دو مثال زیر تفصیل فزاینده را در دو حوزه ی کاربردی مختلف روشن می سازند.
* مثال ( ۱ ایجاد یک کارخانه ی فراوری شیمیایی به منظور تعیین ویژگی های فرایند با مهندسی فرایند آغاز می شود . این ویژگی ها به منظور طراحی واحدهای فرایندی اصلی مورد استفاده قرار می گیرند. این اطلاعات، پایه ی طراحی مهندسی خواهند شد که هم جانمایی تفصیلی کارخانه و هم ویژگی های مکانیکی واحدهای فرایندی و تسهیلات جانبی را تعریف می کنند . همه ی اینها به نقشه های طراحی منجر می گردند که برای تولید نقشه های ساخت ) ایزومتریک های ساخت وساز ( تفصیل می ی ابند . در حین ساخت وساز در صورت نیاز و مشروط به تأیید مناسب، تفاسیر و انطباق ها صورت می پذیرند . این تفصیل بیشترِ ویژگی ها در نقشه های مطابق ساخت ثبت می شوند . در حین آزمون و پیش راه اندازی، اغلب تفصیل های بیشتری از ویژگی ها به شکل تنظیم های عملیاتی نهایی اعمال می گردد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

* مثال ۲ ) محصول یک پروژه ی توسعه ی اقتصادی می تواند در آغاز به این صورت تعریف شود : (( بهبود کیفیت زندگی کم درآمدترین ساکنان جامعه X )) . همان طور که پروژه پیش می رود محصولات می توانند به صورت مشخص تری تعریف گردند .برای مثال (( در دسترس قراردادن غذا و آب برای ۵۰۰ ساکن کم درآمد موجود در جامعه )) . دور بعدی تفصیل فزاینده می تواند مشخصاً بر افزایش تولید و بازاریابی کشاورزی متمرکز شود، با این شرط که آب به عنوان اولویت دوم انگاشته شود تا به محض آنکه مؤلفه ی کشاورزی به خوبی شروع شد، آغاز گردد.
۴-۲- مدیریت پروژه چیست؟
مدیریت پروژه عبارت است از به کارگیری دانش، مهارت ها، ابزارها و تکنیک ها برای فعالیت های پروژه به منظور تحقق الزامات پروژه . مدیریت پروژه با بهره گرفتن از فرایندهایی همچون فرایندهای آغازین، برنامه ریزی، اجرایی، کنترلی و اختتامی انجام می پذیرد . تیم پروژه کارهای پروژه ها را مدیریت می کند و این کارها اغلب عبارتند از:

• • تقاضاهای رقابتی برای: محدوده، زمان، هزینه، ریسک و کیفیت

• • ذینفعانی با نیازها و انتظارات متفاوت

• • الزامات شناسایی شده

شایان توجه است که بسیاری از فرایندهای مدیریت پروژه ذاتاً تکرارپذیر هستند . این امر تا اندازه ای به دلیل وجود تفصیل فزاینده و ضرورت آن در سراسر چرخه ی حیات یک پروژه می باشد؛ یعنی، هر چقدر بیشتر در مورد پروژه ی خود بدانی، بهتر می توانی آن را مدیریت کنی.
گاهی اوقات واژه ی مدیریت پروژه برای تشریح یک رویکرد سازمانی برای مدیریت عملیات جاری مورد استفاده قرار می گیرد . این رویکرد که ) به زبان ( بهتر مدیریت بر مبنای پروژه نامیده می شود، با بسیاری از ابعاد عملیات جاری همچون پروژه ها برخورد می نماید تا از تکنیک های مدیریت پروژه در مورد آنها استفاده نماید . هرچند درک مدیریت پروژه برای سازمانی که بر مبنای پروژه ها مدیریت می شود حیاتی است، بحث مفصل تر در مورد این رویکرد خارج از محدوده ی این سند می باشد.
دانش مربوط به مدیریت پروژه می تواند به طرق بسیاری سازمان دهی گردد . این سند به همان گونه که در زیر تشریح می شود، دارای دو بخش اصلی و دوازده فصل می باشد.
۵ - حوزه های دانش مدیریت پروژه
حوزه های دانش مدیریت پروژه، کاربرد و دانش مدیریت پروژه را از نظر فرایندهای تشکیل دهنده ی آنها تشریح می کند . این فرایندها به همان گونه که در زیر تشریح می شوند و همان طور که در شکل ۱-۱ نشان داده شده اند، در قالب نُه حوزه ی دانش سازمان دهی شده اند.
مدیریت یکپارچگی پروژه ، فرایندهای مورد نیاز برای حصول اطمینان از هماهنگی مناسب بین عناصر مختلف پروژه را تشریح می کند . این حوزه ی دانش از فرایندهای تکوین برنامه ی پروژه، اجرای برنامه ی پروژه و کنترل یکپارچه ی تغییرات تشکیل شده است.
مدیریت محدوده ی پروژه ، فرایندهای مورد نیاز برای حصول اطمینان از اینکه پروژه برای تکمیل موفقیت آمیز خود دربرگیرنده ی همه یکارهای موردنیا ز و فقط کارهای موردنیاز می باشد را تشریح می کند . این حوزه ی دانش از فرایندهای آغاز، برنامه ریزی محدوده، تعریف محدوده، تأیید محدوده و کنترل تغییرات محدوده تشکیل شده است.
مدیریت زمان پروژه ، فرایندهای موردنیاز برای حصول اطمینان از تکمیل به موقع پروژه را تشریح می کند . این حوزه ی دانش از فرایندهای تعریف فعالیت، تعیین توالی فعالیت، برآورد مدت زمان فعالیت، تکوین زمان بندی و کنترل زمان بندی تشکیل شده است.
مدیریت هزینه ی پروژه ، فرایندهای موردنیاز برای حصول اطمینان از تکمیل پروژه با بودجه ی مصوب را تشریح می کند . این حوزه ی دانش از فرایندهای برنامه ریزی منابع، برآورد هزینه، بودجه بندی هزینه و کنترل هزینه تشکیل شده است.
شکل ۱-۱ - دیدی کلی از حوزه های دانش مدیریت پروژه و فرایند های مدیریت پروژه
مدیریت کیفیت پروژه ، فرایندهای موردنیاز برای حصول اطمینان از برآورده شدن نیازهایی که پروژه از بابت آنها تعهد شده است را تشریح می کند . این حوزه ی دانش از فرایندهای برنامه ریزی کیفیت، تضمین کیفیت و کنترل کیفیت تشکیل شده است.
مدیریت منابع انسانی پروژه ، فرایندهای موردنیاز جهت اثربخش ترین استفاده از افراد درگیر در پروژه را تشریح می کند . این ( حوزه ی دانش ( از فرایندهای برنامه ریزی سازمانی، جذب منابع انسانی و توسعه ی تیم تشکیل شده است.
مدیریت ارتباطات پروژه ، فرایندهای موردنیاز جهت حصول اطمینان از مناسب و به موقع بودن تولید، گردآوری، توزیع، ذخیره و تنظیم نهایی اطلاعات پروژه را تشریح می کند . این حوزه ی دانش از فرایندهای برنامه ریزی ارتباطات، توزیع اطلاعات، گزارش دهی عملکرد و خاتمه ی اداری تشکیل شده است.
