۰۱۷/۰±۴۲۰/۰^a

 

۰۱۰/۰±۴۷۹/۰^a*

 

بدون پیش آلودگی

 

 

 

۰۱۹/۰±۴۲۷/۰^a

 

۰۱۴/۰±۴۸۵/۰^a

 

پیش آلودگی ۲ روز

 

 

 

۰۲۱/۰±۴۴۰/۰^a

 

۰۱۰/۰±۴۷۹/۰^a

 

پیش آلودگی ۴ روز

 

 

 

۰۲۴/۰±۳۷۹/۰^b

 

۰۰۹/۰±۴۷۴/۰^a

 

پیش آلودگی ۶ روز

 

 

 

۰۱۶/۰±۳۵۷/۰^b

 

۰۱۷/۰±۴۴۰/۰^b

 

پیش آلودگی ۸روز

 

 

 

*حروف غیر مشابه در هر ستون نشان دهنده اختلاف معنی­دار در سطح احتمال ۵ درصد است
در رقم شیرودی بین تیمار ۸ روز آلودگی قبلی و بقیه تیمارهای زمانی آلودگی قبلی و در رقم سای­سونز بین تیمارهای ۶ و ۸ روز آلودگی و بقیه تیمارها تفاوت معنی­داری در سطح احتمال ۵ درصد از نظر شاخص نسبی رشد مشاهده گردید (جدول ۳-۸). به عبارت دیگر فقط در تیمارهایی با ۶ تا ۸ روز آلودگی قبلی شاخص نسبی رشد شته کاهش یافت و تیمارهای صفر، ۲ و ۴ روز آلودگی قبلی همه در یک گروه قرار گرفتند.
نتیجه ­گیری کلی:
براساس نتایج این مطالعه، آلودگی­ قبلی گندم به شته سبز گندم تاثیر معنی­داری روی پارامترهای زیستی این شته­ (طول دوره­ نشو و نمای پورگی و طول عمر حشرات بالغ) دارد. مقایسه میانگین­ها­ نشان داد که علاوه بر وجود تفاوت معنی­دار بین دو رقم گندم مورد مطالعه، بین تیمارهای زمانی مورد آزمایش نیز اختلاف معنی­داری وجود داشت. در بین تیمارها بیشترین مقدار مقاومت در گیاهان گندمی که برای مدت­زمان­های ۶ و ۸ روز از قبل آلوده شده بودند، القاء شده بود زیرا در این تیمارها علاوه بر کاهش رشد جمعیت شته و نیز کاهش نرخ ذاتی افزایش جمعیت، شاخص نرخ نسبی رشد شته­ی سبز گندم نیز کاهش یافت. همچنین، نرخ ذاتی افزایش جمعیت و نرخ تولید مثل شته در رقم شیرودی در مقایسه با رقم سای­سونز بطور معنی­داری بیشتر بود. بنابراین، می­توان نتیجه گرفت که استفاده از مقاومت القایی در گیاهان، مکانیسم موثری در محدود کردن جمعیت­های خسارت­زای آفات می­باشد و می­توان در برنامه مدیریت تلفیقی شته گندم از مقاومت القایی استفاده نمود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

پیشنهادها:
از آنجا که مطالعات در زمینه­ تاثیر آلودگی­­های قبلی روی شته­ی سبز گندم انجام نگرفته است و با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه که نشان­دهنده تاثیر مثبت آلودگی­های قبلی برای مدت زمان­های مختلف به­ ویژه در زمان­های ۶ و ۸ روز آلودگی اولیه در کاهش جمعیت شته­ی سبز گندم و کاهش میزان نرخ ذاتی افزایش جمعیت می­باشد، لذا پیشنهاد می­ شود:
۱-­آزمایش­هایی با فاصله زمان­های طولانی­تر از عدم وجود آفت طراحی و اجرا شود.
۲-­مقاومت القایی در گیاه گندم نسبت به سایر آفات نظیر سن گندم، تریپس گندم و … نیز مطالعه شود.
۳-­امکان گسترش مقاومت القایی ایجاد شده توسط شته سبز گندم، به سایر شته­ها بویژه شته روسی گندم، شته یولاف و … نیز مورد بررسی قرار بگیرد.
۴-­با توجه به مکانیسم القای مقاومت در گیاهان و تولید مواد فرار شیمیایی از گیاهان که در جلب دشمنان طبیعی آن آفت نقش موثری دارند، توصیه می­ شود که تاثیر مقاومت القایی بر کارایی دشمنان طبیعی مورد بررسی قرار گیرد تا از نتایج به­دست آمده در تدوین برنامه کنترل تلفیقی شته سبز گندم استفاده گردد.
۵-­پیشنهاد می­ شود ترکیبات شیمیایی دفاعی احتمالی ایجاد شده در اثر مقاومت القایی شناسایی شوند.
منابع
۱-بهداد، ابراهیم، ۱۳۷۱، آفات مهم گیاهان زراعی ایران، چاپ نشاط، چاپ سوم، اصفهان، ۶۱۸ صفحه.
۲-بی نام، ۱۳۹۱، آمارنامه­ی کشاورزی ایران، نشریه اداره­ی کل آمار و اطلاعلات وزارت کشاورزی، ۵ صفحه.
۳-پورصالح، مسعود، ۱۳۷۴، گیاهان اقتصادی جهان: نحوه­ کاشت، داشت، برداشت و کاربرد مهمترین گیاهان بهره بردار جهان (ترجمه)، انتشارات سپهر، صفحات ۶۰۸٫
۴-حجت، سید، حسن؛ آزمایش فرد، پروانه، ۱۳۶۵، شته­های گندم و سایر گرامینه­های ایران. آفات و بیماری­های گیاهی، ج ۵۴، ش ۱و۲، صفحات ۸۳ تا ۱۰۷٫

 

1. 1. روش­های نظارت شده Supervised

 

1. 1. روش­های غیر نظارت­شده Unsupervised

 

روش­های نظارت شده
در طبقه ­بندی با نظارت^[۸]، نوع و مکان برخی از انواع پوشش ­های زمین^[۹] مثل منطقه شهری، کشاورزی و مرداب از قبل شناخته شده هستند. این شناخت از ترکیبی از کارمیدانی، تفسیر عکس­های هوایی، تجزیه و تحلیل نقشه­ها و تجربه شخصی قابل حصول است. کاربر لازم است مکانهای مخصوصی را در داده ­های سنجش از دور که نماینده مناطق یک­دستی^[۱۰] از این پوشش ­های زمین شناخته شده هستند، را معین کند. این مکانها را به دلیل خصوصیات طیفی آنها در آموزش الگوریتم طبقه ­بندی برای تهیه نقشه نهایی، معمولاً مناطق آموزشی^[۱۱] می­نامند. ابتدا پارامترهای آماری یک متغیره و چندمتغیره مثل میانگین، انحراف­معیار، ماتریس­های کوواریانس، ماتریس­های همبستگی و غیره برای هر منطقه آموزشی محاسبه می­گردند. سپس هر پیکسل (چه در داخل و چه در خارج منطقه آموزشی) مورد ارزیابی قرار گرفته و به کلاسی داده می­ شود که آن بیشترین احتمال برای عضویت در آن کلاس باشد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

انتخاب مناطق آموزشی و استخراج آمار آنها:
داده­­های مناطق آموزشی را می­توان با روش­های زیر به دست آورد:

 

• • جمع­آوری اطلاعات میدانی(In Site) از نوع پوشش زمین به همراه ثبت طول و عرض جغرافیایی

 

• • انتخاب داده ­های آموزشی از طریق رسم پلی­گون بر روی تصویر در مانیتور

 

• • گسترش^[۱۲] داده ­های آموزشی بر روی تصویر در مانیتور

 

هر پیکسل در منطقه آموزشی به یک کلاس به خصوص © تعلق دارد. این پیکسل را می­توان با یک بردار اندازه ­گیری^[۱۳] به نام نشان داد:
که در آن عبارت است از مقدار پیکسل i,j ام در باند k. از بردار اندازه ­گیری خام می­توان ماتریس کوریانس برای کلاس c ایجاد کرد:
که در آن عبارت است از کوواریانس کلاس c بین باندهای k و l که ماتریس کوواریانس برای کلاس c با نشان داده می­ شود(میبدی، ۱۳۸۵: ۳۸-۳۹).

