و الله اکبر” نیست، هرچند اینها نیز یاد خداست، بلکه منظورم یاد خدا هنگام روبرو شدن با حلال و حرام است، اگر کاری اطاعت خداوند، باشد انجام دهد و اگر نافرمانی باشد، رها کند.
این روایت آشکارا بیان می‌کند معنای صحیح ذکر این است که انسان در درون خویش خدا را با تضرع و ترس یاد کند هر چند ذکر زبانی نیز از نظر تربیتی دارای آثار مهمی است.
۲٫دل نبستن به موجودات مادی و محدود و ارتباط درونی خداوند در همه مراحل زندگی در شخصیت مسلمان، سر افرازی و عزّت پدید آسمان‌ها. این حالت از بزرگ ترین ویژگی های شخصیّتی و ذاتی یک مسلمان به شمار می‌رود، چرا که هر کس شیرینی یاد خدا را بچشد و وجود او را در زندگی او حس کند ، در برخورد با مسائل جزئی و کم ارزش زندگی که فکر مردم را به خود مشغول کرده رقابت و نزاع آنان را بر می انگیزد –احساس عزّت و برتری می‌کند .
۳٫بی‌اعتنایی و عدم وابستگی به دنیا حالت دیگری در شخصیت انسان مسلمان پدید آسمان‌ها که اطمینان، آرامش روانی و متانت به معنای اخلاقی آن خوانده می‌شود؛ خداوند متعال فرموده است:
أَلَذینَ ءامَنُوا وَتَطمَئِنُّ قُلُبُهُم بِذِکرِ اللهِ ألا بِذِکرِ اللهِ تَطمَئِنُّ القُلوبُ
همان کسانی که ایمان آورده‌اند و دل هایشان به یاد خدا آرام می‌گیرد .آگاه باشید که با یاد خدا دل ها آرامش می‌یابد.
علت اینکه انسان با یاد خداوند متعال آرامش و اطمینان می‌یابد، این است که ارتباط عاطفی و درونی با مبانی ثابت و تغییرناپذیر، آسایش و آرامش روانی برای شخصیت انسان به ارمغان آسمان‌ها، اما اگر انسان در پی امور نا پایدار و گذرا باشد، همواره نگران از دست دادن آنها یا در هراس از رو به رو شدن با یک پیش آمد ناخواسته است و در نتیجه دچار ترس، نگرانی، ناراحتی، و پریشانی می‌گردد. انسان مؤمن خود را از وابستگی به دنیا این آزاد کرده و به ارزش‌های ناپایدار و زودگذر آن بی‌اعتناست و با خداوند متعال ارتباط قلبی و روحی دارد. روشن است وقتی انسان از نظر روحی و عاطفی به یک منبع پایدار و ثابت متّصل باشد طبیعتاً آرامش و اطمینان پیدا می‌کند:
یاأیَّتُها النَّفسُ المُطمَئِنَّهُ ارجَعِی إلی رَبِّکِ راضِیَهً مَرضیَّهً فَالدخُلی فی عِبادِی وَادخُلی جَنَّتِی
ای نفس مطمئنه خوشنود و پسندیده به سوی پروردگارت باز گرد و در میان بندگان من در آی و در بهشت من داخل شو.
إنَّ الإنسانَ خُلِقَ هَلوعاً إذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزوعاً إذا مَسَّهُ الخَیرُ مَنوعاً إلَّا المُصَلِّینَ
به راستی که انسان بسیار آزمند و بیتاب خلق شده است چون صدمه ای به او رسد عجز و لابه کند و چون خیری به او رسد بخل ورزد مگر نماز گذاران.