تصویر ۴-۱۴ نمایی از توپوگرافی ورودی شهر ماسال ۸۰
تصویر ۴-۱۵ نمایی از وجود پیج در مسیر ورودی ماسال ۸۱
تصویر ۴-۱۶ نمایی از تابلوی تبلیغاتی در ورودی شهر ماسال ۸۲
تصویر ۴-۱۷ نمایی از مسیر تنیان، سه سار، آلیان از ورودی ماسال ۸۳
تصویر ۴-۱۸ نمایی از ورودی شهر ماسال ۸۴
تصویر ۴-۱۹ رهاشدن فضا درست پشت تابلوی ورودی ۸۵
تصویر۴-۲۰ رها شدن فضای خالی در ورودی ماسال ۸۵
تصویر ۴-۲۱ نمایی از کاربری های آموزشی، ورزشی واداری در ورودی ماسال ۸۸
فهرست نقشه ها
عنوان صفحه
نقشه۳-۱ موقعیت شهرستان ۳۳
نقشه ۳-۲ زمین شناسی ۳۵
نقشه۳-۳ توپوگرافی ۳۷
نقشه ۳-۴ شبکه آب ۴۰
نقشه۳-۵ خاک ۴۷
نقشه ۳-۶پوشش گیاهی ۴۹
نقشه ۳-۷ کاربری اراضی شهر ماسال ۶۴
چکیده
در گذشته های نه چندان دور که حد و مرز شهرها توسط دروازه ها مشخص میشد مبادی ورودی به شهر از کیفیت فضایی بالایی برخوردار بود و جزو عناصر شاخص و از ویژگی های بارز هر شهر به حساب میآمد امروزه با گسترش و توسعه شهرها مبادی ورودی آن به مسیرهای سریع السیر برای تردد وسایل نقلیه موتوری تبدیل شده است و زمین های مجاور آنها نیز به کاربری های مزاحم و ناسازگار با محیط اختصاص یافته است که بی نظمی و اغتشاش بصری این فضاها را تشدید می کنند. در تعریف ورودی شهر می توان گفت محور ورودی یک کریدور فضایی است که علاوه بر ویژگیهای فعالیتی و جمعیتی مسیر، ارتباط منطقی بین طبیعت و شهر را به صورت سلسله مراتب سازماندهی شده و نظام مند برقرار می نماید. آنچه که امروزه به عنوان ورودی با آن سرو کار داریم بیش از هر چیز باعث بهم خوردن نظام رفتاری افراد و بروز ناهنجاریهای رفتاری نیز شده است. به این معنا که بی توجهی به طراحی این فضا به عنوان یک مفصل رابط، موجب ورود یکباره افراد به فضا ها شده است به نحوی که فرصتی برای تغییر و همساز کردن رفتار با فضای جدید وجود ندارند. این عدم سازگاری رفتار با محیط جدید تأثیری منفی روی محیط گذاشته و به صورت یک ناهنجاری خود را نمایان می سازد. با توجه به تعاریفی که ذکر شد ورودی شهر ماسال واکثرشهرهای ایران از چنان وضعیت ناهنجاری برخوردارند که هیچ احساسی از رسیدن با شوق ورود، در مسافر بر نمی انگیزد وتصویری مطابق با توقع وی از ورودی یک شهر در ذهن فرد ایجاد نمی کند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
تحقیق حاضر تحت عنوان تحلیل فضایی ورودی شهر ماسال انجام گرفته وجامعه آماری آن ورودی شرق به غرب این شهر می باشد.
هدف اصلی این تحقیق، تو قعات موضوعی و موردی از ورودی اصلی شهر ماسال می باشد که بر این اساس به شناخت توقعات موضوعی (تبدیل پذیری و نفوذ پذیری) و توقعات موردی (پذیرندگی –خوانایی. تشخص) شهرماسال ونیز ارائه راهکارهایی جهت تعیین ورودی مناسب شهری در شهر ماسال پرداخته شده است. در این تحقیق از روش توصیفی و تحلیلی و مشاهدات میدانی بر پایه استدلال و آمار، برای رسیدن به نتیجه نهایی استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده هابه دو روش کمی و کیفی انجام می گیرد. بخشی از اطلاعات به روش استدال استقرایی مورد تحلیل قرار می گیرد و بخش دیگری از اطلاعات با استقاده از آمار استنباطی، تحلیل می گردد.
