رنگ پوشش زنان ومردان چگونه باید باشد؟

۱-۵- فرضیه ‏های تحقیق

۱-خداوند در قرآن کریم مساله پوشش را در آیات متعددی مورد تاکید قرار داده است که با بررسی از آیات می توان مصادیق پوشش کامل و محدوده آن را روشن نمود.
(به مردان مومن بگو که چشمان خویش را فرو گیرند و شرمگاه خود نگه دارند.این برایشان پاکیزه تر است زیرا خدا به کارهایی که می کنند آگاه است) وصف ایمان تنها برای مردان لحاظ شده است که ضمن پوشاندن خود نگاه از حرام نگه داشته اند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

(به زنان مومن بگو که چشمان خویش را فرو گیرند و شرمگاه خود نگه دارند) عدم نگاه نامحرم چه در مردان چه در زنان در واقع نقطه آغاز تقوا و پاکدامنی و رشد معنوی برای آنان است. پوشش لازم و مناسب برای زنان به همراه کنترل نگاه از سوی مردان و زنان موجب سلامتی محیط خانواده و کاهش تحریکات جنسی و به دنبال آن کاهش مشکلات و معضلات اجتماعی و خانوادگی است.
(آشکار نسازید زینت هایشان را مگر آن بخشی که ظاهر و آشکار است) در وجود زنان عناصر و اجزایی وجود دارد که بیش از سایر اعضاء نشان دهنده جذابیت زنان است مانند: مو، سینه، گردن، و اندام … بنابراین نه تنها این عناصر در معرض تماشای نامحرم قرار گیرد بلکه به طریق اولی نیز زینت های متصل به این قسمت ها نیز باید از دید نا محرمان محفوظ ماند.
(ای پیامبر به زنان و دختران خود و زنان مومنان بگو که چادر خود را به خود فرو پوشاند و روسری هایشان را بر سروگردن وسینه ….) که در اینجا از خمر به معنای مقنعه و یا روسری بلند و از جلباب برای پوشاندن سینه هایشان یاد کرده اند.
(نیز چنان پای برزمین نزنند تا آن زینت که پنهان کرده اند دانسته شود) تجلی جازبه های زن حتی در را رفتن او در اجتماع باید محدود و به گونه ای نباشد که این جاذبه ها در غیر مسیر اصلی قرار گیرد و بر حیثیت انسانی او خدشه زند.
۲-قرآن کریم از دو نوع حجاب و شیوه پوشش زن سخن به میان آورده است (خمار) و (جلباب). از خمار در آیه ۳۰سوره نور سخن گفته (خمارهای خود را برگریبان های خویش بیفکنید) که در این قسمت آیه بیان گر کیفیت پوشش است که زن باید خود را بپوشاند.نوع دوم جلباب است که در آیه ۵۹سوره احزاب بدان تصریح شده است که علامه طباطبایی در تفسیر المیزان آورده است (جلابیب جمع جلباب است وآن لباسی است که زن آن را در برمی کند و همه بدن خود را می پوشاند یا مقنعه ای است که سر وصورت خود را به آن می پوشاند).
۳-اما درباره رنگ لباس محدودیتی وجود ندارد و لباس می تواند تنوع رنگی داشته باشد.فقط رعایت این نکته لازم است که همچنان درباره لباس مردان نیز صادق است، نباید موجب صدق (لباس شهرت) به معنای انگشت نما شدن فرد در جامعه شود. علاوه براینکه نباید به گونه ای باشد که عنوان تبرج برآن صدق کند و پوشنده آن را در برج نگاه دیگران قرار دهد و توجه همگان را به خود جلب کند.
رنگ مشکی در لباس مردان مستحسن نیست و کراهت دارد .این کراهت در سه پوشاک مردان یعنی عبا (لباس رویین آن زمان) عمامه (سرپوش در آن زمان) و خف (نوعی کفش که رو و پشت آن بسته بوده و تا مچ پا یا حتی مانند چکمه تا زانو می رسیده ) استثنا شده است. همچنان که رنگ سفید در لباس مردان مستحسن و خوب است (وسائل الشیعه باب ۳۸ :۵).