 

• • • •  

     

     

 

 

 

• • • • • • 1. 1. الگوریتم FUZZY ARTMAP

             

             

         

         

     

     

 

شبکه عصبی Fuzzy ARTMAP و معماری مرتبط با آن توسط آرپنتر و گراسبرگ ارائه گردید (G.A.Carpenter and etall, 1992). این مدل میتواند در دو فاز مجزا اجرا گردد: فاز آموزشی و فاز عملکردی. در فاز آموزشی مجموعه ای از ورودی ها و خروجی ها (((I¹; label(I¹)); : : : ; (I^r; label(I^r)); : : : ; (I^PT ; label(I^PT ))) برای ارائه نقشه نهایی مرتباً تکرار میشوند.
نزدیک ترین رده به الگوی ورودی I^r با یافتن رده ای که بیشینه تابع را دارد تعیین میگردد:
تشدید رده بوسیله آزمایش تعیین میگردد، اگر تابع، نسبت احتیاط نامیده شود، به صورت زیر تعیین می گردد:
که به صورت زیر تغییر می یابد
اگر برچسب الگوی ورودی I^r همچون برچسب رده تشدید شده باشد، بنابراین قالب رده w_j به صورت زیر ارائه میگردد
اگر رده j به عنوان شدت و فاتح انتخاب شود، اما برچسب رده w_j متفاوت از برچسب الگوی ورودی I^r باشد، بنابراین این رده بازیابی شده و پارامتر احتیاط به سطح بالاتر منتقل میگردد:
در فرمول بالا مقادیر و پارامترهای شبکه فازی هستند، معمولاً کمیت های مثبت پائین میگیرد، کمیت های بین ۱ و ۰ را انتخاب میکند، پارامتر مثبت بسیار پائینی است.
تمامی فرمولهای فوق شامل یک عامل خاصی میگردد که عامل کمینه فازی نامیده میشود که با نماد نشان داده میشود. در حقیقت، عملکرد کمینه فازی، شامل دو بردار x و y است که به صورت y طراحی شده است، که در واقع برداری است که بخشهای آن برابر کمینه بخشهای x و y است.
یکی دیگر از عملگرهای خاص که در این فرمول ها ارائه شده، با نماد نشان داده شده است. به طور خاص، اندازه بردار x است که جمع بخشها را تعریف میکند.

 

• •  

۲- شکل روابط
روابط بین کنشگران از نظر شکل و محتوا قابل بررسی است. محتوا به نوع ماهوی رابطه در پیوندها اشاره دارد (برای مثال نظارت، کمک و…). شکل رابطه ای به خصایص پیوندهای بین ازواج کنشگران مستقل از محتوای خاص آنها مربوط می شود. دو جنبه اساسی شکل رابطه ای عبارتند از:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

الف) تراکم یا قوت پیوند بین دو کنشگر
ب) سطح درگیری های مشترک در فعالیتهای یکسان. احتمالا دو رابطه با محتوای کاملا متمایز می تواند از نظر شکل رابطه بسیار شبیه یا همانند هم باشند.
۳- محتوای رابطه ای
تحلیلگر شبکه در زمان انتخاب واحدهای مناسب نمونه باید در این مورد که چه پیوندهایی از شبکه را مشخصا بررسی کند، تصمیم گیری نماید. در بعضی موارد، مشکلات محتوایی نشان می دهد که بیش از یک نوع رابطه خاص تحلیلی باید بررسی شود که در آن مورد، یک شبکه ترکیبی با دو نوع پیوند یا بیشتر احتمالا مناسبترین نمونه است. به دلیل گستردگی توانایی های محققان در مفهوم سازی و عملیاتی کردن انواع گوناگون شبکه ها، فقط می توان انواع عمومی تر محتوای رابطه ای، اشاره کرد.

 

• • روابط معاملاتی: روابطی هستند که کنشگران کنترل رسانه های نمادی یا فیزیکی را مبادله می کنند. برای مثال، در پاداش دادن یا خرید و فروشهای اقتصادی.

 

• • روابط ارتباطی: پیوندهای بین کنشگران، مسیرها و مجراهایی هستند که در آن، پیام ها می تواند از یک کنشگر به کنشگر دیگر در یک نظام منتقل شود.

 

• • روابط نفوذی و مرزی: پیوندهای بین کنشگران شامل چندین رابطه سازنده مشترک است.

 

• • روابط ابزاری: کنشگران به خاطر بهره مندی از کالاها، خدمات یا اطلاعات باارزش، مثل شغل، مصلحت سیاسی و… با یکدیگر تماس برقرار می کنند.

 

• • روابط قدرت/اقتدار: این شبکه ها معمولا در سازمانهای رسمی پیچیده ایجاد می شوند و نشان دهنده حقوق و وظایف کنشگران در برابر فرمانها و اطاعت از دستورات می باشند (نوک، ۱۳۸۷).

 