مدیریت ریسک پروژه ، فرایندهای مربوط به شناسایی، تحلیل و واکنش به ریسک پروژه را تشریح می کند . این حوزه ی دانش از فرایندهای برنامه ریزی مدیریت ریسک، شناسایی ریسک، تحلیل کیفی ریسک، تحلیل کمی ریسک، برنامه ریزی واکنش به ریسک و کنترل و نظارت ریسک تشکیل شده است.
مدیریت تدارکات پروژه ، فرایندهای موردنیاز برای دستیابی به کالاها و خدمات از خارج از سازمان اجرایی را تشریح می کند . این حوزه ی دانش از فرایندهای برنامه ریزی تدارکات، برنامه ریزی درخواست، درخواست، انتخاب منبع، اداره ی پیمان و خاتمه ی پیمان تشکیل شده است.
شکل ۱-۲ - ارتباط مدیریت پروژه با با سایر دیسیپلین های مدیریت
۱-۵ مراحل پروژه و چرخه ی حیات پروژه
به دلیل آنکه پروژه ها تعهداتی یکتا هستند، متضمن درجه ای از عدم قطعیت می باشند . سازمان هایی که پروژه ها ر ا اجرا می کنند معمولاً برای بهبود کنترل مدیریتی و برقراری ارتباط با عملیات جاری سازمان اجرایی، هر پروژه را به چندین مرحله ی پروژه تقسیم می کنند . مجموع مراحل پروژه به عنوان چرخه ی حیات پروژه شناخته می شود.
۱-۱-۵ ویژگی های مراحل پروژه
هر مرحله ی پروژه با تکم یل یک یا بیش از یک دستاورد مشخص می شود .یک دستاورد عبارت است از یک محصول کاری ملموس و قابل صحت سنجی مثل یک امکان سنجی، یک طرح تفصیلی یا یک پیش نمونه ی کاری . دستاوردها و در نتیجه مراحل بخشی از یک منطق معمولاً متوالی هستند که برای حصول اطمینان از تعریف مناسب محصول پروژه طرح ریزی شده اند. نتیجه ی یک مرحله ی پروژه معمولاً به منظور الف ( تعیین اینکه آیا پروژه می بایست به مرحله ی بعد ادامه یابد و ب ( تشخیص و اصلاح خطاهای هزینه زا، با بررسی دستاوردهای کلیدی و عملکرد تا به امروز پروژه مشخص می شود . این بررسی های پای ان مرحله، اغلب با عناوینی چون؛ خروج یهای مرحله، درواز ههای مرحله یا نقاط پایانی نامیده می شوند.
به طور معمول هر مرحله ی پروژه از مجموعه ای از دستاوردهای معین تشکیل شده است که برای استقرار سطح مطلوب کنترل مدیریتی طراحی شده اند . بیشتر این اقلام به دستاورد م رحله ی اولیه مربوط می باشند و معمولاً نام مراحل از این اقلام گرفته می شود : الزامات، طراحی، ساخت، آزمون، راه اندازی، تحویل و سایر موارد مقتضی . در بخش ۳-۱-۵ چندین نمونه ی چرخه های حیات پروژه تشریح شده اند.
۲-۱-۵ ویژگی های چرخه ی حیات پروژه
چرخه ی حیات پروژه برای تعیین شروع و پایان یک پروژه مورد استفاده قرار می گیرد . برای مثال، هنگامی که یک سازمان فرصتی را شناسایی می کند که مایل است به آن پاسخ دهد، اغلب برای تصمیم گیری در مورد لزوم تعهد یک پروژه انجام یک نیازسنجی و یا امکان سنجی را تصویب می کند . تعریف چرخه ی حیات پروژه تعیین خواهد کرد که آیا مطالعه ی امکان سنجی به عنوان اولین مرحله ی پروژه می باشد یا به عنوان یک پروژه ی جداگانه ی مستقل مورد بررسی قرار می گیرد.
تعریف چرخه ی حیات پروژه همچنین تعیین می کند که چه اقدامات انتقالی در شروع و در پایان پروژه منظور شده است و ) چه اقداماتی ) منظور نشده است . بدین ترتیب تعریف چرخه ی حیات پروژه می تواند برای مرتبط ساختن پروژه با عملیات جاری سازمان اجرایی مورد استفاده قرار گیرد. معمولاً توالی مراحل تعریف شده توسط بیشتر چرخه های حیات پروژه ها متضمن گونه هایی از انتقال یا تبدیل فن آوری از قبیل الزامات به طراحی، احداث به عملیات یا طراحی به ساخت می باشد .معمولاً دستاوردهای مربوط به مرحله ی پیشین قبل از آنکه کار
مرحله ی بعد آغاز شود، تأیید می شوند . با این حال گاهی اوقات هنگامی که ریسک های موجود قابل قبول فرض گردند، مرحله ی بعد پیش از تأیید دستاوردهای مرحله ی قبل آغاز می شود . اغلب این عمل هم پوشانیِ مراحل، سری عگزینی نامیده می شود.
چرخه های حیات پروژه معمولاً این موارد را تعریف می کنند:

• • در هر مرحله می بایست چه کارهای فنی انجام شوند ) برای مثال آیا کار معمار بخشی از مرحله ی تعریف است یا بخشی از مرحله ی اجرا؟(.

• • در هر مرحله چه کسی می بایست درگیر شود ( برای مثال، مجریانی که لازم است در الزامات و طراحی درگیر باشند.)

شرح چرخه ی حیات پروژه می تواند بسیار کلی یا بسیار تفصیلی باشد، شرح های بسیار تفصیلی می توانند برای ایجاد ساختار و ثبات دارای فرم ها، نمودارها و فهرست های وارسی بسیاری باشند . چنین روش های تفصیلی اغلب متدولوژ یهای مدیریت پروژه نامیده می شوند.
بیشتر شرح های چرخه ی حیات پروژه دارای ویژگی های متداولی می باشند:

• • سطوح هزینه و منابع انسانی در آغاز پروژه پایین می باشند، ) در گذر زمان ( به سوی پایان پروژه بالاتر می باشند و وقتی که پروژه به نتیجه می رسد به سرعت کاهش می یابند. این الگو در شکل ۳-۱ نشان داده شده است .

• • در آغاز پروژه احتمال تکمیل موفقیت آمیز پروژه پایین و ریسک و عدم قطعیت ذاتی در بالاترین) حد ( است . با ادامه یافتن پروژه، احتمال تکم یل موفقیت آمیز پروژه به صورت فزاینده ای افزایش می یابد. در آغاز پروژه توانایی ذینفعان برای اثرگذاری بر ویژگی های نهایی محصول پروژه و هزینه ی نهایی پروژه در بیشترین حد خود می باشد و همچنان که پروژه تداوم می یابد، به صورت فزاینده ای کاهش می یابد. یکی از عوا مل اصلی چنین پدیده ای آن است که معمولاً هزینه ی تغییرات و اصلاح خطاها هم زمان با تداوم پروژه افزایش پیدا می کند.

می بایست برای تمایز چرخه ی حیات پروژه از چرخه ی حیات محصول توجه لازم را مبذول داشت . برای مثال، پروژه ای که جهت ارائه ی یک رایانه ی رومیزی جدید به بازار تعهد می گردد، تنها یک مرحله یا گام از چرخه ی حیات محصول محسوب می گردد.
شکل ۱-۳ - نمونه ی چرخه حیات عمومی
هرچند چرخه های حیات بسیاری از پروژه ها دارای مراحی با نام های متشابه و دستاوردهای مورد نیاز متشابه هستند، تعداد کمی از آنها یکسان می باشند .بیشتر آنها دارای چهار یا پنج م رحله می باشند، ولی برخی از آنها نیز دارای نُه یا تعداد بیشتری مرحله می باشند . حتی ممکن است در یک حوزه ی کاربردی نیز تفاوت های قابل ملاحظه ای وجود داشته باشد ممکن است چرخه ی حیات توسعه ی نرم افزار یک سازمان دارای یک مرحله ی طراحی باشد، در حالی که ممکن است یک سازمان دیگر چرخه ی حیاتی با مراحل جداگانه ی طراحی تفصیلی و کارکردی داشته باشد.
ممکن است که زیرپروژه های درون پروژه ها نیز دارای چرخه های حیات پروژه ی جداگانه ای باشند . برای مثال یک شرکت معماری که برای طراحی یک ساختمان جدید اداری به کار گرفته شده است، در ابتدا هنگامی که طراحی را انجام می دهد، در مرحله ی تعریفی کارفرما درگیر می باشد و هنگامی که از تلاش های ساختمانی پشتیبانی می کند، در مرحله ی اجرایی کارفرما درگیر خواهد بود . خود پروژه ی طراحی توسط معمار نیز به نوبت خود، مجموعه ی مراحل خاص خود را، از ) مرحله ی ( توسعه ی مفهومی و سپس تعریف و اجرا و تا خاتمه، داراست . حتی ممکن است که آن معمار با طراحی تسهیلات و پشتیبانی از مرحله ی ساختمان به عنوان پروژه های جداگانه ای که دارای مراحل جداگانه ی خاص خودشان می باشند، برخورد نماید.
۳-۱-۵ نمونه ی چرخه های حیات پروژه