اما در مورد لباس زنان بیانی وجود ندارد و از مواردی که کراهت پوشیدن لباس با رنگ مشکی استثنا شده چنین برمی آید که این حکم خاص مردان است و تعمیم آن به زنان بدون دلیل است. جز اینکه در بیانات معصومان (ع) درباره پسندیدگی لباس سفید،عمومیت آن بدست می آید و ظاهرا هم شامل لباس مردان و هم لباس زنان می شود.
بنابر نظر فقها پوشیدن لباس احرام با رنگ مشکی در حج برای زنان مکروه است.
برخی از رنگ‏ها دیدگان را خیره می‏سازد و باعث جلب توجه می‏شود. و علمای دین هر چند نسبت به اصل رنگ لباس‏ها، تأکید چندانی ندارند ولی بر این مسأله پای می‏فشارند که لباس نباید موجب جلب توجه شود و عواقب سوئی داشته باشد. از این رو در طول تاریخ، زنان مسلمان به میل خود، لباس مشکی را برای حجاب برگزیدند و بدین وسیله احساس امنیت و مصونیت بیشتری می‏کردند. این سنت حسنه، مورد نظر و پذیرش پیامبر (ص) و امامان (ع) نیز قرار گرفت.
یکی از اعضاء جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار داشت: در کتاب الدرّ المنثور سیوطی جلد پنجم صفحه ۲۲۱، از امّ سلمه نقل شده که فرمود :لمّا نزلت هذه الآیه (یدنین علیهنّ من جلابیبهن)
خرج نساء الأنصار کأنّ علی رئوسهنّ الغربان (وقتی این آیه‌ شریفه نازل شد زن‌های انصار همه با چادر مشکی از خانه خارج شدند)،
یعنی آن زمان نه تنها مساله چادر را از جلباب می‌فهمیدند، بلکه این مطلب که چادر باید طوری باشد که اندام و بدن زن را نشان ندهد و مصداق آن چادر مشکی است. وی گفت: در زمانی که عده‌ای از مسلمانان در دنیای غرب معتقدانه به سمت حجاب پیش می‌روند و برای حفظ آن مبارزه می‌کنند و حاضرند محرومیّت‌هایی را متحمّل شوند، چه حرفهایی در مجلات ما زده می‌شود که نتیجه‌اش تخریب حجاب است، حالا اینکه این افراد واقعاً این نیّت را دارند یا نه، خدا می‌داند. ولی نتیجه این مطالب چیزی جزتخریب حجاب نیست. این استاد حوزه علمیه اضافه کرد: در یک مجله ای آمده قطعاً چادر مشکی بدترین پوشش است، چون چهره‌ زن را قاب و نگاه را به چهره‌ زن متمرکز می‌کند، یعنی اگر زن یک چادر رنگی بدن‌نما بپوشد این جلب توجه نمی‌شود اما اگر چادر مشکی که بدن او را نمایان نمی‌کند، این جلب توجه می‌کند. باز می‌گوید در سفرهای اروپایی ناصرالدین شاه، شب که به مجالس عیّاشی می‌رفت می‌دید که در آنجا لباس مردها و کلاهشان مشکی است و زن‌ها هم با لباس مشکی می‌آیند، به نظرش آمد که این یک نوع سنگینی و وقار دارد و آن را به ایران آورد.
نویسنده این مطلب اینگونه در پی خراب کردن پوشش چادر مشکی است و چیزی که زنان متدیّن، عفیف و با حیای مسلمانِ ما به عنوان دستور خدا آن را می‌پوشد میراث عیاشی‌های اروپایی عهد ناصرالدین شاه برشمرده است. اگر امروز به دختران متدیّن ما بگویند این چادر از اروپا آمده بلا فاصله موضع می‌گیرند و می‌گویند چرا من این چادر را بپوشم.وی گفت: نویسنده این مقاله در جایی گفته ما باید از قرآن شروع کنیم، قرآن سه تکه‌ روشن برای لباس زن تعریف می‌کند، روسری یا شال روی سر، پیراهن و پوشش پا. این سه پوشش حداقل پوشش شرعی برای زن مسلمان است. وی اگر مقداری با قرآن آشنایی داشت، آیه «و یضربن بخمورهنّ علی جیوبهنّ» و آیه جلباب را هم ببیند، آیا باز می‌تواند بگوید در قرآن برای زن پوشش سراسری نیامده است (میرخندان ۱۳۸۹، ۴۲).

