اصل مشارکت و نظارت همگانی
اصل نوسازی
گفتار دوم - تامین آسایش عمومی و فردی
مبارزه با جرائم : به موجب بند ۸ ماده ۴ قانون ناجا ، ضابطیت دادگستری و مبارزه با جرائم مختلف بر عهده نیروی انتظامی گذاشته شده و بموجب ماده ۱۵ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری نیروی انتظامی به عنوان ضابط عام قوه قضائیه محسوب می شود . هرچند که در بند ۸ فوق الاشعار به ذکر برخی از جرائم مبادرت شده است لیکن جرایم مذکور جنبه تمثیلی دارند و نیروی انتظامی به طور اعم مسئول مبارزه با جرائم و تامین آسایش فردی و عمومی است .
پیشگیری از جرائم : یکی دیگر از وظایف نیروی انتظامی که به غلط در بخش وظایف ضابطیت این نیرو آورده شده و با اصل استقلال و دوگانگی پلیس قضایی و پلیس اداری یا پیشگیری تعارض دارد ، ماموریت پیشگیری از جرائم است. در انجام این ماموریت پلیس بطور مستقل از جنبه ضابطیت خود ، باید اقدامات پیشگیرانه خود را طراحی و اجرا کند.
ارائه خدمات پلیسی به شهروندان : اجرای قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی و امور توزین و حفظ حریم راه های کشور (بند ۱۲ ماده ۴ قانون ناجا) ، نظارت بر اماکن عمومی(بند ۱۴ ماده ۴ قانون ناجا) ، انجام امور امدادی و مردم یاری در مواقع ضروری (بند ۱۹ ماده ۴ قانون ناجا) ، از مصادیق خدمات پلیس به جامعه بشمار می روند
گفتار سوم - پاسداری از دستاوردهای انقلاب اسلامی
به نظر می رسد که این بخش از وظایف نیروی انتظامی نیز در وظیفه تامین آسایش عمومی و فردی مستتر شده است زیرا ملاحظه می شود که بیشتر وظیفه حفظ امنیت کشور در برابر خرابکاری و تروریسم و شورشی و سایر اقدامات مخل امنیت به ناجا سپرده شده است .(مثلا بند های ۲۲،۱۱،۱۰،۷،۶،۵،۴،۳،۲ قانون ناجا) و پاسداری از دستاوردهای انقلاب اسلامی از مسیر برقراری امنیت عمومی و امنیت داخلی مدنظر بوده است .
مبحث چهارم : نهاد های پلیس در حوزه حقوق شهروندی
تحقق اصل شهروند مداری در تامین و حفظ امنیت عمومی و تحول در نگاه پلیس به جامعه مستلزم سیاستگذاری و تدوین راهبردها و اهدافی بود که در سایه آن پلیس بتواند از ظرفیت ها و پشتیبانیهای مردم در این راستا بهره مند گردد بر این اساس نیروی انتظامی با هدف تحقق حقوق شهروندی نسبت به ایجاد نهادهای پلیس اقدام که به اختصار توضیح داده میشود:
گفتار اول : مرکز فوریت های پلیسی
با نگاهی ولو گذرابه وظایف نیروی انتظامی میتوان به گستردگی فعالیت های این نیروکه بالغ بر انجام ۲۲ ماموریت خاص و بیش از ۱۲۰ ماموریت عام است ، پی برد این تنوع و تعدد وظایف در هیچ یک از نیروهای نظامی و سازمان های غیر نظامی جمهوری اسلامی ایران وجود نداشته و می توان اذعان داشت نیروی انتظامی تنها نهادی است که در عرصه های مختلف و در اقصی نقاط کشور از مرزها تا درون شهرها در گستره ای وسیع به انجام وظایف محوله می پردازد . با عنایت به این گستردگی و تنوع ماموریتی و همچنین توجه به کمبودهای مختلف در این سازمان بود که سبب شد طراحی سیستمی که بتواند با سازماندهی امکانات موجود و افزایش تحرک و سرعت عمل ، به نیازمندیهای فوری مردم پاسخ دهد ، در اولویت قرار گیرد تا ضمن حضور به موقع پلیس در صحنه ها ، با ناامن کردن کشور برای مجرمین و امنیت بخشیدن به وظایف اجتماعی کشور ، رضایت عمومی جامعه را در بحث امنیت و ناهنجاریهای اجتماعی مربوط به وظایف پلیس تامین و زمینه پیشگیری و کاهش جرم را فراهم آورد .
