جدول ۴-۱۰ تحلیل واریانس مولفه «نوآوری» ۱۱۰
جدول۴-۱۱ تحلیل رگرسیون ۱۱۰
فهرست شکل‌ها
شکل‏۲‑۱: انواع کارآفرینی ۱۴
شکل ۲- ۲: پنج رکن اصلی سازمان منبع: (مینتزبرگ، ۱۹۵۳: ۱۱) ۵۹
شکل ۲- ۳: تفاوت ساختارهای مکانیکی و ارگانیکی منبع: (رابینز، ۱۳۸۷: ۳۱۳) ۶۰
شکل ‏۲‑۴- عوامل موفقیت کارآفرینی استراتژیک (ایکولز و کریستوفر، ۱۹۹۸) ۶۲
شکل ‏۲-۵- ابعاد یا متغیرهای سازمانی (سالاریان زاده، ۱۳۸۰) ۶۳
فصل اول
کلیات پژوهش
مقدمه
امروزه کارآفرینی به یکی از حوزه‌های مهم پژوهش بین رشته ای تبدیل شده است. بسیاری از رشته‌ها نظیر اقتصاد، مدیریت، روان شناسی و جامعه شناسی در حال آزمون مدل‌ها و نظریه هایی برای شناخت عوامل رشد و توسعه کارآفرینی در جوامع هستند. از این رو پژوهش در کارآفرینی رشد چشمگیری طی دو دهه اخیر داشته است و رویکرد‌های مختلفی برای آن ارائه شده است. یکی از این رویکردها «کارآفرینی استراتژیک» است که از کاربست نظریه‌های مدیریت استراتژیک در حوزه کارآفرینی به وجود آمده است. بررسی تاثیرات کارآفرینی استراتژیک و عوامل موثر بر آن یکی از مهمترین دغدغه‌های پژوهشگران به شمار می‌رود. پژوهش حاضر نیز به دنبال بررسی تاثیر ساختار سازمانی و ترتیبات آن بر کارآفرینی استراتژیک است. در این پژوهش مفهوم کارآفرینی استراتژیک و ابعاد آن بررسی شده و نحوه اثر گذاری ساختار سازمانی بر آن از طریق روش‌های آماری آزمون خواهد شد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بیان مسئله پژوهش
کارآفرینی به عنوان راهبردی اثربخش برای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها شناخته شده است. کارآفرینی فرآیندی پیچیده، بلندمدت و فراگیر است که البته نقش مهمی در رشد و توسعه اقتصادی کشورها دارد به طوری که امروزه این مقوله به عنوان استراتژیک‏ترین و مهم‏ترین ابزار توسعه اقتصادی جوامع پیشرفته شناخته شده است(خبرگزاری اقتصادی ایران، ۱۳۸۷).کارآفرینی و نوآوری مرکز فرایند خلاق در اقتصاد به منظور رشد اقتصادی، افزایش سودآوری و ایجاد اشتغال است. اشتغال و پیچیدگی‏های آن در جهان پرشتاب امروز توجه بسیاری از سیاستگذاران، دولتمردان و کارشناسان را به خود جلب نموده است(ضیایی بیگدلی، ۱۳۸۲)
به هر حال، کارآفرینی برای توسعه شرکت‏های کوچک و متوسط برای بدست‏آوردن مزیت رقابتی نیاز دارند تا روی موضوعات سازمانی، توسعه کارآفرینی استراتژیک و نوآوری تمرکز کنند.
کارآفرینی استراتژیک، هماهنگی جنبه‏ه ای استراتژیک و کارآفرینی در ایجاد، توسعه و عمل در نظر گرفته شده برای به دست آوردن مزایای رقابتی است.(پاجاپتی، ۲۰۰۸)^[۱]کارآفرینی استراتژیک از ترکیب مشخصه‏ های استراتژی و کارآفرینی نتیجه می‏شود. در واقع سازمان، مشخصه‏ های جستجو- محور را با مشخصه‏ های کاربرد- محور ترکیب می‏کند تا جریان دائمی از نوآوری به وجود آورد و از نظر فناوری سرآمد رقبای خود باقی بماند. به این ترتیب، کارآفرینی استراتژیک با فعالیتهایی مرتبط است که شرکت مایل است به منظور به کارگیری نوآوری‏های ناشی از تلاش‏ها برای جستجوی مداوم فرصت‏های مبتنی بر نوآوری(یعنی شکل‏های جدید سازمانی، محصولات جدید، فرآیندهای جدید و غیره) انجام دهد. توانایی برای پیش‏بینی و سپس پاسخ مناسب به تغییر محیط یکی از نتایج مهم کارآفرینی استراتژیک کارآمد است. در واقع از گذرگاه کارآفرینی استراتژیک، سازمان می‏تواند به نوآوری و به کارگیری آن به عنوان منبع مزیت‏های رقابتی پایدار و عکس‏‏العمل مؤثر به تغییرات پیوسته محیطی اعتماد کند. اجرای کارآمد کارآفرینی استراتژیک شرکت‏ها و سازمان‌ها را متوجه این امر می‏کند که انطباق با تغییرات مستلزم آرایشی از تازگی به صورت نوآوری‏ها است.
