۵-۳- ارزیابی فرضیه دوم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۹۱
۵-۴- نتیجه گیری . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۹۲
منابع و مآخذ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۹۳
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول شماره ۲-۱- تفاوت های ژئوپلیتیک سنتی و ژئوپلیتیک انتقادی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۳۱
جدول شماره ۳-۱- جمعیت شهرستان بندرانزلی برمبنای سرشماری های ۳۵ الی ۸۵ . . . . . . . . . . . . . . ۵۵
جدول شماره ۳-۲- مشخصات بخش های مختلف ساحل ایران در دریای کاسپین . . . . . . . . . . . . . . ۶۰
جدول شماره ۴-۱- تعداد کشتی های وارده به تفکیک بنادر طی سالهای ۷۵ الی ۸۸ . . . . . . . . . . . . . . ۶۴
جدول شماره ۴-۲- وزن و ارزش کالای تجاری وارده به سرزمین اصلی از مناطق آزاد در سال ۱۳۹۰ . . . . . . . . . . ۶۸
جدول شماره ۴-۳- وضعیت انبار و محوطه بندری . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۷۱
جدول شماره ۴-۴- تعداد و مشخصات اسکله ها . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۷۱
جدول شماره ۴-۵- میزان صادرات و واردات ایران و آذربایجان . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۷۵
جدول شماره ۴-۶- میزان صادرات و واردات ایران و ترکمنستان. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۸۰
جدول شماره ۴-۷- میزان صادرات و واردات ایران و قزاقستان . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۸۲
جدول شماره ۴-۸- تبادلات تجاری ایران و روسیه بر اساس آمارهای اداره فدرال گمرک روسیه . . . . . . . . . . . . ۸۵
جدول شماره ۴-۹- میزان صادرات و واردات ایران و روسیه. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۸۶
فهرست اشکال و نمودار ها
عنوان صفحه
نمودار شماره ۲-۱- روابط متقابل جغرافیا، قدرت و سیاست . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۱۲
نمودار شماره ۲-۲- رابطه مستقیم ژئواکونومی با قدرت و جغرافیا . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۱۹
شکل شماره ۳-۱- طبقه بندی سواحل ایرانی دریای کاسپین و نیمرخ های فلاتقاره آن . . . . . . . . . . . . ۵۸
نمودار شماره۴-۱- نمودار مقایسه ای کشتی های وارده به بندرانزلی و کل کشور طی سالهای ۷۵ الی ۸۸ . . . . . . . . ۶۵
نمودار شماره ۴-۲- مقایسه ارزش کالای تجاری وارده به کشور ازطریق مناطق آزاد و منطقه آزاد انزلی . . . . . . . . . ۶۸
شکل شماره ۴-۱- کشورهای حوزه دریای کاسپین . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۷۳
نمودار شماره ۴-۳- میزان صادرات و واردات ایران و آذربایجان. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۷۶
نمودار شماره ۴-۴- میزان صادرات و واردات ایران و ترکمنستان. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۸۰
نمودار شماره ۴-۵- میزان صادرات و واردات ایران و قزاقستان . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۸۲
نمودار شماره ۴-۶- میزان صادرات و واردات ایران و روسیه . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۸۶
چکیده
امروزه با توجه به تغییر رویه کشورها از رویکرد نظامی به رویکرد اقتصادی در رقابت های جهانی برای نیل به اهداف سیاسی و کسب قدرت، گسترش تجارت خارجی، ایجاد اتحادیه های اقتصادی منطقه ای و فرا منطقه ای، جذب بازارهای بیشتر در صحنه ی سیاسی در صدر برنامه های کشور ها قرار گرفته است. دراین راستا بنادر بعنوان مولفه ای تاثیرگذار، همیشه در توسعه ژئواکونومیک کشورها و مناطق مطرح بوده اند نقش پررنگتری بخود گرفته اند. در ایران نیز بنادر استان گیلان بعنوان بازوی اقتصادی در شمال کشور عهده دار این نقش می باشند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
در این تحقیق با این سوال که ، نقش بنادر استان گیلان در توسه استراتژی ملی کدامند؟ سعی برآن شده که به بررسی توسعه روابط ایران با کشورهای همسایه و همچنین توسعه ژئواکونومی کشور از طریق بنادر استان گیلان پرداخته و با بررسی و اثبات فرضیه هایی چون ، بنادر استان گیلان از پتانسیل هایی بالایی برای نقش آفرینی در عرصه مبادلات تجاری ایران برخوردار می باشند و با توجه به ارزش ژئواکونومیک کشورهای حوزه کاسپین نقش فعال بنادر استان گیلان موجب پیوند راهبردی میان ایران و کشورهای حوزه کاسپین است، نقش ژئوپلیتیک بنادر استان گیلان در نیل به اهداف توسعه پایدار ملی و منطقه ای مورد بررسی قرارداده و در جهت بالفعل نمودن فرصت ها و کنترل تهدیدهای احتمالی پیشنهاداتی را برای رفع مشکلات و تنگناهای توسعه بنادر این استان ارائه شده است.
واژگان کلیدی: ژئوپولیتیک بنادر ،گیلان، ژئواکونومیک
فصل اول
کلیات تحقیق
بیان مساله
در گذشته بنادر بیشتر درگیر فعالیت هایی سنتی از قبیل بارگیری و تخیله ی کشتی های باربری بودند اما امروزه بندر دیگر یک نهاد مستقل نبوده بلکه مشتمل بر بسیاری صنایع فرعی و بنگاه های اقتصادی است. این نهادها از متصدیان بارگیری، تخیله و عاملان حمل ونقل بار جاده ای و ریلی گرفته تا فروشندگان محصولات مربوط به کشتی، بانکداران و وکلا را شامل می شوند. بیشتر بندرها چند منظوره بوده و به عنوان ترکیبی از دروازه ها برای اشکال مختلف حمل و نقل از جمله دریایی، جاده ایی، ریلی و اغلب ترکیبی از حمل و نقل دریایی فله و کانتینری کالاها مورد استفاده قرار می گیرند. بنادر کارآمد علاوه بر دارا بودن نقش اصلی بعنوان نقاط واصل، ذخیره و توزیع کننده، بعنوان قطب های توسعه دهنده ای که صنایع جدید را جذب و موجب افزایش سطح تجارت می شوند نیز مورد استفاده قرار می گیرند. اقتصادهای در حال توسعه نیز مانند اقتصادهای توسعه یافته، با آگاهی از این که تأثیر مستقیم بنادر بر رشد میزان تولید ناخالص ملی و تأثیرات غیرمستقیم بنادر در اهمیت بخشیدن به رقابتی بودن صنایع صادرات و وادرات کشورها، سرمایه گذاری در قسمت بندر برروی بدنه کلی اقتصاد ملی چندین برابر است، از مبحث قطب رشد به منظور تراز کردن زیرساخت های اصلی بندر استفاده می کنند.
از سویی دیگر نقش ژئوپلیتیک در روابط و تعاملات کشورها با یکدیگر غیرقابل انکار است و اهمیت این جایگاه در میان کشورهای همسایه ملموس تر به نظر می رسد و مهمترین پدیده ایی که در نیم قرن اخیر موجب تحول در نقشه سیاسی جهان گردیده، فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی است که از تبعات آن می توان به همسایگی ایران با کشورهای آسیای مرکزی اشاره کرد. این همجواری چشم انداز نوینی در عرصه سیاست خارجی دوجانبه ایجاد نمود. از این رو با بازشدن اقتصاد بسته کشورهای آسیای مرکزی نقش بنادر گیلان چشم گیرتر شده است. در این تحقیق سعی برآن شده که به بررسی نقش بنادر استان گیلان در نیل به اهداف توسعه پایدار ملی و منطقه ای پرداخته و در جهت بالفعل نمودن فرصت ها و کنترل تهدیدهای احتمالی این بنادر در راهبرد توسعه کشور پیشنهاداتی را ارائه دهیم.
پرسش تحقیق
نقش بنادر استان گیلان در توسعه استراتژی ملی ایران کدامند؟
فرضیه های تحقیق
بنادر استان گیلان از پتانسیل های بالایی برای نقش آفرینی در عرصه مبادلات تجاری ایران برخوردار می باشد.
با توجه به ارزش ژئواکونومیک کشورهای حوزه کاسپین نقش فعال بنادر استان گیلان موجب پیوند راهبردی میان ایران و کشورهای حوزه کاسپین است.
اهداف تحقیق
تبیین توانمندی های ژئواکونومیکی بنادر استان گیلان
تبیین چشم انداز ژئوپلیتیک بنادر گیلان
ارائه الگوی متناسب برای توسعه ژئواکونومیکی بنادر استان گیلان