۱-۶- روش تحقیق

جمع آوری آیات قرآنی مربوط به پوشش، بررسی فلسفه آیات، بررسی نظرات مفسرین در ارتباط با آیات پوشش. بررسی کتب، پایان نامه ها و مقالات با موضوع پوشش .
متغیرمستقل: (پوشش) متغیر های وابسته: (حکم فقهی پوشش، موانع آن از نظر قرآن، علت و فلسفه آن)
روش تحقیق که به صورت کتابخانه ای و از طریق فیش برداری جمع آوری می شود. همچنین جمع آوری آیات مربوط به پوشش ونظرات مفسرین، استفاده از پایان نامه های مربوطه، قرآن کریم و کتابهای فقهی متقدم و متاخر، روش توصیفی از طریق کار کتابخانه ای و فیش برداری.

۱-۷- مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق

حجاب و احکام آن در فقه اسلامی. سعدی، محمد، دانشگاه تهران، رشته فقه شافعی.
حجاب که در لغت به معنی پرده، مانع و پوشش و در اصطلاح به حفظ شرم و حیای زن ومرد با چشم فرو بستن از نگاه به نامحرم و پوشاندن اندام زن به گونه ای که برجستگی های اندامش نمایان نباشد و پرهیز مردان از آراستگیِ که به شخصیت مردانگی آنان لطمه ای وارد کند و نیز ایجاد حایلی که مشارکت زن ومرد را همراه با حفظ وقار واحترام ممکن سازد گفته می شود از جمله اموری است که در شرایع پیش از اسلام چون یهود ومسیحیت و در میان مللی چون هند، روم، یونان، ایران و عربستان وجود داشته است و از جمله تأسیسات دین اسلام به شمار نمی رود. با این حال شریعت اسلام برای اصلاح وضعیت زمان ظهور خود، احکامی را وضع نمود تا مردم آن عصر وسایر دورانها با بکارگیری آن احکام در مسیر تعالی و پیشرفت گام برداشته و از سقوط و فروپاشی رهایی یابند. به طورکلّی هدف از وضع احکام حجاب رعایت مصالح بندگان است. حجاب برای زنان مصونیّت و عفاف می آورد. برای مردان مانعی است در مسیر سقوط و بی بند و باری و برای جامعه سدّی در راه سقوط در دام رذایل و وسیله ای برای تعالی و پیشرفت. با وجود آن که در احکام حجاب در حالات متفاوت برای زنان و مردان اختلاف نظر وجود دارد با این حال رأی راجح به شرح زیر می باشد:
تمام اعضای بدن زن (ماعدای دست و صورت) می بایست از نامحرم پوشانیده شود.
حضور زنان در اجتماع در صورت رعایت شئونات اسلامی بلامانع است و چه از نظر شکل و حجم لباس و چه از نظر رفتار وگفتار خود نباید موجبات تحریک مردان بیگانه را فراهم نمایند.
۳- زنان می توانند زینت های خود را به غیر از مابین ناف و زانو در برابر محارم، در صورت عدم بروز فتنه آشکار ننمایند.
۴-مردان ضمن رعایت اصل پوشش، نباید لباس نامناسبی بپوشند که در نزد مردم انگشت نما شوند وبه موازین اخلاقی جامعه آسیب رسانند و از چشم چرانی و نگاه به نامحرم اجتناب ورزند. بر خلاف آنچه گروهی ادّعا کرده اند، مخاطبین حجاب، همسران پیامبر (ص) نیستند بلکه تمامی کسانی که مکلّف اند مخاطبین نصوص رعایت حجاب اند.
گرچه برای برخی چون پیرزنان، بیماران درحال مداوا، مجانین، صغار و … تخفیفاتی وجود دارد. همچنین علی رغم گمان گروهی، حجاب نه یک امر شخصی است و نه یک موضوع مقیّد به زمان. رعایت و یا عدم رعایت حجاب آثار و تبعات دینی، حقوقی، روانی و اجتماعی در پی دارد و مراعات آن مختص به زمان یا مکان مخصوصی نیست و در دنیای امروزی نیز امری ممکن و مستحسن است.
این پایان نامه از یک مقدمه، چهار فصل و یک نتیجه تشکیل یافته است.
در فصل اوّل به بیان مفهوم لغوی و اصطلاحی حجاب وارتباط آن با مفاهیم مشابه پرداخته شده است. در فصل دوّم قلمرو حجاب واحکام آن در حالات مختلف بیان شده است.
فصل سوّم به بیان آثار رعایت و عدم رعایت حجاب اختصاص دارد.
و در فصل چهارم مسایل متفرقه ی حجاب و پاسخ به برخی شبهاتِ موجود مطرح شده است.
حجاب و حد آن در فریقین. میر حسینی نیری، سماویه، مقطع کارشناسی ارشد، رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه تهران.