استقرار موفق کارآفرینی استراتژیک در سازمان‌ها، سبب ایجاد ساختاری درسازمان می‏شود که به گونه‏ای سازمان و اعضای آن را مجهز به قابلیت‌های خاص و منحصر به فرد می‏کند. به بیان دیگر، پیاده سازی مؤلفه‏هایی از قبیل رهبری کارآفرینانه و فرهنگ کارآفرینانه، قالب ذهنی کار آفرینانه، مدیریت استراتژیک منابع و فراهم آوردن زمینه‏ای برای ایجاد نوآوری و به کارگیری خلاقیت، ناگزیر سازمان را در مسیری قرار می‏دهد که در آن اعضای سازمان در فضایی مناسب تمامی قابلیت‌های بالقوه خود را شکوفا می‏ نمایند و در نتیجه آن سازمان نیز مجهز به قابلیت‌های مورد نیاز خواهد شد.(احمدپور داریانی و مقیمی، ۱۳۸۷).
سازمان‌هایی می‏توانند نوآوری را در تمام انواع و ابعاد، در مورد پیاده کنند که دارای قابلیت‏های نوآوری باشند. در واقع برای اینکه سازمان، سازمانی نوآور باشد لازم است خود رابه قابلیت‏های نوآوری مجهز کند و شایستگی‏های خود را در زمینه‏های مربوطه توسعه دهد.
یکی از راه‏های توسعه قابلیت‌های نوآوری در سازمان، پیاده سازی کارآفرینی استراتژیک است. کارآفرینی استراتژیک همانگونه که از نام آن پیداست، تلفیق کارآفرینی و مدیریت استراتژیک است. محققان این حوزه با بیان اینکه کارآفرینی در واقع بگونه‏ای مهارت در شناسایی فرصت‏های کسب و کار است و مدیریت استراتژیک نیز در واقع مهارت در بهره‏گیری از فرصت‏های شناسایی شده است، عنوان می‏کنند که با تلفیق این دو مهارت و اجرای کارآفرینی استراتژیک در سازمان‌ها، شرکت‌ها می‏توانند با شناسایی فرصت‏ها(کارآفرینی) و برنامه‏ ریزی و بسیج امکانات برای بهره‏برداری از این فرصت‏ها (مدیریت استراتژیک) خود را در یک جایگاه برتر در بازار و در مقایسه با رقبا قرار دهند.
جهاد دانشگاهی نیز به مانند سایر سازمان‌ها و شرکت‏ها با توجه به قرارگرفتن در محیطی رقابتی، ناچار است که به سازمانی کارآفرین تبدیل شود تا بتواند از فرصت‏‏های محیطی بهره برداری کند. در واقع ترویج کارآفرینی استراتژیک می‏تواند مزیت‏های رقابتی برای جهاد دانشگاهی خلق کند.
اما مسأله ای که در پژوهش کنونی مورد بررسی قرار می‏گیرد نقش ساختار سازمانی جهاد دانشگاهی در دستیابی به این هدف است. ساختار سازمانی براساس مدل رابینز(۲۰۱۳)^[۲]دارای سه بعد رسمیت، پیچیدگی و تمرکز است. هر کدام از این ابعاد بر سایر جنبه‏ه ای سازمانی بسیار تأثیرگذار هستند. هدف از پژوهش کنونی آن است که تأثیر ابعاد ساختار سازمانی بر ابعاد کارآفرینی استراتژیک در جهاد دانشگاهی آزمون شود. نتایج این تحقیق به مدیران جهاد دانشگاهی کمک می‏کند تا به درک مناسبی از رابطه این متغیرها و شیوه ارتقای کارآفرینی استراتژیک در واحدهای زیر مجموعه خود دست یابند.
اهداف پژوهش
هدف اصلی:
تعیین میزان رابطه بین ابعاد ساختار سازمانی و کارآفرینی استراتژیک در واحدهای جهاد دانشگاهی مستقر در شهر تهران
اهداف فرعی:
اهداف فرعیتحقیق به ترتیب زیر هستند:

1. 1. شناسایی رابطه بین رسمیت و کارآفرینی استراتژیک

1. 1. شناسایی رابطه بین پیچیدگی و کارآفرینی استراتژیک

1. 1. شناسایی رابطه بین تمرکز و کارآفرینی استراتژیک

سوال‌های پژوهش
سوال اصلی پژوهش
آیا بین ساختار سازمانی وکارآفرینی استراتژیک در واحدهای جهاد دانشگاهی مستقر در شهر تهران ارتباط وجود دارد؟
سوال‌های فرعی پژوهش

1. 1. آیا رسمیت با کارآفرینی استراتژیک در واحدهای جهاد دانشگاهی مستقر در شهر تهران ارتباط دارد؟

1. 1. آیا پیچیدگی با کارآفرینی استراتژیک در واحدهای جهاد دانشگاهی مستقر در شهر تهران ارتباط دارد؟

1. 1. آیا تمرکز با کارآفرینی استراتژیک در واحدهای جهاد دانشگاهی مستقر در شهر تهران ارتباط دارد؟

1. 1. ابعاد ساختار سازمانی به چه میزان برکارآفرینی استراتژیک در واحد‌های جهاد دانشگاهی مستقر در شهر تهران تأثیر دارند؟

ضرورت انجام پژوهش
درجهان دانش محورکنونی، فعالیت کارآفرینی به عنوان یک پیش نیاز، کلید موفقیت و به دست آوردن مزیت رقابتی است. محیط اقتصادی متلاطم وآشفته امروزی نیازبه انعطاف پذیری، نوآوری وتوسعه رویکردهای استراتژیک و خلاق دارد و جوامع در مسیر تطبیق خود با این تغییرهای اجتناب­ناپذیر، ناگزیر از تقویت فرآیندهای نوآوری و خلاقیت هستند؛زیرا اقتصادهای غیرخلاق وغیر نوآور به مرور زمان، یا از دور خارج می‌شوندیا مجبور می­گردند برای بقای خویش، سیستم فعالیت­­ها و عملکرد خود را اصلاح کنند. در کشورهای مختلف، توجه خاصی به کارآفرینی و کارآفرینان می­ شود. تقویت کارآفرینی و ایجاد بستر مناسب برای توسعه آن از ابزار پیشرفت اقتصادی کشورها و به ویژه کشورهای در حال توسعه در نظر گرفته می­ شود؛ چراکه «براساس بیانیه جهانی کارآفرینی، یک همبستگی قوی میان رشد اقتصاد ملی و سطح فعالیت کارآفرینانه ملی و سازمانی وجود دارد.»(آرچی بونگ، ۲۰۰۴)
کارآفرینی به طور عام و کارآفرینی استراتژیک به طور خاص نه فقط در بخش اقتصادی، که در تمامی حوزه ها بایستی مورد تامل و تاکید قرار گرفته و به عنوان یکی از مهمترین عوامل موثر بر توسعه همه­جانبه کشور مطالعه و بررسی شود. چگونگی و انواع آن، عوامل موثر بر آن، پیامدهای آن و دیگر مسائل و موضوعات مرتبط با آن باید با دقت نظر و به طور مبسوط مورد مطالعه قرار گیرد و براساس مطالعات صورت گرفته اقدامات مقتضی انجام شود.