واژگان کلیدی: شهر، فضای شهری، فضا، خیابان، ورودی، ماسال
مقدمه
ورودی در شهرهای قدیم ایران به طور اخص درکلیت شهر مورد توجه بود. در شهرهای امروزی مفهوم ورودی عینیت کالبدی مطلوب خود را از دست داده است و در برنامه ریزیها و طرحهای رسمی شهری چندان عنایتی به آن نمی شود. اکثر شهرهای فعلی ایران با کیفیت فضایی ناخوشایند و عدم انتظام کالبدی و نیز کارکردهای عمدتاً کارگاهی محمل اغتشاش بصری بوده و در روندی از ادراک شهر و نیز تلقی کلیت آن، سیمای عینی و منظر ذهنی نامطلوبی برجا می گذارد. گرههای مهم در کنار پذیرایی به شهر آمدگان محل عبور عده زیادی از افراد بوده و سیمای آن شهر با تلقی کلی از این فضا در ذهن آنان نقش می بندد. کاربری های موجود در ورودی شهرها در اغلب موارد نقش کاروانسراهای برون شهری را بر عهده می گیرند و عدهای برای تجدید قوا، استراحت، سرویس وسایل نقلیه و. . . در این مکانها توقفی موقتی دارند. ورودی مکانی است که گذار روانی از بیرون به درون در آن میسر می شود. ورودی یک شهر شامل حوزهای میباشد که اتصال دو گستره طبیعی و مصنوع را امکان پذیر می سازد و چون افراد بیرون شهر را نیز شامل می گردد. لذا می بایستی تصویر ذهنی عموم افراد ونه فقط شهروندان را در طراحی آن لحاظ کرد. باتوجه به طرح مساله انجام گرفته پایان نامه حاضر به دنبال پاسخگویی به سؤالات ذیل است:
۱-آیا ورودی شهر ماسال با توقعات موضوعی از ورودی شهر (تبدیل پذیری و نفوذ پذیری) انطباق دارد؟
۲- آیا ورودی شهر ماسال با توقعات موردی از ورودی شهر (پذیرندگی –خواناییوتشخص) انطباق دارد؟
تحقیق حاضربا بهره گیری از داده های میدانی ومطالعات کتابخانه ای در پنج فصل به شرح زیر انجام شده است:
فصل اول: در این فصل مباحثی از طرح تحقیق شامل بیان مساله، روش تحقیق، اهداف تحقیق، سئوالات و فرضیات تحقیق و. . . ارائه میشود.
درفصل دوم : به مبانی نظری تحقیق که شامل تعاریف، مفاهیم پایه ای، دیدگاه ها ونظریات، تاریخچه ورودی شهر، بررسی عوامل موثر بر طراحی ورودی، توقعات موضوعی وموردی از ورودی و. . . . . . . پرداخته شده است.
درفصل سوم : به بررسی ویژگی های جغرافیایی محدوده مورد مطالعه شامل ویژگیهای طبیعی، انسانی، اقتصادی و کالبدی پرداخته شده است.
درفصل چهارم : به یافته های تحقیق که شامل بررسی ورودی شرقی غربی شهر ماسال از نظرتبدیل پذیری، نفوذ پذیری، پذیرندگی، راحتی، دلبازی، خوانایی و تشخیص پرداخته شده است
فصل پنجم : در این فصل به ارزیابی فرضیات ونتیجه گیری و پیشنهادات پرداخته شده است.
فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱ بیان مسئله و ضرورت تحقیق
برنامه ریزان شهری نقش فزاینده ای برای ورودی شهرها قائل شده اند. در شهرهای قدیم ایران ورودی در کلیت شهر مورد توجه بوده است اما در شهرهای امروزی ورودی عینیت کالبدی مطلوب خود را از دست داده است و در برنامه ریزیهای شهری چندان توجهی به آن نمی شود. اکثر شهرهای ایران با کیفیت فضایی ناخوشایندی در سیمای عینی و منظر ذهنی شهر اثر گذاشته است.
ویژگی ساختار فضایی ورودی های شهرهای ایران همواره تجلی عناصر محیطی–اجتماعی و فرهنگی آنها بوده است. زیرا از یک سو با گشایش منظره های طبیعی (کوه) چشم انداز بدیعی را فراهم می آورد و از دیگر سو با ورودیهای اجتماعی–فرهنگی به شیوه دروازه های فرهنگی نیز نشانگر تجلی کاربری های همجوار خود بوده است.
در گذشته های نه چندان دور که حد و مرز شهرها توسط دروازده ها مشخص میشد مبادی ورودی به شهر از کیفیت فضایی بالایی برخوردار بود و جزو عناصر شاخص و از ویژگی های بارز هر شهر به حساب میآمد امروزه با گسترش و توسعه شهرها مبادی ورودی آن به مسیرهای سریع السیر برای تردد وسایل نقلیه موتوری تبدیل شده است و زمین های مجاور آنها نیز به کاربری های مزاحم و ناسازگار با محیط اختصاص یافته است که بی نظمی و اغتشاش بصری این فضاها را تشدید می کنند.