۴- سطوح تحلیل
بعد از انتخاب واحدهای نمونه و محتوای رابطه ای، تحلیلگر شبکه چند سطح جایگزین برای تحلیل داده های جمع آوری شده در یک پروژه خواهد داشت. تحلیل شبکه ای در دو سطح جزئی و کلی قابل انجام می باشد؛ به این صورت که در شبکه های جزئی به بررسی و تحلیل بخشی از یک شبکه کامل پرداخته می شود. این شبکه ها معمولاً به صورت خود محور می باشند. شبکه خودمحور، ساده ترین سطح تحلیل است که شامل یک گره فردی برای هر نفر است که دیگران همه با آن ارتباط دارند و روابطی در بین این گره ها وجود دارد.
اما در شبکه های کامل کلیه سازمان ها یا گروه های درگیر در یک مساله کلی و عمومی مورد تحلیل قرار گرفته و معمولاً تعداد زیادی مرکز در آن وجود دارد. سطح تحلیل مورد استفاده ما در این پژوهش، سطح شبکه کامل یا نظام است. ویژگیهای شبکه های کامل عبارتست از:
-این شبکه شامل گره های وابسته به تشریک مساعی میان حکومت های خودگردان و مستقل قانونی و یا میان سازمان های رسمی که در آن روابط سلسله مراتبی یا مالکیت وجود ندارد، می باشد؛ البته طرز حکومت و کنترل نکته مهمی می باشد.
-این شبکه ”هدف گرا“ است؛ یعنی دارای یک هدف مشترک می باشد.
-این شبکه می تواند دارای اختیار یا معلول باشد.
-”نقاط“ این شبکه سازمان ها هستند و نه افرادی که برای این سازمان ها کار می کنند.
-در این شبکه تاکید بر چندجانبه ای بودن است و نه خودمحوری یا دوتایی(محمدی کنگرانی، ۱۳۸۷) .
۱-۵-۳-۳. نرم افزارها
مهمترین نرم افزارهای مطرح در این تکنیک عبارتند از UCINet با قابلیت تحلیل داده ها و NetDraw با توانایی ترسیم شبکه ها و گراف ها که امکان ورود داده ها از نرم افزار UCINet به این نرم افزار و ترسیم گراف های آن وجود دارد.
پس از جمع آوری داده ها و وارد کردن آنها به سیستم نرم افزاری تحلیل شبکه ای که در قالب ماتریس ها صورت می گیرد، امکان ترسیم گراف مربوطه فراهم می شود. در صورت زیاد بودن تعداد داده ها، گراف اولیه‌ی ترسیم شده مشابه کلافی پیچیده خواهد بود که امکان تحلیل دیداری آن وجود ندارد. بدین منظور نیاز به انجام پردازش ها و محاسبات می باشد که از طریق مفاهیم مرتبط با این روش انجام می شوند. از مهم ترین این مفاهیم می توان به نقطه قطع، مرکزیت ها و تحلیل قدرت را نام برد.
۱-۵-۳-۴. بررسی مفاهیم تحلیل ساختار شبکه
بخش زیر، مفاهیم مفید تحلیل ساختار شبکه های کامل را مورد بررسی قرار می دهد.
۱-نقطه قطع
نقطه قطع بر اثرات تغییر عناصر متمرکز می شود. یعنی حذف یک نقطه، هم حذف یک نقطه و هم خطوط پیوسته با آن را دربردارد. اگر حذف یک نقطه، یک گراف بدون پیوند را به وجود آورد، این نقطه نشانگر یک نقطه قطع در شبکه است و کنشگر احتمالا نقش واسطه ای در شبکه دارد.
۲- مرکزیت
مرکزیت دارای مفهوم گسترده ای است که برای شناسایی و تعیین مهم ترین کنشگران و یا ارتباطات در یک شبکه مورد استفاده قرار می گیرد. مهم ترین و کاربردی ترین مرکزیت ها عبارتند از درجه، مجاورت بینابینی، و بردار ویژه.
مرکزیت درجه ((Degree centrality: ساده ترین نوع مرکزیت است که ارزش مرکزیت هر نقطه تنها با شمارش تعداد همسایگانش به دست می آید. بنابراین شاخصی برای تحلیل کل شبکه نیست. هر چه میزان درجه‌ی یک نقطه بیشتر باشد، دسترسی آن به منابع بیشتر بوده و م
رکزی تر محسوب می شود.
مرکزیت بینابینی (Betweenness centrality): این مرکزیت بر اساس موقعیت کنشگران در شبکه و قرار گرفتن در کوتاهترین مسیر میان جفت کنشگران دیگر محاسبه می شود؛ بنابراین نقطه ای دارای بیشترین مرکزیت بینابینی است که بینابین بسیاری از جفت نقاط دیگر قرار گرفته و راه های ارتباطی نقاط دیگر از آن بگذرد. وجود مسیرهای ارتباطی دیگر سبب کاهش قدرت این کنشگران می گردد.
۳- قدرت
بنا به گفته‌ی جوزف نای، قدرت مثل عشق است؛ انسان راحت تر می تواند آن را تجربه کند تا آن را تعریف نماید. قدرت یکی از اجزای اصلی ساختارهای اجتماعی می باشد که تأثیر آن در همه‌ی سطوح جامعه مشهود است. پارسونز قدرت را قابلیت و توانایی یک سیستم اجتماعی در انجام کارکردهایی به نفع اهداف جمعی می داند. قدرت مفهومی است که بر اساس وضعیت، جایگاه و ارتباطات هر فرد یا سازمان درون شبکه و به دلیل محدودیت ها یا فرصت های به وجود آمده برای وی، افزایش یا کاهش می یابد. هرچه میزان محدودیت فرد یا سازمان کمتر باشد، فرصت های او بیشتر شده و در نتیجه به جایگاه مطلوب تری دست می یابد؛ پس تبادلات بیشتری با دیگران برقرار کرده و تأثیر بیشتری بر آنها می گذارد یعنی قدرتمندتر می شود. افراد یا سازمان های مرجع، در دسترس تر و یا مرکزی تر دارای موقعیت مطلوب تری بوده و قدرتمندتر می باشند.
در سیاستگذاری به عنوان فرایندی مبتنی بر قدرت و نفوذ، آلیسن سیاست ها را زاییده‌ی ائتلاف ها، بده بستان ها، مطالعه کردن ها و متقاعد ساختن ها می داند، به عبارت ساده تر، سیاست های عمومی حاصل فرایندی صرفاً عقلانی نیستند، بلکه بازده ارتباطات متقابل و تعامل میان گروه های صاحب قدرت در جامعه می باشد.
قرار گرفتن در شبکه های ارتباطی و محاط شدن در مجموعه ای از روابط، سبب ایجاد محدودیت ها و فرصت هایی برای کنشگران شده و بر میزان قدرت آنها مؤثر است؛ کنشگرانی که دارای محدودیت های کمتر و فرصت های بیشتری می باشند، در موقعیت بهتری قرار گرفته و امکان اعمال قدرت بیشتر برای آنها میسر می شود (هنمن، ۲۰۰۱).
۱-۵-۳-۵. محدودیت های تحلیل شبکه

 

• • روش نمونه برداری مشخصی برای مطالعه شبکه های کامل وجود ندارد.

 

• • تحلیل شبکه های کامل هزینه بر و وقت گیر است.

 

• • برای تحلیل شبکه های کامل نیاز به اطلاعات کامل و کافی در خصوص کلیه نهادهای درگیر در مساله مورد نظر می باشد.

 

در تحلیل شبکه ای مهمترین مرحله، تحلیل شبکه خروجی می باشد که مستقیماً توسط فرد تصمیم گیرنده صورت می گیرد. در این راستا مفاهیم و اندازه هایی برای یاری دادن به تصمیم گیرنده ارائه شده که با اعمال آنها و به کمک نرم افزارهای مرتبط، شبکه های مختلفی ترسیم می شوند.
اگرچه تحلیل شبکه ای مانند بسیاری از روش های نوین دیگر دارای معایبی می باشد که از آن جمله می توان به تاثیر بالای تصمیم گیرنده یا سیاستگذار از نخستین گام جمع آوری داده تا تحلیل نهایی بر فرایند و خروجی ها اشاره نمود، اما نمی توان منکر توانایی بالای آن در ترسیم و تحلیل روابط گردید. با توجه به اهمیت روزافزون مسایل اجتماعی-اقتصادی در حوزه منابع طبیعی و بروز مشکلات ناشی از عدم توجه کافی به این مسایل در سیاستگذاری ها و مدیریت های پیشین، لزوم استفاده از روش هایی از این دست را بیش از پیش آشکار می سازد. البته نباید از نظر دور داشت که اتکای کامل به نتایج و خروجی های روش ها و تکنیک های بکار گرفته شده و پیاده نمودن مو به موی نتایج آنها در زندگی و معیشت انسان هایی که قرن هاست با طبیعت زیسته و آن را مدیریت نموده اند، در بلندمدت به شکست سیاست ها و برنامه ها و یا عدم موفقیت کامل آنها می انجامد. اما استفاده از این روش ها نیز اجتناب ناپذیر است. بنابراین پیشنهاد می شود از توانایی ها و قابلیت های روش تحلیل شبکه ای در ارزیابی سیاست ها و برنامه های پیشین در حوزه منابع طبیعی بهره برد و از نقاط قوت و ضعف آنها برای تدوین و تهیه سیاست ها و برنامه های آتی استفاده نمود(محمدی کنگرانی، ۱۳۸۶).
در این پژوهش به منظور پاسخگویی به سوال اول، از تئوری حکمرانی خوب استفاده شده است، تا میزان کارآمدی سیاستها را طبق مولفه های حکمرانی خوب تعیین کنیم. سپس با بهره گرفتن از تئوری نهادگرایی و روش تحلیل شبکه، به بررسی علت اصلی این ناکارآمدی می پردازیم.
فصل دوم

 