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
در این راستا مرکز فوریت های پلیس ۱۱۰ در جهت پاسخ به نیازهای پلیسی مردم تشکیل که به گوشه ای از آثار و نتایج تشکیل آن می پردازیم . [۴۶]
۱ - در جامعه
الف - ارائه یک سامانه پویا در برقراری ارتباطی منطقی و متقابل بین پلیس و مردم و جلوگیری از سرگردانی مردم در مراجعه به پلیس
ب - ارتقای باور اعتماد عمومی مردم به پلیس و تاثیر آن بر تولید و افزایش احساس امنیت در سطح جامعه
ج - ارتقای منزلت و جایگاه مردم و کرامت و حقوق شهروندان در به کارگیری پلیس به گونه ای که مردم پلیس را فراخوان می کنند .
د - بهره گیری از توان بالقوه و جلب مشارکت فردی به ویژه در امور اطلاعاتی و سایر ابعاد تامین نظم و امنیت در جامعه
ه - ایجاد امکان تماس فوری با مرکز پاسخگویی پلیس در شهرهای کشور و حضور سریع در صحنه های جرم .
۲ - در سازمان
الف - ایجاد تحول اساسی و زیر بنایی در چرخه دریافت ، ابلاغ ، اجرا و کنترل ماموریت ها برای فرماندهان .
ب - فراهم شدن امکان کنترل ماموران و واحد های ماموریتی توسط فرماندهان در نحوه پاسخ به نیازهای پلیسی مردم
ج - اصلاح نظام آماری و شفاف شدن زوایای پنهان آن به گونه ای که برای فرماندهان ، امکان برنامه ریزی بر اساس آمار واقعی به وجود آمده است .
د - هدفمند شدن عملیات اجرایی ، به کار گیری امکانات و توانایی های پلیس و سوق دادن آن به سمت نیازهای امنیتی مردم .
ه - فراهم شدن امکان ارزیابی عملکرد تعیین جغرافیا و زمان وقوع جرم و میزان تقاضای مردم از فرماندهان به منظور اعمال مدیریت موثر . [۴۷]
۳ – در ارتباط با جرم و مجرمان
الف – ایجاد ارتباط و پیوستگی بین سامانه های پیشگیری ، پیگیری و کشف جرم.
ب – ایجاد نا امنی برای مجرمان و کاهش شدت جرایم.
ج – فراهم آوردن امکان تغییر تاکتیک در مقابل مجرمان و جرائم ، از طریق کنترل بر داده های پلیس ۱۱۰ .
در مجموع سامانه ۱۱۰ توانسته است ضمن اصلاح آمار جرائم ، ناجا را در امر مهار جرائم وحتی کاهش برخی از انواع شایع آن موفق سازد .
دوم آنکه ، این آمار و ارقام روند روبه رشد مشارکت عمومی و اعتماد متقابل پلیس و مردم و رعایت حقوق شهروندان را از سوی پلیس نشان می دهد و در جهت نیل به هدف و شعار پلیس جامعه محور می باشد .[۴۸]
گفتار دوم : پلیس زن
زنان در هر جامعه ای نیمی از جمعیت را به خود اختصاص می دهند که همانند مردان علاوه بر تاثیر گذاری و مشارکت در ابعاد مختلف از مشتریان خدمات انتظامی محسوب می شوند .نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران به عنوان سازمان متولی برقراری نظم و امنیت عمومی در جهت پاسخگویی به نیازهای انتظامی زنان اقدام به ایجاد پلیس زن در ساختار خود کرده است ، حمایت از امنیت روانی زنان و کودکان آسیب دیده ارائه خدمات انتظامی به این قشر عظیم و دفاع از آزادی ها و حقوق شهروندی ایشان در مقابل متجاوزان ودر نهایت برخورد با متخلفان و مجرمان زن ، همه و همه از مصادیقی است که حضور زنان را بعنوان پلیس ، امری اجتناب نا پذیر می سازد .
امروزه وجود پلیس زن به عنوان بخشی از پلیس که به طور مستقیم در ارتباط با امور زنان و کودکان است نه تنها از سوی جامعه پذیرفته شده بلکه بعنوان یک ضرورت شرعی و اجتماعی در جامعه مطرح می باشد ، از طرفی نرخ رشد جمعیت و جرائم ویژه زنان ضرورت یک واحد پلیس متشکل از نیروهای عملیاتی زن را توجیه می کند ، تا بتواند در این عرصه خدمات لازم را به جامعه ارائه دهد ، تحقیقات نشان میدهد که بیشترین مراجعات زنان به کلانتری ها عبارتند از:
اختلافات خانوادگی ، مبادله فرزند ، قیومیت ، ملاقات متهم ، تصادف ، ضمانت ، احضار ، ابلاغ ، تشکیل و پیگیری پرونده ، عکس دار کردن شناسنامه ، مزاحمت تلفنی ، درگیری ، کشف جرائم ، احضاریه ، جلب چک ، گزارش گمشده ، گواهی فوت، مزاحمت ، هتک حرمت ، منافی عفت ، نزاع و اعتیاد ، با توجه به بافت و منطقه شهری میزان هریک از موارد متفاوت می باشد . [۴۹]
گفتار سوم : پلیس پیشگیری
جوامع بشری همواره در تلاش بوده اند تا از چارچوب اخلاق خود و از ارزش ها و الگو های رفتاری حفاظت کنند بدین منظور معمولا از هنجارشکنی و ارتکاب اعمال ضد ارزش های حاکم بر جامعه گریزان بوده اند و از مدیران و حاکمان خود انتظار داشته اند تا نسبت به کنترل اعمال مغایر با هنجارهای اجتماعی جلوگیری به عمل آورند . به همین سبب از دیرباز یکی از دغدغه های اصلی دولت ها کنترل اعمال احاد اجتماع بوده است .
در اجرای مسئولیت خطیر و اجابت انتظارات مردم ، دولت ها ، سازمان هایی برای برقراری امنیت اجتماعی تاسیس کرده اند، در کشور اسلامی ایران نیز از ادوار دیرینه همواره نهادهایی همچون داروغه خانه ها ، محتسبین و امنیه وجود داشته که اداره امور انتظامی و کنترل امنیت جامعه را بر عهده داشته اند .[۵۰]
با گذز زمان و افزایش دانش و تجربه بشری ، معلوم گردید که برای مقابله با پدیده جرم باید هزینه های فراوان صرف کرد در سال ۱۳۸۴ پلیس پیشگیری تشکیل گردید تا با ایجاد مراکز تخصصی بتواند در مسیر جلوگیری از اعمال مجرمانه و برقراری امنیت حرکت کند و در گام های بعدی پیش بینی را بر پیشگیری مقدم سازد .
مهمترین اقدامات انجام شده توسط پلیس در این خصوص به شرح زیر می باشد :
-
- بررسی در خصوص وضعیت فعلی کلانتری ها و پاسگاه ها و سایر واحد های پلیس پیشگیری .
-
- بررسی جغرافیای جرم (به طور مثال ۵۰ تا ۷۰ در صد جرائم در مرکز استان صورت می پذیرد ).
-
- آمایش کلانتری و پاسگاه ها در سطح کشور با توجه به جمعیت و جغرافیای جرائم .
-
- افزایش و تقویت استعداد کلانتری و پاسگاه ها .
-
- تعامل بهتر و بیشتر با مردم و خدمات دهی مطلوب تر به آنان.
-
- بررسی نقاط ضعف و قدرت کلانتریها و پاسگاه ها.
-
- هدفمند کردن ماموریت ها.
-
- حذف نیروهای غیر کارآمد.
-
- کیفی و کاربردی کردن آموزش ها .
-
- تقویت نیروهای عملیاتی و صف در کلانتری ها
-
- تقویت گشت های انتظامی و حضور پررنگ و کیفی آنان در سطح جامعه .
آنچه مسلم است هدف اصلی از تشکیل پلیس پیشگیری ایجاد مشارکت با مردم در جهت کنترل جرائم و ایجاد امنیت می باشد ، چرا که در گذشته نگاه سنتی ، بیشتر به پیگیری جرائم معطوف بوده و با حل مسأله و بیلان عملکرد ، چهره پلیس ضربتی بوده است . اما امروزه در ایران کارکرد پلیس بیشتر به پیشگیری جرائم معطوف است و با توجه به مشکلات اجتماعی ( حتی از کوچکترین موردی که ممکن است در آینده به نوعی در شکل بزهکاری و ناهنجاری تجلی یابد) چهره ای پیشگیرانه نشان داده میشود . با تشکیل این یگان مردم حضور پلیس را بیشتر حس کردند . با ایجاد این طرح ضمن افزایش امنیت عینی و ذهنی تا حدی به تحقق حقوق شهروندی کمک شده است . [۵۱]
گفتار چهارم: معاونت اجتماعی ناجا
تحقق اصل جامعه محوری و شهروند مداری در تامین و حفظ امنیت عمومی و تحول در نگاه پلیس به جامعه ،مستلزم سیاست گذاری و تدوین راهبردها و اهدافی بود که در سایه آن ، پلیس بتواند از ظرفیت ها وپشتیبانی های مردم در این راستا بهره مند گردد.