تفکر مدرنیستی همواره متوجه تفکیک دو فضا از طریق یک مانع قابل کنترل است. این در حالیست که ورودی بیش از هر چیزی مفصلی برای اتصال دو مکان است و نه تابلویی برای تفکیک دو فضا. اتصال دو مکان نیز تنها از طریق یک فضای واجد حس مکان امکان پذیر است. از این رو ورودی مکانی است خلق شده برای یک اتفاق که معنای این اتفاق ورود و خروج آگاهانه از دنیایی به دنیای دیگر است. ذهن انسانها همواره فضا را به عنوان یک مکان و زمان را در قالب یک اتفاق ثبت می کند. یعنی از میان تمامی فضاهای موجود معمولا فقط آنهایی که واجد حس مکان هستند در ذهن افراد ثبت می شوند و در میان تمامی زمانهایی که ما را احاطه کرده اند زمان های وابسته به یک اتفاق نهایتا تثبیت میشود.
شهر ماسال به عنوان یک شهر کوهپایه ای در جلگه غرب گیلان با پدیده از هم گسیختگی فضایی در پیرامون ورودی این شهر مواجه است. از سوی دیگر این منطقه شهری با چشم انداز زیبا به سمت کوه همواره مورد توجه شهروندان است. حال این پرسش اساسی وجود دارد که آیا ورودی شهر ماسال با توقعات موضوعی از ورودی (تبدیل پذیری و نفوذ پذیری) و با توقعات موردی از ورودی شهر (پذیرندگی–خوانایی و تشخص) انطباق دارد؟
با توجه به مسایل مذکور ورودی نه فقط یک فضا که مکانی پذیرای فعل ورود با تمام آداب و ویژگیهایش می باشد. وقوع این اتفاق مستلزم جایی است که حرکتی نرم و لطیف از درون به بیرون را میسر سازد. به واقع اینجا یک مفصل است نه یک تیغه. از این رو همانند هر مفصل دیگری دارای طیفی از زمان و سلسله مراتب میان دو عرصه می باشد. از طرف دیگر توجه به این نکته ظریف از حساسیت بالایی برخوردار است و آن اینکه این مفصل به تنهایی واجد شخصیت و ویژگیهایی است که آن را تبدیل به مکانی متمایز از دو عرصه درون و بیرون می نماید. در واقع گرچه ورودی اعتبار خود را از عرصه های دو طرف خود می گیرد و به تنهایی معنایی ندارد ولی نمی توان شخصیت مستقل آن را از نظر دور داشت. همین ویژگی ورودی است که همواره آن را از سایر بخشهای یک مجموعه متمایز نموده و در هر مقیاسی (شهر) همیشه آن را به عنوان مکانی شاخص مطرح نموده است.
۱-۲- اهداف تحقیق
در هر ورودی باید مکان های بیرونی و درونی به آرامی به هم تبدیل شوند تا افراد بتوانند رفتاری مناسب از خود بروز دهند و چون دو طرف ورودی در دل هم نفوذ دارند باید احساس راه یافتن یکی در دیگری را در فرد ایجاد نماید. به محض ورود به شهر باید احساس پذیرفته شدن توسط محیط به ما دست دهد خوانایی و وضوح توقعی است که از هر ورودی انتظار می روداز طرف دیگر افراد انتظار دارند که ورودی هر شهر معرف خصوصیات و عناصر شاخص هویتی همان شهر باشد از این رو تشخص هر ورودی که آن را از ورودی سایر نقاط متمایز کند اهمیت زیادی دارد.
اهداف این تحقیق شامل تو قعات موضوعی و موردی از ورودی اصلی شهر ماسال می باشد که بدین صورت بیان می شود :
۱-شناخت توقعات موضوعی (تبدیل پذیری و نفوذ پذیری) و توقعات موردی (پذیرندگی –خوانایی. تشخص) شهرماسال
۲-راهکارهایی جهت تعیین ورودی مناسب شهری.
۱-۳ سوال تحقیق
-آیا ورودی شهر ماسال با توقعات موضوعی از ورودی (تبدیل پذیری و نفوذ پذیری) و با توقعات موردی از ورودی شهر (پذیرندگی –خواناییوتشخص) انطباقدارد؟
۱-۴ فرضیه های تحقیق