2. 2. فصل دوم: بررسی چالشهای موجود در بخش آب شهر تهران

 

۲-۱. موقعیت عمومی شهر تهران
شهر تهران در کوهپایه دامنه جنوبی البرز بر روی سه مخروط افکنه بزرگ جاجرود، کن و کرج قرارگرفته است. محدوده فعلی شهر تهران از شمال به دامنه های جنوبی البرز و ارتفاعاتی که سلسله جبال البرز را تشکیل می دهند، از شرق به حوزه رودخانه جاجرود، کوههای حکیمیه، هزار دره، خاک سفید، سیاه غار و ترکمن، از جنوب به کوه بی بی شهربانو، شهر ری، جعفر آباد، بهشت زهرا، سعیدیه، واوان و گلستان و از غرب به وردآورد، قلعه حسن خان، شهریار، عبدل آباد و رباط کریم محدود می شود. ارتفاعات مهم شمال تهران به ترتیب از شرق به غرب عبارتند از کوههای ملسیون، سیاه آب دره، توچال، رندان، چال تاجی، کرلو، لیچه، میجارک و کوه نوبت (قشقایی، ۱۳۸۷).
.
شکل ۲-۱: موقعیت عمومی شهر تهران و رودخانه های اطراف آن

مقصوداز(من وراء حجاب بودن وحی) این است که کلامی که از خداوند صادر می شود، از جایی ظهور کند، نه آنکه آن جایگاه مصدر کلام و منشأ صدور آن باشد. اگر موسی کلیم (ع) از حجاب شجره طور، گفتار (إِنَّنِی أَنَا اللَّـهُ)^[۳۹۹] را شنید، گویندۀ این کلام درخت نبود بلکه خداوند بود که سخن می گفت ولی موسی (ع) آن را از درخت شنید و آن درخت ،مظهر و آینه ای بود که کلام خدا در آن ظهور می کرد. و آخر آن که فرشته امین واسطه وحی الهی است (نَزَلَ بِهِ الرُّ‌وحُ الْأَمِینُ - عَلَىٰ قَلْبِکَ لِتَکُونَ مِنَ الْمُنذِرِ‌ینَ)^[۴۰۰] . خدای سبحان گاهی با ارسال پیک ، با انسان کامل یعنی رسول خودسخن می گوید^[۴۰۱].
اقسام سه گانۀ وحی نسبت به شخص واحد، «مانعه الجمع» نیستند و ممکن است انسان کاملی از هر سه طریق وحی الهی را دریافت کند؛ چنانکه وجود مبارک رسول اکرم (ص) هر سه قسم وحی را دریافت نموده است و خدای سبحان پس از بیان اقسام وحی می فرماید: (وَکَذَٰلِکَ أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ رُ‌وحًا مِّنْ أَمْرِ‌نَا)^[۴۰۲] یعنی ای رسول گرامی، ما اینگونه که گفتیم با تو تکلّم نمودیم؛ یعنی گاه بلاواسطه، گاه به وساطت حجاب و گاه به وساطت ملکه و فرشته، آنچه را که جبرئیل امین می آورد از قسم (یُرْ‌سِلَ رَ‌سُولًا)^[۴۰۳] بود و آن حقیقتی را که در مقام لدن دریافت کرد، وحی (بلاواسطه) بود که فرمود: (وَإِنَّکَ لَتُلَقَّى الْقُرْ‌آنَ مِن لَّدُنْ حَکِیمٍ عَلِیمٍ)^[۴۰۴].
بعضی از مراتب آنچه که حضرت رسول (ص) در (معراج) دریافت نمود، بی واسطه بود، آن مقامی که به اندازۀ (قاب قوسین) را نزدیکتر بود: (ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّىٰ - فَکَانَ قَابَ قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنَىٰ)^[۴۰۵] و ذات اقدس اله در آن حال به او وحی نمود (فَأَوْحَىٰ إِلَىٰ عَبْدِهِ مَا أَوْحَىٰ)^[۴۰۶]. زراره از امام ششم (س) سؤال کرد که چرا در بعضی اوقات، حالت (غشیه) و مدهوشی به رسول خدا (ص) رو می آورد؟ آن حضرت در جواب زراره فرمودند: آن حالت در وقتی بود که ذات اقدس اله برای او تجلی می نمود و در آن حال، واسطه و حجابی بین او و خداوند نبود^[۴۰۷].

