با بهره گرفتن از جمع زدن سرمایه‌های مورد نیاز برای تولید برق، گاز و نفت، کل سرمایه‌گذاری مورد نیاز بخش انرژی در هر سال بدست می‌آید.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

KE_t=K∆ELCONS_t+K∆GASCONS_t+K∆OILCONS_t (۵)

کل سرمایه‌گذاری بخش انرژی

سرمایه‌گذاری در بخش‌های غیر انرژی

معادله سرمایه‌گذاری در بخش‌های غیر انرژی بدین صورت در نظر گرفته شده است:
RI_t=c₈+c₉(RGDP_t/N_t)+c₁₀RI_t-1+c₁₁RI_t-2 +c₁₂ROILR_t-2 (۶)
که در آن RI سرمایه‌گذاری کل در بخش‌های غیر انرژی به قیمت ثابت، RGDP تولید ناخالص ملی به قیمت ثابت، N جمعیت وROILR درآمدهای نفت و گاز به قیمت ثابت است.
با توجه به رابطه (۶) و نمودار (۵-١٠) نحوه ارتباط اجزای مخارج کل سرمایه‌گذاری در بخش‌های غیر انرژی را در مدلمان می‌توان مشاهده نمود.

رابطه اجزای مخارج سرمایه‌گذاری معمولی
با توجه به تخمین پارامترهای این معادله که در جدول (۵-٣) نشان داده شده است، مشاهده می‌گردد که ضرایب c₉وc₁₂ مثبت و ضرایب c₁₀ و c₁₁ منفی هستندکه بیان‌گر رابطه مستقیم مخارج سرمایه‌گذاری معمولیبا مخارجسرمایه‌گذاری یک دوره قبل آن و درآمد سرانه و رابطه عکس مخارج سرمایه‌گذاری معمولیبا مخارج سرمایه‌گذاری ۲ دوره قبل و درآمدهای نفتی است.
تخمین پارامترهای معادله کل سرمایه‌گذاری

خالص صادرات و واردات

کالاهای تامین شده جهت صادرات و همچنین ارز مورد نیاز برای واردات به علت ساختار صادرات تک محصولی نفت در ایران کاملا تحت تاثیر درآمدهای نفتی است. بنابر این برآورد توابعی برای خالص صادرات و واردات احتیاج به یک الگوی نسبتا بزرگ و وابسته به درآمدهای نفتی دارد که از حوصله این تحقیق خارج است. برای از بین بردن این مشکل خالص صادرات و واردات را به عنوان متغیرهای برون‌زا در الگو وارد کرده‌ایم. نحوه استفاده از این دو بخش و نحوه رشد آنها در سالهای مورد بررسی در نمودار (۵-١١) مشاهده می‌فرمایید.
 
بخش‌های صادرات و واردات

بخش درآمدهای دولت

البته در مدل درآمدهای دولت را به عنوان بخش مستقلی مورد نظر قرار نداده‌ایم، بلکه از آن به طور ضمنی در بخش مصرف دولتی استفاده کرده‌ایم.
درآمدهای بودجه عمومی دولت شامل اقلام متعدد با ماهیت‌های متفاوت است و در نظر گرفتن همگی آنها در مدل امکان‌پذیر نیست بنابر این با توجه به ساختار اقتصادی و ماهیت دوگانگی نفتی اقتصاد ایران، درآمدهای دولت را ناشی از دو متغیر درآمدهای نفتی و درآمدهای مالیاتی در نظر گرفته‌ایم.

مالیات

با توجه به تاثیر درآمدهای نفتی بر مالیات، برای برآورد مالیات کشور از معادله زیر در مدل حاضر استفاده کرده‌ایم:
RTAX_t=c₁₃+c₁₄RTAX_t-1/N_t-1+c₁₄RGDP_t+c₁₅RM +c₁₆ROILR_t (۷)
که در آن RTAX کل مالیات به قیمت ثابت، RGDP تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت، RM کل واردات کالاها و خدمات به قیمت ثابت، ROILR درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز به قیمت ثابت است. لازم به ذکر است که منظور ما از مالیات، مالیاتی است که در قوانین بودجه سالانه کشور به ثبت رسیده است.
با توجه به رابطه (٧) و نمودار (۵-١٢) نحوه ارتباط اجزای درآمدهای مالیاتی دولت را در مدلمان ‏می‌توان مشاهده نمود.‏

درآمدهای مالیاتی دولت
با توجه به تخمین اولیه پارامترهای این معادله که در جدول (۵-۴) نشان داده شده است، مشاهده می‌گردد ‏که ضرایب ‏c₁₄‎‏ و ‏c₁₅‎‏ مثبت هستند که بیان‌گر رابطه مستقیم درآمدهای مالیاتی دولتبا درآمدهای مالیاتیسرانه دوره قبل آن و ‏تولید ناخالص ملی است.‏ و پارامترهای c₁₆ و c₁₇ منفی هستند که نشان دهنده این نکته است که درآمدهای مالیاتی با خالص واردات و خالص درآمدهای نفتی رابطه عکس دارد.
تخمین پارامترهای معادله درآمدهای مالیاتی