در این تحقیق سعی شده به مسائل محوری که در مورد حجاب مطرح است پرداخته شود به این صورت که ابتدا به معنای لغوی حجاب که عبارت است از سترو پرده و معنای اصطلاحی آن که به معانی پوشش زن می باشد پرداخته شده. سپس پیشینه حجاب مورد بررسی قرار گرفته که با توجه به مطالب به دست آمده معلوم می شود که حجاب قبل از ظهور اسلام در ادیان الهی دیگر (زرتشت، یهود، مسیح) نیز و حتی در ادیان غیر الهی نیز وجود داشته و این نشان از فطری بودن حکم حجاب است. بعد از آن آیات حجاب که همگی دال برتکلیف بودن حکم حجاب بر زنان مسلمان است. مطرح و بررسی می شود از جمله آیه ۳۱ سوره نور که دال بر وجوب پوشش همه بدن زنان مگر زینت های ظاهری است که این زینت ظاهری بنابر اکثر مفسرین وجه و کفین می باشد و آیه ۵۹ سوره احزاب که کلمه «جلباب» دال بر وجوب پوشش سراسری برای زنان است و طبق آنچه در کتاب صواب الخطاب فی اتقان الحجاب آمده این آیه صریح در وجوب چادر برای زنان می باشد.
بحث بعدی حد لازم پوشش برای زنان است که ۴ قول در این زمینه وجود دارد.
وجوب پوشش همه بدن غیر از وجه و کفین
وجوب پوشش همه بدن مطلقاً
وجو ب پوشش همه بدن غیر از وجه و کفین و قدمین
۴- وجوب پوشش همه بدن غیر از وجه که قول اول در بین علمای شیعه و سنی طرفدار بیشتری داردکه دلایل آنها عبارتند از:
الف: آیه ۳۱ سوره نور که زینت ظاهری در این آیه بنابر نظر اکثر مفسرین وجه و کفین است و روایات نیز این نظر را تقویت می کنند. ب: روایات بسیار زیاد که در این زمینه وجود دارد که بعضی مختص است به جواز آشکار نمودن صورت و دست ها و بعضی دیگر مختص است به سؤالهایی که درباره حکم نگاه کردن به موی شماری از زنان مطرح می شود که نشانگر عدم تردید در جواز آشکار نمودن چهره است. ج: بر طبق قاعده نفی عسرحرج، لازم می آید استثنا بودن وجه و کفین از حکم کلی پوشش و دلایل دیگر.
البته آشکار نمودن وجه و کفین با شرط عدم تبرج و زینت نمایی جایز می باشد و طبق آیه ۲۳ سوره احزاب آنچه که خودنمایی و زینت محسوب شود جایز نمی باشد.
بررسی حجاب در قرآن و جامعه دینی. اصلانی، مینو، مقطع کارشناسی ارشد، رشته علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی.
این پایان نامه در شش فصل به بررسی حجاب پرداخته است: فصل اول، تاریخچه حجاب؛ فصل دوم، ظهور اسلام و تأکید بر حجاب در قرآن کریم؛ فصل سوم، حجاب از دیدگاه عقل و شرع؛ فصل چهارم، سیر حجاب در ایران، فصل پنجم، شیوه های مقابله با فساد و بی حجابی از دیدگاه قرآن؛ فصل ششم، در این فصل پرسشنامه و جداول مربوط آمده است. این پرسشنامه به منظور دستیابی به دیدگاه های مردم در زمینه وضعیت حجاب در جامعه تهیه و اجرا شده است.
بررسی مبانی حجاب و عفاف در قرآن
نام تحقیق دیگری است که توسط سرکار خانم فرزانه نیکوبرش راد؛ که درج در سایت سازمان تبلیغات اسلامی تدوین گشته است. ایشان آورده است حجاب و عفاف در قاموس بشری، واژه های آشنایی هستند که در گذر زمان از سنت به سوی مدرنیته، فراز و نشیب های زیادی را طی کرده است. در این میان مردان و زنان (بخصوص زنان) در مسیر تندباد حرکت به سوی مدرنیسم، در معرض برهنگی فرهنگی و فرهنگ برهنگی قرار گرفته اند تا در توسعه سرمایه گذاری نقش ایفا کنند. اما با گذر زمان از هویت و شخصیت و ماهیت خود بیشتر دور شدند و در یک حرکت جدید با بازگشت دوباره به سوی منیت خویش و با توجه به سرشت و طبیعت و احتیاجات حقیقی خود را در میان معنویت، هویت خویش را در عفاف و حجاب جستجو کردند.
نگاهی به مبانی عفاف و حجاب که برخواسته از حقایق دین و در افق بالاتر از عالم ماده تدوین و تبیین شده است در عصر برهنگی تنها پاسخ مثبت و حقیقی به نیازهای درونی و بازگشت به گرایش های فطری جامعه انسانی که سلامت، امنیت، معنویت و کمال را در خانواده و اجتماع میسر می کند و این انتخاب تنها راه رسیدن به کمال و سعادت الهی است. مبانی و ریشه و راه های این حقیقت را می توان از بطن قرآن و روایت های اصیل اسلامی به دست آورد.
از این رو در این تحقیق (مبانی عفاف و حجاب) از قرآن مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.