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در پایان آیت الله جوادی آملی می فرماید: لازم است توجه شود، وقتی رسول اکرم کلام الهی را بدون واسطه تلقی می کند که به هیچ مقید و متعلق نباشد در این حالت توجه به اصل نبوت و مقام خلافت و مانند آن نیز حجاب خواهد بود، چون توحید ناب فقط در شهود متکلم است، حتی توجه به اصل خطاب و وحی نیز حجاب نوری دیگر است که باید با عدم التفات به آن منحرف گردد تا تنها شهود متکلم بماند^[۴۰۸].
۳-۳-۱-۳-۲- ضرورت نبوّت:
استاد در کتاب وحی و نبوت در قرآن ابتدا بیان می دارندکه ضرورت نبوت از دو راه قابل اثبات می شود: دلیل عقلی و دلیل نقلی. و بعد نکاتی را بیان می دارند که:
عنصر محوری نبوت را دو چیز تشکیل می دهد: یکی قانون که همان وحی است، و دیگری آورندۀ آن که همان پیامبر است؛ انسان چون از ناحیۀ ماده و طبیعت موجودی سرکش و متجاوز و استخدام کننده معرفی شده و قرآن می فرماید: (قَدْ أَفْلَحَ الْیَوْمَ مَنِ اسْتَعْلَىٰ)^[۴۰۹] او ضعیفان را زیر قدرت خود می برد، پس نیاز به قانون داردو با مطرح کردن اینکه انسان با اجتماع رشد می کند، خود به تنهایی قادر به تشخیص راه نیست، جامعۀ بشری بدون اسوه و الگو، هرگز به سعادت ویژۀ خویش نمی رسد. اینجاست که نیاز به پیامبر و قانونی به نام دین مطرح می شود (إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرً‌ا وَإِمَّا کَفُورً‌ا)^[۴۱۰] و دیگر سخن اینکه خدای سبحان تدبیر و تربیت و آموزش و پرورش انسان را باید به گونه ای طراحی کند که با ساختار فکری او مناسب باشد و این کار بزرگ با دانش کم و کوچک بشر فراهم شدنی نیست، بلکه متصدی این کار باید از علم سرشار لدنی و الهی بهره مند باشد (وَ أَیَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ… ) این شخص همان پیامبر است.
۳-۳-۱-۳-۴- علت بشری بودن پیامبران و امامان:
یکی از سؤالاتی که در جامعه مطرح است این می باشد که چرا نبی و رسول و امامان از سنخ فرشتگان نیستند و چرا آن ها از میان مردان برانگیخته شدند؟ مفسر قرآن کریم آیت الله جوادی آملی با استناد به آیات قرآن جواب روشن و متقنی دادند که به شرح زیر است:
انبیاء فرشته نبودند بلکه از میان بشر ظهور کردند (وَمَا أَرْ‌سَلْنَا مِن قَبْلِکَ إِلَّا رِ‌جَالًا نُّوحِی إِلَیْهِمْ ۚ فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ‌ إِن کُنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ)^[۴۱۱] عده ای می گفتند پیامبر باید فرشته باشد، ولی خدا می فرماید: (وَلَوْ جَعَلْنَاهُ مَلَکًا لَّجَعَلْنَاهُ رَ‌جُلًا وَلَلَبَسْنَا عَلَیْهِم مَّا یَلْبِسُونَ)^[۴۱۲] ؛ اگر فرشته ای را نیز به رسالت اعزام کنیم باید به صورت بشر در بیاید تا شما او را ببینید و سخنش را بشنوید، چون بین امّت و امام آنها باید تناسب و سنخیت باشد، فرشته رسول رسولان است، پیام خدا را بدون واسطه به انبیاء می رساند، نه به توده مردم. این انبیاء هستند که میتوانند فرشتگان را ببینند (نَزَلَ بِهِ الرُّ‌وحُ الْأَمِینُ - عَلَىٰ قَلْبِکَ لِتَکُونَ مِنَ الْمُنذِرِ‌ینَ)^[۴۱۳] دیگران نه آن قلب را دارند که مهبط وحی باشند و نه آن چشم و گوش را که جمال فرشته را ببینند. بنابراین رسول مردم باید از مردم باشد، از طرف دیگر توده مردم باید با پیامبر خود احتجاج کنند و احتیاج خود را با رهبری او برطرف کنند و رفتار و گفتار خود را بر سیره او منطبق سازند و همه این امور مستلزم ارتباط جامعۀ انسانی با پیامبر الهی است و این ارتباط در صورتی میسّر است که آن پیامبر انسان باشد، نه فرشته^[۴۱۴].
در ادامه استادمی فرماید: پس امّت و امام هر دو باید فرشته باشند و یا هر دو از جنس بشر تا پیغمبر بتواند رسالت خود را ایفا کند وگرنه انسان ها نمی توانند پیامبر خود را ببینند و نیز نخواهند توانست رسالت او را تحمل کنند، از این رو خداوند می فرماید: هیچ پیامبری را اعزام نکردیم، مگر از جنس بشر و از صنف مرد (وَمَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِکَ إِلاَّ رِجَالاً).
رسالت کار اجرایی است و پیامبر باید با توده مردم در تماس باشد، زن این خصیصه و قدرت بدنی کافی را ندارد تا بتواند با همۀ انسان ها تماس بگیرد. این مربوط به مقامات انسانی نیست، آنچه مربوط به مقام انسانی است ولایت الهی است که بین زن و مرد مشترک است و آنچه مربوط و مخصوص مرد است کار اجرایی است که مربوط به ویژگی های بدنی و روانی و شرایط اجتماعی اوست^[۴۱۵].
۳-۳-۱-۳-۵- عصمت مخصوص پیامبران و امامان:
چرا عصمت فقط مخصوص پیامبران و امامان است و در انحصار آنان باید باشد؟ آیا انسان عادی نمی تواند عصمت داشته باشد؟ آیا افرادی مانند فاطمه الزهرا (س) را می توان معصوم دانست؟
مفسر بزرگ قرآن کریم آیت الله جوادی آملی می فرماید: آنچه در جهان امکان یافت می شود، موهبت الهی است (وَمَا بِکُم مِّن نِّعْمَهٍ فَمِنَ اللَّـهِ)^[۴۱۶] ولی نعمت همۀ نعمت ها خداست، لیکن درجات مواهب خدا فرق می کند. انسان چیزی را با تفویض و اختیار مالک نمی شود که خدا در تحقق آن نقشی نداشته باشد. هر موجود ممکنی به استناد واجب یافت می شود، حتی علوم عادی هم معلمش خدای سبحان است؛ (عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ یَعْلَمْ)^[۴۱۷].
درس و بحث و معلم, علل اعدادی است و علت فاعلی حقیقی همۀ آن ها خداست و علت اعدادی سهمی اساسی ندارد. انسان می تواند با ریاضت شرعی و تهذیب نفس، به مقام عصمت برسد؛ عصمت منحصر به پیامبر و امامان نیست، البته هر پیغمبر یا امامی باید معصوم باشد، ولی هر معصومی پیغمبر یا امام نیست. کسی که از تعلیم و تربیت صحیح اولیای الهی بهره مند است، ممکن است به مقامی از عصمت نایل شود که در مسائل علمی اشتباه نکند (إِن تَتَّقُوا اللَّـهَ یَجْعَل لَّکُمْ فُرْ‌قَانًا)^[۴۱۸] فاروق محض نصیب او گردد، نه بد بفهمد و نه فهمیده ها را بد نگه دارد. گرچه ممکن است بعضی چیزها را نداند، چون عصمت نیز مانند سایر کمالات وجودی دارای درجات و شئون و شعب است نه اینکه در همۀ افراد یکسان باشد.
آنچه انحصاری و موهبتی است و کسی نمی تواند با تلاش آن را کسب کند نبوت رسالت و امامت است (اللَّـهُ أَعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِ‌سَالَتَهُ)^[۴۱۹]. امامان معصوم تنها دوازده نفرند ولی معصوم شدن ممکن است، همچنان که حضرت فاطمه الزهرا (س) دارای ملکه عصمت بودبدون آن که دارای سمت نبوت، رسالت و امامت باشد.
۳-۳-۱-۳-۶- علّت توسل به پیامبر (ص) و ائمه اطهار:
یکی از موضوعاتی که در مسائل عبادی به وجود آمده این است که عده ای گمان می کنند که توسل به ائمه اطهار و پیامبر اکرم (ص) و استعانت از صبر و نماز به گونه ای هست که هدایت توسط خداوند منتفی میشود و این به گونه ای کفر و شرک است که استاد حکیم با دلیل قرار دادن آیات قرآن اثبات کردند که این ها فقط ابزار هستند.