البته کارآفرینی استراتژیک علاوه بر تاثیراتی که می ­تواند در سطح کلان بر روند توسعه­ای یک کشور به همراه داشته باشد، پیامدهای مثبت دیگری نیز در حوزه ­های مختلف اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در پی دارد که از میان آنها می­توان به پیامدهایی چون کاهش بحران بیکاری، فرارمغزها، نابهنجارهای اخلاقی، ارتقای فرهنگ جامعه، افزایش شادی و نشاط در میان افراد جامعه، بسط عدالت و کاهش نابرابری­های اقتصادی و اجتماعی اشاره کرد.
علاوه بر پیامدهایی که کارآفرینی استراتژیک در سطح خرد و کلان بر پیکر جامعه می­ گذارد و همین امر ضرورت پرداختن به آن را بیش از پیش مسّجل می­سازد، باید از فایده اینگونه مطالعات بر خودِ مقوله کارآفرینی و ارتقای کمی و کیفی آن سخن گفت. می­توان با تحقیق و پژوهش درباره کارآفرینی استراتژیک و مراحل مختلف آن، عوامل موثر بر آن، محیط مناسب برای آن و… میزان افراد و سازمان‌هایی را که در این راه به موفقیت می­رسند، افزایش داد و در نهایت می­توان با به کارگیری نتایج تحقیقات انجام شده، فرایند انتخاب‌و پرورش‌کارآفرینان‌را آسان‌تر، کم‌هزینه‌تر و اثر بخش‌تر از راه سعی‌و خطا کرد.
با توجه به این که جهاددانشگاهی سازمانی است که تاکنون در همه زمینه ­های اقتصادی، فنی و مهندسی، اجتماعی، فرهنگی و پزشکی به کار علمی و تولید ثروت برای کشور پرداخته است و محصولات و خدمات این سازمان قابل رقابت با مراکز علمی کشور و حتی مراکز معتبر جهانی می­باشد و از آنجا که نوع کار جهاددانشگاهی وجود نوآوری در روش­ها را ایجاب می­ کند لذا پرداختن به کارآفرینی استراتژیک در این سازمان و ارتباط آن با ساختار سازمانی موجود آن ضروری به نظر می­رسد چرا که نتایج تحقیق نشان خواهد داد که آیا برای موفقیت بیشتر در زمینه کارآفرینی استراتژیک ساختار سازمانی موجود مناسب است یا نیازمند تغییراتی در این زمینه هست. پرداختن به کارآفرینی استراتژیک در جهاددانشگاهی می ­تواند مقدمه­ای باشد بر تحلیل علمی و دقیق کارآفرینی در کشور و عوامل موثر بر این نوع از کارآفرینی، از این رو انجام مطالعه­ ای مستقل در این باب ضروری و موجه به نظر می ­آید، به ویژه آنکه در این تحقیق تاکیدی ویژه بر ساختار سازمانی صورت می­گیرد و از این­رو می­توان از نتایج به دست آمده از این تحقیق در تبیین و تحلیل پدیده کارآفرینی استراتژیک در سازمان‌های کشور و ارتباط آن با ساختار سازمانی پرداخت.
تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها