سهام : [۱۶]
زمانی که سهامی می‌خرید در بخشی از دارایی‌های یک شرکت سهیم می‌گردید.
اگر آن شرکت در تجارت موفق و مثبت عمل کند در زمان‌های معین سود خود را دریافت می‌دارید و اگر بالعکس آن شرکت موفق عمل ننماید ارزش سهام شما پایین خواهد آمد و شما بخش و یا تمام وجه خود را از دست خواهید داد.
اوراق قرضه : [۱۷]
زمانی که شما اوراق قرضه خریداری می‌کنید در واقع شما پول خود را به یک شرکت و یا موسسه دولتی و یا خود دولت برای مدت زمان معین که ترم نامیده میجشود قرض می‌دهید. گواهینامه اوراق قرضه پرداخت سود معین و ثابت توسط شخص و عضو صادرکننده را در مدت زمان معین تعهد می کند. مدت زمان این اوراق بین چند ماه تا چند سال می‌تواند متغیر باشد. اوراق قرضه در قیاس با سهام سرمایهجگذاری مطمئن تری محسوب می‌گردد. زیرا دارندگان اوراق قرضه نسبت به سهامداران در صورت ورشکستگی صادرکننده اوراق زودتر به پول خود می رسند.اگر چه فروش اوراق قرضه پیش از موعد مقرر جریمه ای به همراه ندارد اما ارزش اوراق قرضه منوط به نوسان نرخ سود آن خواهد بود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
تعدادی از اوراق قرضه بدین نام است:
اوراق قرضه پس انداز :[۱۸]
اوراق قرضه با کوپن:[۱۹]
سند بهادار کوتاه مدت دوستی[۲۰] :اوراق قرضه ای که سود آن در انقضای مدت یکجا پرداخت می‌شود.
پرداخت سود به صورت زمان بندی شده نیست و کل سود در پایان انقضای مدت یکجا پرداخت می‌گردد. این اوراق به صورت تخفیفی خریداری شده و ارزش آن در زمان سررسید برابر با همان ارزش اسمی خواهد بود.
اوراق قرضه شهرداری[۲۱]:
توسط دولت فروخته می شود و معاف از مالیات است. بدین معنا که شما بابت سودی که دریافت کنید مالیات نخواهید پرداخت.
اوراق قرضه تضمین شده[۲۲]:
اوراق قرضه تضمین شده ریسک سرمایه گذاری بسیار پایینی دارد اما میزان سود پرداختی آنها نیز کمتر است.
اوراق قرضه قابل تبدیل[۲۳]:
اوراق قرضه قابل تبدیل را می توان به سهام تبدیل نمود.
اوراق قرضه پربهره و کم اعتبار[۲۴] :
این اوراق توسط کمپانی‌های با اعتبار محدود صادر شده و درصد ریسک سرمایه گذاری بسیار بالایی دارند.
شرکتهای تعاونی سرمایه‌گذاری در سهام و اوراق قرضه [۲۵] :
این شرکت ها عموماً مجموعه ای از سرمایه‌گذاری های مشترک توسط گروهی از سرمایه‌گذاران است. مدیر این شرکت ها وجوه شما را در اوراق قرضه و سهام بازار پول و یا ترکیبی از آنها سرمایه گذاری کرده و بهترین زمان خرید و فروش آنها را اعلام می‌کند. با سرمایه‌گذاری مشترک با دیگر سرمایه‌گذاران در این شرکت‌ها شما قادر خواهید بود تا زمینه سرمایه‌گذاری و فعالیت خود را در طیف وسیع‌تری انجام دهید که ریسک سرمایه‌گذاری را کمتر می‌سازید. اما این شرکت ها حق الزحمه دریافت نموده و شما بابت سود خود می بایست مالیات بر درآمد بپردازید.
به نظر کارشناسان اقتصادی، سرمایه‌گذاری خارجی ازمهمترین پدیده‌های اقتصادی سده حاضر است . پس از دهه ۱۹۸۰ این پدیده جهانی از رشد بسیار بالایی برخوردار بوده و به گونه‌ای که نرخ رشد آن از نرخ رشد دیگر شاخص های اقتصادی مانند صادرات، تجارت، تولید ناخالص ملی بیشتر بوده است . بر پایه گزارش های سالانه سازمان ملل متحد، مقدار سرمایهگذاریهای مستقیم خارجی از سال ۱۹۸۳ تا ۱۹۹۰ دارای میانگین نرخ رشد سالانه بالغ بر ۲۹ درصد است که نزدیک به سه برابر رشد سالانه صادرات جهانی در این مدت بوده است.
۲-۳- تعریف سرمایه‌گذاری خارجی
فرهنگ لغت حقوق بین الملل؛ سرمایه‌گذاری خارجی را اینگونه تعریف کرده است : انتقال وجوه یا مواد از یک کشور ( کشور صادر کننده ) به کشور دیگر ( کشور میزبان )، جهت استفاده از تاسیسات یک بنگاه اقتصادی در کشور اخیر، در برابر مشارکت مستقیم یا غیر مستقیم در سود آن بنگاه، چگونگی بهره‌گیری از این وجه در اداره یک بنگاه اقتصادی، وجه تمایز سرمایه‌گذاری خارجی از « تجارت خارجی» محسوب می‌شود.
۲-۴- شیوه های سرمایه‌گذاری خارجی
تقسیم بندی نوع سرمایه‌گذاری،از جهات گوناگون امکان پذیراست. ساده ترین گونه، انتساب به زمینه های فعالیت سرمایه‌گذاری است.مانند سرمایه‌گذاری تولیدی، بازرگانی، اعتباری، صرافی ( ارزی ) و غیره. اما اصولا” سرمایه‌گذاری را در دو دسته کلی قرار می دهند ؛
« سرمایه گذاری عمومی» و « سرمایه گذاری خصوصی»
الف ) سرمایه‌گذاری عمومی خارجی:
به آن نوع سرمایه‌گذاری، که توسط دولت ها به مفهوم خاص و یا توسط سازمانهای بین الملی صورت می گیرد، سرمایه‌گذاری عمومی گفته می‌شود، برخی طرحهای توسعه و یا فعالیتهای بازرگانی که به حیات اقتصادی یک کشور بستگی داده توسط دولت سرمایه‌گذاری می‌شود.
ب ) سرمایه‌گذاری خصوصی خارجی:
سرمایه خصوصی، یک منبع مهم برای سرمایه گذاری خارجی محسوب می‌شود . در کشورهای صنعتی غربی، سرمایه خصوصی بخش مهمی از سرمایهگذاریهای صورت گرفته در خارج ازکشور را تشکیل می‌دهد. در کشورهای در حال توسعه نیز، نیاز فوری به جریان رو به تزاید سرمایه خصوصی وجود دارد. هدف اصلی اشخاص یا شرکتهای خصوصی از سرمایه‌گذاری در خارج تحصیل سود است. همین عنصر کسب منفعت، سرمایه‌گذاری خارجی را از سایر موارد تامین مالی خارجی جدا می‌سازد.
۲-۵-انواع سرمایه‌گذاری خارجی
الف ) سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی:[۲۶]
سرمایه را اقتصاددانان به جیوه تشبیه می‌کنند که لغزان است و با کوچکترین تکانی جابجا می شودیا آن را پرنده‌ای می‌پندارند که با کوچکترین صدای پایی می‌پرد و زودتر از آدمی از معرکه می‌گریزد . این « پرنده گریزپا » امروزه سهم مهمی در اقتصاد کشورهای جهان دارد، به اقصی نقاط دنیا مهاجرت می‌کند و گاه گفته می‌شود که سرمایه (( وطن )) نمی‌شناسد. سرمایه گذاری مستقیم خارجی به گونه رائج آن به شکل سرمایه گذاری در تولید، ساخت کالا و استخراج مواد خام انجام می‌شود و کشورها برای پر کردن شکاف بین پس انداز ملی و سرمایه‌گذاری، دستیابی به دانش فنی و زدودن تنگناهای ارزی از آن استقبال می‌کنند.
سازمان تجارت جهانی[۲۷] سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی رابه این صورت تعریف می کند: « زمانی که یک سرمایه گذار ساکن در یک کشور ( کشور مبدا) دارایی یی را در کشور دیگری ( کشور میزبان ) به قصد مدیریت آن دارایی خریداری می کند. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی[۲۸] اتفاق می افتد »
ب : سرمایه‌گذاری خارجی در سبد مالی یا سرمایه‌گذاری غیر مستقیم:
سرمایه گذاری خارجی در سبد مالی تمام سرمایهگذاریهای یک شخصیت حقوقی مقیم در یک کشور،در اوراق قرضه یک بنگاه مقیم در کشور دیگر را در بر می‌گیرد . این بنگاه در درجه نخست در پی جمع آوری سرمایه مورد نیاز خود است و لازم نیست که سود قابل توجه و پایداری به سرمایه گذار بر‌گرداند .همه سرمایه‌گذاریها در زمینه اوراق مشارکت و سفته نوع غیر مستقیم سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.
۲-۶-تاریخچه سرمایه گذاری خارجی
از اواخر سده نوزدهم میلادی، سرمایه‌گذاری خارجی نقش مهمی در اقتصاد جهانی ایفا کرده است. در آن زمان بریتانیا مهم‌ترین ملت اعتبار دهنده جهان به شمار می‌رفت. مسیر حرکت سرمایه‌های خصوصی خارجی در دو مقطع قبل از جنگ جهانی اول از کشورهای اروپایی به سوی کشورهای تازه صنعتی شده آن زمان یعنی ایالات متحده کانادا، آرژانتین و استرالیا بود. در واقع یکی از عوامل مهم توسعه اقتصادی این کشورهارلآاآر، جریان سرمایه خصوصی از اروپا بود . در دهه ۱۹۶۰ بعد از پایان رکورد سرمایه‌گذاری ناشی از دو جنگ جهانی شاهد این نوع سرمایه‌گذاری و نقش موثر آن در توسعه اقتصادی آسیای جنوب شرقی هستیم. تا جایی که در دهه ۱۹۸۰ آسیا بزرگترین دریافت کننده سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در فاصله ۱۹۸۲ تا ۱۹۹۰ بود.
۵٫سرمایه‌گذاری خارجی در ایران از اواخر سده نوزدهم آغاز و شامل سرمایه‌گذاری در صنعت نفت، بهره برداری از شیلات، بهره برداری از خطوط تلگراف، تاسیس بانک، احداث راه آهن، بهره برداری از جنگلها و بهره‌برداری از معادن … بوده است و سه مقطع زمانی ۱۲۵۸ تا ۱۳۳۱ هجری شمسی و ۱۲۴۱ تا ۱۲۹۲ هجری شمسی و ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۷، سه مقطع حساس و مهم سرمایه‌گذاری بوده است که دارای بحثهای تاریخی و شرائط سیاسی و اجتماعی خاص بر آن حاکم بوده. بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی، فرار سرمایه‌داران به خارج ازکشور، بدهی صاحبان صنایع به سیستم بانکی و .. در پیش روی دولت قرار گرفته بود،چاره‌ای جز ملی کردن صنایع و بانکها نبود و با تدوین برنامه دوم توسعه در نیمه دوم ۱۳۷۲ و پذیرش سرمایه‌گذاری خارجی ( بند ازتبصره ۲۲ قانون ) و تصویب قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری،صنعتی، پس از یک دوره توقف طولانی پانزده ساله، بار دگر جذب سرمایه‌های خارجی مورد توجه قانونگذار قرار گرفت، در برنامه سوم توسعه به دولت نسبت به اخذ یا تضمین تسهیلات مالی خارجی اجازه داده شد و در برنامه چهارم توسعه در مواد ۱۳،۱۴، ۱۵، ۲۱، ۲۴، ۳۳، ۴۸ جذب و حمایت از سرمایه‌های خارجی در بخشهای مختلف اقتصادی جدی گرفته شد.
۲-۷-عوامل تعیین کننده
داشتن چارچوب مشخص برای سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورها با توجه به گسترش تجارت آزاد و جهانی شدن، اهمیت خود را ازدست داده است. ابزارکشورها برای جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی شامل قوانین و مقرراتی است که چگونگی ورود و رفتار سرمایه‌گذاران خارجی، معیارهای عملکرد شرکتهای خارجی وابسته و عملکرد بازارها را مشخص می کند بعضی از عوامل گوناگون موثر برای جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی با عنوان‌های سیاسی، اقتصادی، جغرافیایی و حمایتی و تشویقی شناخته می‌شود. به طور مثال در عوامل اقتصادی مباحثی چون وجود زیرساختهای اقتصادی گسترده، بازبودن سیستم اقتصادی و … مورد بررسی قرار می‌گیرد و یا در عوامل حمایتی و تشویقی مباحثی چون معافیتهای مالیتی، تسهیلات زیربنایی و …. مطرح می‌گردد.
۲-۸-سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه اقتصادی
طرحهای سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند ضمن ایجاد فرصتهای شغلی، باعث افزایش صادرات غیر نفتی، تکمیل حلقه‌های زنجیره تولید، اکتشاف، بهره‌برداری ازمنابع و فر‌آوری، رونق بخشیدن به بازار رقابت، افزایش کیفیت کالاها و خدمات و کاهش قیمتها شود و از طرفی با رویکرد به فناوری مدرن، نابودی مدیریت سنتی و بازاریابی مناسب زمینه برای رقابت پذیری صنایع و ورود آنها به بازار جهانی هموارمی‌شود.
۲-۹-مزایا و مشوقهای سرمایه‌گذاری خارجی درایران
پس از گذشت حدود نیم قرن از زمان تصویب اولین قانون سرمایه‌گذاری خارجی در ایران،در سال ۱۳۸۱ قانون جدیدی تحت عنوان « قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری خارجی» به تصویب رسید که جایگزین قانون پیشین یعنی« قانون جلب و حمایت سرمایه های خارجی » مصوب ۱۳۳۴ گردید، خلاصه‌ای ازمفاد مواد این قانون عبارتند از:
۱ : پذیرش سرمایه‌گذاران خارجی بر اساس این قانون و با رعایت سایر قوانین و مقررات جاری کشور می بایست به منظور عمران و آبادی فعالیت تولیدی اعم از صنعتی، معدنی » کشاورزی و خدمات صورت پذیرد .
۲ : سازمان سرمایه‌گذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران، تنها نهاد رسمی تشویق سرمایهگذاریهای خارجی در کشور و رسیدگی به کلیه امور مربوط به سرمایهگذاریهای خارجی می باشد.
۳ : اصل سرمایه خارجی و منافع آن یا آنچه از اصل سرمایه در کشور باقی مانده باشد، با دادن پیش آگهی سه ماهه به هیات سرمایه گذاری خارجی بعد از انجام کلیه تعهدات و پرداختها کسورات قانونی و تصویب هیات و تایید وزیر امور اقتصادی و دارایی قابل انتقال به خارج خواهد بود.
به طور کلی، عوامل موثر بر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را می توان به چهار گروه زیر تقسیم بندی کرد:
الف- عوامل سیاستگذاری اقتصادی(مثل ثبات اقتصادی، میزان ریسک سرمایه‌گذاری و…).