ایشان می فرماید: دستور اطاعت از رسولان الهی و اولوالامر با توحید عبادی و (معبود به الذات) بودن خدای سبحان منافاتی ندارد و فرمان توسل و استعانت از صبر و نماز با حصر یاری جستن از خدا (إِیَّاکَ نَسْتَعِینُ)^[۴۲۰] هماهنگ است. گاهی هدایت به خدای سبحان نسبت داده می شود (وَاللَّـهُ یَهْدِی مَن یَشَاءُ إِلَىٰ صِرَ‌اطٍ مُّسْتَقِیمٍ)^[۴۲۱] و گاهی به غیر خدا، مانند اسناد آن به قرآن (إِنَّ هَـٰذَا الْقُرْ‌آنَ یَهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ)^[۴۲۲] و اسناد آن به پیامبران و اولیای الهی (وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّهً یَهْدُونَ بِأَمْرِ‌نَا)^[۴۲۳] و خصوص رسول اکرم (إِنَّکَ لَتَهْدِی إِلَىٰ صِرَ‌اطٍ مُّسْتَقِیمٍ)^[۴۲۴] و عالمان و شایستگان بشری؛ (وَمِن قَوْمِ مُوسَىٰ أُمَّهٌ یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَبِهِ یَعْدِلُونَ)^[۴۲۵].
آیت الله جوادی آملی در ادامه می فرماید: اسناد هدایت به خدا، اسناد آن به هادی اصیل و بالذات است، اما اسنادش به دیگران اسناد به شئون هدایتی آن هادی بالذات است، نه اسناد به هادی دیگری غیر از خدای سبحان. بنابراین هادی بالذات خداست. او که هادی بالذات است به وسیلۀ قرآن، پیامبر و اولیایش که نخست آنان را هدایت کرد جامعۀ انسانی را هدایت می کند؛ (قَدْ جَاءَکُم مِّنَ اللَّـهِ نُورٌ‌ وَکِتَابٌ مُّبِینٌ - یَهْدِی بِهِ اللَّـهُ مَنِ اتَّبَعَ رِ‌ضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ)^[۴۲۶] در این آیه نشان می دهد که هدایت قرآن در واقع هدایت خداست و قرآن تنها ابزار هدایت است؛ وقتی گفته می شود: (قلم می نویسد)، اسناد نوشتن در حقیقت به نویسنده است، وگرنه قلم ابزاری بیش نیست. اسناد هدایت به قرآن و مانند آن نیز، از نوع اسناد فعل به ابزار آن است^[۴۲۷].
ایشان می فرماید: قرآن کریم نه تنها بر جواز توسل دلالت دارد، بلکه همگان را به رفتن به حضور پیامبر و طلب عفو از خدا و مشمول استغفار پیامبر قرار گرفتن ترغیب می کند: (وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُواْ أَنفُسَهُمْ جَآؤُوکَ فَاسْتَغْفَرُواْ اللّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْ اللّهَ تَوَّابًا رَّحِیمًا)^[۴۲۸] و اگر آنان هنگامی که بر خود ستم کردند پیش تو می آمدند و از خدا آمرزش می خواستند و پیامبر (ص) برای آنان آمرزش می خواست قطعاً خدا را توبه پذیر مهربان می یافتند.
منکران توسل می گویند این آیه توسل را تجویز می کند ولی با قیود خاصی: اولاً توسل به شخص پیامبر نه دیگران. ثانیاً توسل در زمان حیات آن حضرت را؛ نه پس از رحلت وی را. ثالثاً توسل در حضور آن حضرت و از نزدیک را، نه از راه دور. رابعاً فقط توسل در طلب استغفار، نه امور دیگر را.
آیت الله جوادی آملی می فرماید: ولی هیچ یک از این استثناها صحیح نیست؛ زیرا با پذیرفتن جواز اصل توسل بنیان ادعای آنان که توسل را ذاتاً شرک و منافی توحیدی می دانند، فرو می ریزد ^[۴۲۹]؛ چون اگر توسل از جهت عقلی شرک باشد امر عقلی، تخصیص بردار نیست، نمی توان گفت توسل حقیقتاً شرک است ولی در مواردی جایز است.
اگر توسل به شخص پیامبر اکرم (ص) جایز است، چرا توسل به دیگر اولیای الهی جایز نباشد، در حالیکه ادلّۀ نقلی دیگر، مؤیّد عمومیّت جواز توسل است. و اگر در زمان حیات رسول خدا توسل به او جایز باشد پس از رحلت وی نیز جایز است؛ زیرا انبیاء و اولیاء، و در رأس آنان رسول خدا (ص) برای همیش زنده اند وقتی براساس نص قرآن کریم شهداء زنده باشند^[۴۳۰].
حضرت ختمی مرتبت که شهید شهداست، به طور مسلم زنده است و به همین دلیل ناظر اعمال مردم است. افزون بر عرضۀ مستمر اعمال بر آن حضرت در دنیا، در آخرت نیز شاهد اعمال همگان خواهد بود، پس وی همواره زنده است، حضور فیزیکی او لازم نیست.
نظیر توسل به پیامبر اکرم (ص) ،دربارۀ اثر پیراهن حضرت یوسف (ع) نیز آمده که امکان و اثر توسل به ذوات و آثار مقدس را بیان می کند، حضرت یوسف (ع) گفت: (اذْهَبُوا بِقَمِیصِی هَـٰذَا فَأَلْقُوهُ عَلَىٰ وَجْهِ أَبِی یَأْتِ بَصِیرً‌ا)^[۴۳۱]، این پیراهن مرا ببرید و بر روی پدرم افکنین تا بینا شود و چون مژده رسان آمد و آن را بر روی پدر افکند، وی بینا شد؛ (فَلَمَّا أَن جَاءَ الْبَشِیرُ‌ أَلْقَاهُ عَلَىٰ وَجْهِهِ فَارْ‌تَدَّ بَصِیرً‌ا)^[۴۳۲].
۳-۳-۲- تفسیر موضوعی در مباحث اخلاقی
در مورد موضوع اخلاق و فلسفه اخلاق در طول تاریخ دیدگاه های متنوعی ازسوی دانشمندان شرق و غرب و فیلسوفان ارائه شده. اما باید گفت بنیان اخلاق در قرآن است، چرا که تعالیم اخلاقی قرآن از مشهورترین و مهم ترین مسائل قرآنی است، مخاطب قرآن، انسان است و اخلاق، پایه و اساس شخصیت انسان را شکل میدهد مبحث اخلاق در واقع بحث درباره ی ارزشهای انسانی است در مورد (چگونه زیستن) (چگونه رفتار کردن)^[۴۳۳]
انسانها در پرتو اخلاق می توانند شا کله درون و اوصاف روحی خویش را تنظیم نموده، دارای رفتار و اخلاق اسلامی و انسانی شوند. به همین جهت استاد ضروری دانستند در فرصتهایی، مباحث اخلاقی را مطرح کنند و کیفیت شکل گیری فضایل و رذایل اخلاقی و آثار و کارکردها و نشانه های آن را با بهره گرفتن از آیات کریمه قرآن و روایات بیان کنند.
۳-۳-۲-۱- اهمیت اخلاق از نظر قرآن وعترت :
آیت الله جوادی آملی اهمیت اخلاق را از نظرقرآن و عترت بررسی کردند وبیان داشته اند: قرآن کریم به مسئله اخلاق، چنان بها می دهد که آن را جزء اهداف اصیل نبوت عام می شمارد و زندگی انسانها را در سایه اخلاق، زندگی سعادتمندی می شمرد و انسانی را که متخّلق به اخلاق الهی نیست، خاسر و سرمایه باخته می داند، خداوند درسوره (عصر ) قسم یاد می کند که نوع انسانها به استثنای گروه خاص در خسارتند. (وَالعَصر اِنَّ الاِنسانَ لَفِی خُسر) از این رو در قیامت سرمایه باختگان، از شدت افسوس، هر دو دست خود را به دندان می گزند!: (وَیَوْمَ یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى یَدَیْهِ یَقُولُ یَا لَیْتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلًا)^[۴۳۴]. در دنیا کسی که ضرر می کند و پشیمان می شود، از ناراحتی انگشت سبابه را می گزد، ولی در قیامت انسان خسارت دیده از شدت پشیمانی هردو دست خود را می گزد؛ زیرا در دنیا همه ی سرمایه ها را باخته ودر قیامت هم ،راهی برای تحصیل سرمایه و یا کسب وکار نیست.و در قیامت ورشکست می شود، چاره ای جز فقر و مذلت نیست و کسی هم نیست به نیاز این فقیر در آخرت پاسخ دهد (لاَّ بَیْعٌ فِیهِ وَلاَ خُلَّهٌ وَلاَ شَفَاعَهٌ)^[۴۳۵]. پس اهمیت و عظمت اخلاق و تهذیب روح، به آن جهت است که انسان متخلق و مهذب؛ سود همیشگی میبرد. عترت طاهرین نیز از هر چیز درباره اخلاق سخن گفته اند ومهمترین بحث اخلاقی را هم امیرالمومنین (ع) در خطبه تقوائیه ای که برای (همام ) ایراد کردند، فرمودند. اولین فضیلتی که حضرت برای مردان با تقوا یاد می کند این است که منطق و فکر کردن آنان صائب است. ^[۴۳۶] منطق تنها حرف زدن نیست، یعنی شیوه عملی، روش، گفتار و نوشتار آنان صواب و درست است؛ زیرا اندیشه آنان صائب است،یعنی تنها چیزی که در دیدگاه متقین، بزرگ جلوه می کند خداست وغیر خدا هرچه است کوچک است، زیرا مردان الهی به شعائر الهی با دید تکریم نگاه می کنند.^[۴۳۷](وَمَن یُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِن تَقْوَى الْقُلُوبِ)^[۴۳۸]
۳-۳-۲-۲- شناسنامه اخلاق
ایشان اخلاق را شناسنامه حقیقی ما دانسته اندو با استناد به آیه ی(یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکُم مِّن ذَکَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاکُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا)^[۴۳۹]می فرمایدکه ما در دنیا در شرایط اقلیمی و اجتماعی خاص زندگی میکنیم و ناچاریم شناسنامه ای به همراه داشته باشیم که خداوند در سوره حجرات می فرماید: ما این شناسنامه طبیعی را همراه با آفرینش انسانها خلق کرده ایم تا یکدیگر را شناسایی کنند.
ایشان متذکر شدند که شناسنامه خواه آماری باشد یا طبیعی بیرون از قلمروجان ماست، اما اخلاق شناسنامه حقیقی ماست که هم در دنیا و هم در قبر همراهی می کند بعد با استناد به روایتی از امیرالمومنین (ع) که میفرماید: (اَکرَمَ الحَسب الحُسنُ الخُلق)^[۴۴۰] یعنی حسب انسان را اخلاق او تعیین می کند و گرامترین نژاد، نسب، حسب و شناسنامه، حسن خلق انسان است. این شناسنامه همراه انسان است چنانکه امیرالمومنین (ع) می فرمایند: (وَلا قَرِینَ کَحُسنِ الخُلق)^[۴۴۱]. هیچ قرین و همدمی به اندازه حسن خلق انسان را همراهی نمیکند.
چون حسن خلق در درون جان انسانهاست و هرگز او را تنها نمی گذارد.
۳-۳-۲-۳- فضائل اخلاقی
۱- اخلاص:
آیت الله جوادی آملی با توجه به آیاتی در قرآن کریم اخلاص را مانع ورود شیطان به دل می دانند و این کلام خود را با دلیل، از آیات قرآن برداشت کردند که به شرح ذیل است:
خداوند می فرماید: «قَالَ فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ(۸۲)، إِلَّا عِبَادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِینَ(۸۳)» ^[۴۴۲]
این آیه اشاره دارد که اگر کسی جزء بندگان مخلص شود، شیطان به حرم امن او راه ندارد، بعد اذعان میدارند که استثنای مخلصین از این جهت نیست که شیطان نسبت به آنها مهربان است؛ بلکه از آن روست که در ساحت آن مقام منیع تسلیم است و توان رخنه ندارد. همان طور که شیطان به آسمانهای بلند راه ندارد و هرگاه شیطان بخواهد به مهبط وحی راه یابد، شهاب (رصد) به حیات او خاتمه میدهد (فَمَن یَسْتَمِعِ الْآنَ یَجِدْ لَهُ شِهَابًا رَّصَدًا)^[۴۴۳] بعد با مباحث عقلی و دلایل عقلی اشاره دارند که در فن مغالطه علمی و شهوت و غضب عملی، هیچ شیطنتی به مقام عقل نظر و عقل عمل محض که تجرد تام است، راه ندارد و هرگاه وهم و خیال بخواهد به منطقه عقل راه یابد با تیر عقل طرد و رجم خواهد شد.^[۴۴۴]
۲- مراقبت از نفس خود
گفتنی است، راهی که قرآن به سلوک و پیمودن آن دعوت فرموده است همانا نفس مومن است.(عَلَیکُم اَنفُسَکُم)^[۴۴۵] زیرا وقتی گفته می شود: زنهار! راه گم نکن، بدان معناست که راه را نگهداری کن و از آن جدا مشو پس معلوم می شود نفس ها، همان راه راست است، نه راهروان؛ آن سان که نظیر آن را در همین آیه می فرماید (وَ أَنَّ هذا صِراطی‏ مُسْتَقیماً فَاتَّبِعُوهُ وَ لا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِکُمْ عَنْ سَبیلِهِ…)^[۴۴۶]
پس از این روش پیروی کنید که آن کج راه های پراکنده، شما را از راه خدا متفرق نکند.
درمقابل اگر نفس خود را فراموش کنیم، خدا را فراموش کرده ایم؛ یعنی اگر راه را فراموش کردیم به (منتهی الیه) راه نمی رسیم (وَ لا تَکُونُوا کَالَّذینَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْساهُمْ أَنْفُسَهُمْ أُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ)^[۴۴۷] مانند کسانی نباشید که خدا را فراموش کردند و خدا به کیفر فراموشی آن ها نفسشان را از یادشان برد. آیه به روشنی بیان میداردکه مراقب نفس باشید و کشیک آن را بکشید تا کاری انجام دهد که سرمایه و توشه فردا باشد؛ زیرا از برای امروز، فردایی است. پیامبر اکرم (ص) درحدیثی که از شیعه و سنی آن را نقل کرده اند، می فرماید، (مَن عَرَفَ نَفسَه فَقَد عَرَفَ رَبَّه)^[۴۴۸] هر که خود را شناخت خدا را شناخت، اگر نفس را به کردار نیکو گماشتیم یا به گمراهی انداختیم سود و زیان به خود نفس بر می گردد. (إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها)^[۴۴۹]. نفس انسان مراتب حیات را پشت سر می گذارد و وارد دوزخ و بعد قیامت می شود و هر لحظه به جانب خداوند رهسپار است. (وَ أَنَّ إِلى‏ رَبِّکَ الْمُنْتَهى)^[۴۵۰].
بر این پایه، یگانه تربیت کننده نفس انسان، آگاهی علمی و کردار عملی اوست؛ زیرا علم و عمل، نفس انسان را موافق و همسوی خود می کند و بار میآورد.
نفس در حد خود ذاتاً نیکو آفریده شده است، حق تعالی برای آفرینش نفس، بالاترین درجه کمال و شعور و ادراک سعادت بخش را در نظر گرفته است. (وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَکَّاها وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسَّاها)^[۴۵۱]، حاصل این آیات چگونگی و کیفیت آفرینش نفس را تبیین کرده است و آن را موجودی موزون و پذیرای پارسایی یا آلودگی دانسته است که با بخور، آلوده می شود و با تقوی تزکیه و پالایش می یابد. این معنا با مقتضای تکوین انسان مطابق است. و او می تواند هر یک را برگزیند و این واقعیتی است که هرگز از وی جدا نمی شود (أَوَ مَن کَانَ مَیْتًا فَأَحْیَیْنَاهُ وَجَعَلْنَا لَهُ نُورًا یَمْشِی بِهِ فِی النَّاسِ کَمَن مَّثَلُهُ فِی الظُّلُمَاتِ لَیْسَ بِخَارِجٍ مِّنْهَا)^[۴۵۲]
بنابراین، بر تک تک افراد و نیز بر جامعه انسانی است که به هدایت الهی و معارف ربّانی و سنّت و قوانین پسندیده و بر کردار شایسته و شعائر اسلامی گردن نهند، باشد که سعادتمند شوند.^[۴۵۳]
۳- ذکر و یاد خدا:
یکی دیگر از فضایل اخلاقی ذکر و یاد خداست، برای آنکه در حرم دل جائی برای اهرمن نباشد و هیچ گوشه ی تاریکی نماند تا وسوسه ی شیطان از همان ضلع تاریک صورت پذیرد. خداوند می فرماید: (وَ اذْکُرْ رَبَّکَ فی‏ نَفْسِکَ تَضَرُّعاً وَ خیفَهً وَ دُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ وَ لا تَکُنْ مِنَ الْغافِلینَ)^[۴۵۴]
یاد خدا را در جان احیا کن، بگذار یاد حق در جانت ظهور کند، با فراقت و ناله، با هراس و خوف در دل، ذاکر خداوند باش که مبادا غفلت تو را فرا گیرد.
این ذکر صبح و شام ظاهراً کنایه از دوام و استمرار ذکر در تمام شبانه روز است، استاد فرزانه می فرماید: این آیه علاوه بر اینکه می فرماید: یاد خدا را دردل و جان داشته باشید، دعا و نیایش را نیز در صبح و شام تأکید می کند.^[۴۵۵]
۴- تقوای الهی:
حضور تقوای الهی در انسان طبق فرموده استاد جوادی آملی راه نفوذ شیطان را سد می کند، بعد بااستناد به آیه ی می فرماید: ( إِنَّ الَّذینَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ)^[۴۵۶]. اگر انسان تقوا داشته باشد، راه حق و باطل و راه الهی و شیطانی برای او آشکار می شود که فرمود(إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ یَجْعَلْ لَکُمْ فُرْقاناً)^[۴۵۷]. می فرماید: اگر کسی تقوا داشته باشد، به آنچه علم دارد عمل کند، علاوه بر آنکه هدف و مسیرش روشن می شود، هدف را می شناسد و از او دوری می کند هیچگاه به سوی رذایل اخلاقی نمی رود و این صراط مستقیمی را که از شمشیر تیزتر و از مو باریکتر است، به آسانی طی می کند و در تنگناها امداد الهی به کمک او می آیند.( وَ مَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً)^[۴۵۸].

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

در این روابط بردار متغیرهای طراحی قطعی، میانگین مقدار متغیرهای طراحی نامعین، و تعداد متغیرهای طراحی اتفاقی و تعداد متغیرهای طراحی قطعی و بردار متغیرهای اتفاقی ورودی غیر طراحی هستند که مقدار میانگین آن‌ها به‌عنوان بخشی از طراحی ثابت گرفته می‌شود. و بزرگ‌تر از صفر بوده و ضرایب وزنی می‌باشند. iامین قید و و به ترتیب میانگین و انحراف معیار iامین قید است. و بردارهای کران پایین و کران بالای قیدها هستند و همچنین و کران پایین و کران بالای متغیرهای طراحی هستند. بردار انحراف معیار متغیرهای اتفاقی و k متغیری است که مقاوم بودن روش را نسبت به محافظه‌کاری راه‌حل نشان می‌دهد. این ضریب ناحیه مناسب برای طراحی را با ایجاد تغییراتی در متغیرهای طراحی کوچک می‌کند و به‌احتمال ارضای قیود وابسته است. برای مثال اگر یک متغیر طراحی یا تابع قید دارای توزیع نرمال باشد، اگر k مساوی یک شد نشان می‌دهد که احتمال به ۸۴۱۳/ رسیده و اگر k برابر دو شد، احتمال به مقدار ۹۷۷۲/ می‌رسد[۱۱].

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

جمع‌بندی
در این فصل به معرفی روش طراحی بهینه چند موضوعی پرداخته شد و به لزوم استفاده از آن در مسائل پیچیده طراحی اشاره گردید. در مورد شش روش اصلی MDO نیز به‌اختصار توضیحاتی آورده شد و بیان گردید که این روش‌ها بر اساس نحوه بهینه‌سازی به دو دسته تک سطحی و چند سطحی تقسیم می‌شوند و برای هرکدام نیز تعدادی از ویژگی‌های مثبت و نکات منفی‌شان برشمرده شد. برای این پایان‌نامه روش مشارکتی انتخاب شده است. این روش، روش مناسبی برای طراحی‌های صنعتی بوده به‌طوری‌که با این روش دفاتر طراحی در اقصا نقاط کشور قادر به همکاری در یک پروژه فضایی می‌باشند. همچنین به معرفی عدم قطعیت‌ها پرداخته شد و تأثیر آن‌ها در طراحی بیان گردید و اشاره شد که در طراحی مقاوم به دنبال کاهش اثر عدم قطعیت‌ها در طرح نهایی هستیم درحالی‌که در طراحی بر مبنای قابلیت اطمینان هدف، فاصله گرفتن از قیود و دستیابی به قابلیت اطمینان معین می‌باشد.
فصل سوم
مدل­سازی زیرسیستم‌ها و شبیه‌سازی پرواز حامل فضایی
مقدمه
تولید سیستم‌های بزرگ و صنعتی نیازمند پرداخت هزینه‌های هنگفت و توجه و دقت زیاد حین فرایند تولید می‌باشد. به همین دلیل و برای افزایش قابلیت اطمینان و طراحی دقیق سیستم‌ها، ابتدا فرایند طراحی در سطح سیستم انجام ‌شده و سپس به زیرسیستم‌ها می‌رسد. به همین دلیل طراحان باید تسلط کافی بر زیرسیستم‌ها و نحوه عملکردشان به‌صورت مجزا و همچنین در تعامل با یکدیگر داشته باشند. این زیرسیستم‌ها پس از طراحی به‌صورت مجزا به کمک رایانه شبیه‌سازی شده و تست می‌گردند. پس از شبیه‌سازی مجموعه سیستم در رایانه و اطمینان از عملکرد موفق آن، ساخت و تست نمونه اولیه انجام می‌گردد. واضح است که طراحی زیرسیستم‌ها باید با توجه به تجربیات گذشته انجام گردد و فرایند شبیه‌سازی نیز باید از دقت لازم برخوردار باشد تا نتایج شبیه‌سازی با نتایج نهایی و تست عملی اختلاف زیادی نداشته باشد.
طراحی و تولید حامل فضایی نیز از همین اصول پیروی می‌کند. در این پایان‌نامه، رویکرد ما طراحی حامل با پیشران مایع بوده و به همین دلیل لازم می‌دانیم در خصوص مدل‌سازی زیرسیستم‌ها و شبیه‌سازی مجموعه توضیحاتی را ارائه دهیم.
زیرسیستم‌های طراحی
در این پایان‌نامه، زیرسیستم‌های طراحی شامل مأموریت، احتراق، طراحی موتور، طراحی هندسه، تخمین جرم و شبیه‌سازی پرواز حامل موردبررسی قرارگرفته است. در ادامه این زیرسیستم‌ها را معرفی می‌کنیم.
مأموریت
اولین گام برای طراحی یک حامل، تعیین مأموریت است؛ به‌عبارت‌دیگر، نوع نیاز سبب طراحی یک حامل با ویژگی‌های خاص می‌شود. واضح است که یک حامل با مأموریت قرار دادن محموله در مدار نزدیک به زمین با حاملی باهدف ارسال محموله به مدار زمین­آهنگ متفاوت است. فلذا نوع مأموریت بسیار مهم بوده و این مأموریت است که ویژگی‌ها و محدودیت‌های طراحی را تعیین می‌کند.
با توجه به این موضوع هنگام سفارش کارفرما و عقد قرارداد برخی پارامترها به‌عنوان ورودی باید مشخص و تعیین گردند. برای مثال تعدادی از این پارامترها عبارت‌اند از:
جرم و ابعاد محموله و آداپتور
تعیین نوع مدار و همچنین نقاط حضیض و اوج
شیب مداری
مختصات و محدودیت‌های پایگاه پرتاب
سطح تکنولوژی در دسترس
در ادامه مدار و پایگاه پرتاب را دقیق‌تر بررسی می‌کنیم.
نوع مدار
محموله‌های فضایی بر اساس نوع کاربرد خود به مدارهای مختلفی تزریق می‌گردند. یکی از عمومی‌ترین مدارهای کاربردی، مدارهای بیضوی شکل می‌باشند.
مدار بیضوی[۲۹]
با توجه به ‏ شکل۳-۱ سرعت موردنیاز برای استقرار محموله در نقطه حضیض مدار بیضوی از معادله ۳-۱ به دست می‌آید.

 

 

 

 

 

 

 

 

که در آن شعاع زمین و ثابت جاذبه بوده و تقریباً برابر با ۳۹۸۶۰۰ می‌باشد. ارتفاع نقطه حضیض مدار بوده و a برابر با نیم قطر بزرگ مدار است که از ‏معادله ۳-۲ به دست می‌آید.