شهر زرند طبق مستندات تاریخی در چند صد سال پیش جمعیتی بالغ بر ۲۰۰ هزار نفر را شامل می شده که بیشتر در اثر عوامل طبیعت خصوصاً زلزله و سیل دچار افت جمعیتی شدیدی شده است.
بخش مرکزی شهر زرند:
- دهستان اسلام آباد (زرند)
- دهستان جرجافک
- دهستان دشتخاک
- دهستان سربنان
- دهستان محمدآباد زرند
- دهستان وحدت
- دهستان خانوک
- دهستان حتکن
شهرها: زرند، خانوک و ریحانشهر
- بخش یزدان آباد
- دهستان سیریز
- دهستان یزدان آباد
شهر: یزدان شهر
آثار تاریخی و مذهبی شهر زرند
آثار و ابنیه تاریخی شهرستان زرند را می توان به دو دسته تقسیم نمود دسته ای از آثار تاریخی شهر که به علت عدم آگاهی مردم و بی توجهی مسئولین شهر در قبل از انقلاب از بین رفته اند که می توان به برج قدیمی و تاریخی قسمت شمال مسجد جامع شهر که قدمت تاریخی زیاد داشته و همچنین دو کتیبه که در جنب برج فوق به خط میخی، در کنار هم به فاصله نزدیک نصب شده بودند، اشاره کرد. گویا قدمت تاریخی کتیبه ها مربوط به دوره هخامنشیان بوده است. نمای مسجد جامع قدیم که سقف آن به صورت زیبا و با ایوان و شبستان بسیار عالی و با سبک معماری سنتی و برج دیگری- که احتمالاً مربوط به دوره سلجوقیان بوده- در طرف غرب مسجد جامع وجود داشته (این برج گویا همزمان با برج مسجد امام در کرمان ساخته شده).
از ابنیه قدیمی دیگر شهر زرند سردر ورودی مسجد جامع بوده است که در دو طرف آن قبوری وجود داشته است.
از دیگر آثار از بین رفته قدیمی دیگر می توان به یخدانهای قدیمی زرند که به یخدان کهنه و یخدان نو معروف بوده اند، اشاره کرد. قدمت احداث یخدان کهنه با قدمت یخدان مویدی کرمان برابری می کند. که متاسفانه مانند بسیاری دیگر از آثار تاریخی و با ارزش شهر زرند نابود شده‌اند.
از آثار قدیمی دیگر شهر زرند، حمامی معروف به «حمام میرزاعلی» بوده استکه قدمت و سابقه آن همزمان با ساخت حمام گنجعلی خان ذکر شده که دارای دو خزینه آب گرم و سرد بوده است.
در حال حاضر حمامی معروف به «حمام درویش» وجود دارد که به «حمام حاج قلی» مشهور بوده این حمام در قدیم دارای خزینه بوده و به سبکی زیبا ساخته شده است.
از دیگر آثار تخریب شده می توان به «حوض انبار» اشاره نمود که در وسط شهر قرار داشته و از طرف بازار می بایست پله های زیادی را طی نمود و به زیرزمین رفت تابه حوض انبار رسید.
از دیگر ابنیه تاریخی که متاسفانه آثاری از آن باقی نمانده و در گذشته محل حاجات و تجمع زنان این شهر بوده مقبره زنی سیده، متقی و پرهیزگار و مومن بوده معروف به «خاک سیده بیگم» که هر شب جمعه زنان با تجمع خود و روشن کردن شمع و پخش نذورات، محل فوق را رونق می دادند.
بنا به نقل قول از معمرین، برجهای زیادی در داخل شهر و روستاها بوده که متاسفانه یا بعلت عدم آگاهی مردم یا در اثر زلزله و سایر عوامل طبیعی دستخوش حوادث گردیده و تخریب شده‌اند.
آثار طبیعی و گردشگری شهر زرند
خود شهر زرند به واسطه دارا بودن تیپ اقلیمی بری نیمه خشک و معتدل دارای جاذبه های طبیعی خاصی نبوده اما اکثر دهستان های زرند و توابع آن کوهستانی، خوش آب و هوا و دارای جاذبه های طبیعی و گردشگری هستند از جمله: گیسک، یکی از بی نظیرترین مجموعه های دیدنی شمال استان کرمان است، بگشتوئیه، فضایی است بسیار خوش آب و هوا با درختان تناور. آب مراد یا آب باد که دارای چشمه هایی است که در فهرست ۱۴ چشمه آب های معدنی ایران قرار گرفته است. سرتخت با هوای پاک و صفای عارفانه اش، روزگاری میعادگاه بزرگانی چون استاد بهمنیار کرمانی، محمود دبستانی، حسین کوهی و بزرگان دیگری از این تبار بوده است. درخت کهنسال خانوک، جای پای دایناسور که در ده علیرضا کشف شده و علاوه بر آن دانشمندان با بررسی و شناسایی گسل ها و فسیل ها به کشف تازه ای از حیات جانداران در میلیون ها سال قبل رسیده اند.
بی شک این منطقه نیز در طول تاریخ، فراز و نشیب های فراوانی به خود دیده که برای بسیاری ناشناخته مانده است و از آنجا که تاکنون تحقیق جامع و مستقلی پیرامون فرهنگ و ادبیات عامیانه ان صورت نگرفته است، بر آن شدم که بخشی از وقت خود را صرف این امر نمایم. چرا که در این هنگامه «غریو سنگین ماشین ها» شبه ارزش های سوداگرانه هایی که ارزش های نجیب خودمانی را در این جا و آنجای جهان به دشواری های نفس گیر دچار کرده، فرهنگ روشنایی بلند را از دید دور نداشته است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

بنابراین با توجه به آداب و رسوم، لغات و اصطلاحات خاص و منحصر به فرد منطقه زرند که در گویش شیرین و دلنشین مرمان ان دیده می شود این مجموعه تهیه گردید و شامل مطالب زیر می باشد:
۱- معرفی جغرافیایی شهرستان زرند
۲- عقاید و آداب و رسوم مردم زرند
۳- گویش زرندی
۴- ادبیات عامه مردم زرند
اهداف تحقیق
هدف کلی:
بررسی فرهنگ عامه مردم زرند
اهداف جزئی
۱- آشنایی با آداب و رسوم مردم
الف) بازی ها
ب) اعیاد و جشن ها
ج) آداب و رسوم متداول در عزا
د) آداب و رسوم متداول در عروسی
۲- آشنایی با ادبیات عامه مردم
الف) ضرب المثل ها و اصطلاحات
ب) گردآوری و ضبط گویش
ج) ترانه ها
د) افسانه ها
فرضیه تحقیق
فرضیه اصلی: مردم زرند دارای فرهنگ عامه خاص خود هستند که با سایر مناطق متفاوت است.
مردم زرند دارای آداب و رسوم خاص خود هستند.
ضرب المثل ها و اصطلاحات مردم زرند خاص خودشان است.