درآمدهای نفتی

درآمدهای نفتی تحت تاثیر شرایط جهانی قیمت نفت و نرخ برابری دلار با دیگر ارزها و هم‌چنین تصمیمات اوپک در زمینه‌های سهمیه‌بندی اعضا و هم‌چنین مصرف فرآورده‌های داخلی و میزان تولید نفت قرار دارد. بنابراین برآورد تابعی برای درآمدهای نفتی احتیاج به یک الگوی نسبتا بزرگ و پیچیده دارد که از حوصله این تحقیق خارج است. از این رو درآمدهای نفت و گاز را بصورت برون‌زا در مدل در نظر گرفته‌ایم.
در نمودار (۵-١٣) نحوه بیان درآمدهای نفتی برای مدل را مشاهده می‌کنید. در این روش چون درآمدهای نفتی از هیچ الگویی پیروی نمی‌کند و ما آن را بصورت برون‌زا وارد مدل کرده‌ایم، تابعی از زمان بیان می‌کنیم. برای سالهای آینده فرض می‌کنیم با توجه به روند صعودی قیمت نفت خام درآمدهای نفتی روند صعودی داشته باشد. البته جهت تحلیل حساسیت این امکان را خواهیم داشت تا در هر زمانی که اراده کنیم مقدار آن را برای هر بازه زمانی دلخواه تغییر دهیم و نتایج آن را در مدل مشاهده کنیم.

بیان درآمدهای حقیقی نفتی دولت بصورت تابعی از زمان

بخش انرژی

در مورد بخش انرژی ما جنبه تقاضای انرژی را مورد توجه قرار داده‌ایم و فرض اساسی ما این است که عرضه انرژی همواره بیش‌تر از تقاضای انرژی است. با توجه به این که در کشور ما اکثر حامل‌های انرژی جزء انرژی‌های تجاری هستند و انرژی‌های غیر تجاری سهم چندانی را در زمینه‌ی تامین انرژی در ایران به خود اختصاص نمی‌دهند از این رو در تحقیق حاضر معادلاتی را برای تقاضای اصلی انرژی در ایران یعنی فرآورده‌های نفتی، گاز و برق در نظر گرفته‌ایم.

تقاضای نفت

تقاضای نفت را به صورت تقاضا برای فرآورده‌های نفتی در نظر گرفته‌ایم. مطابق نظریات اقتصاددانان در مورد تقاضای هر کالا، تقاضای نفت نیز بستگی به قیمت دارد و طبعا به نظر می‌رسد که تقاضای نفت به میزان تولید ناخالص داخلی و جمعیت نیز وابسته باشد. از این رو معادله‌ی ذیل برای برآورد تابع تقاضای نفت ارائه گردیده است:
OILCONS_t=c₃₆+c₃₇OILCONS_t-1+c₃₈RGDP_t+c₃₉RPOIL_t +c₄₀N_t (۸)
که در آنOILCONS نشان دهنده مصرف فرآورده‌های نفتی است. همچنین RGDP تولید ناخالص داخلی، RPOIL میانگین قیمت واقعی فرآورده‌های عمده‌ی نفتی شامل مصرف نفت کوره، گازوئیل، نفت سفید و بنزین معمولی و N جمعیت کل کشور است.
با توجه به رابطه (٨) و نمودار (۵-١۴) نحوه ارتباط اجزای تقاضای نفت را در مدلمان می‌توان مشاهده نمود.

رابطه اجزای تشکیل دهنده تقاضای نفت
در نمودار (۵-١۵) نحوه بیان قیمت نفت برای مدل را مشاهده می‌کنید. در این روش چون قیمت نفت از هیچ الگویی پیروی نمی‌کند و ما آن را بصورت برون‌زا وارد مدل کرده‌ایم، آن تابعی از زمان بیان می‌کنیم. برای سالهای آینده فرض می‌کنیم با توجه به روند صعودی قیمت نفت خام، روند صعودی داشته باشد. البته جهت تحلیل حساسیت این امکان را خواهیم داشت تا در هر زمانی که اراده کنیم مقدار آن را برای هر بازه زمانی دلخواه تغییر دهیم و نتایج آن را در مدل مشاهده کنیم.

بیان قیمت نفت بصورت تابعی از زمان
با توجه به تخمین پارامترهای این معادله که در جدول (۵-۵) نشان داده شده است، مشاهده می‌گردد ضرایب c₃₇، c₃₈ وc₄₀ مثبت هستند که بیان‌گر رابطه مستقیم تقاضای نفتبا تقاضای دوره قبل، تولید ناخالص ملی و جمعیت است و c₃₉ نشان می‌دهد که با قیمت نفت رابطه عکس دارد.
تخمین پارامترهای معادله تقاضای نفت

تقاضای گاز

مصرف گاز در کشور شامل ۵ بخش عمده‌ی: پالایشگاه‌ها، عمومی، تجاری و خانگی، صنعتی و نیروگاه‌های تولید برق است. مصرف گاز نیز مانند کالاهای دیگر تحت تاثیر قیمتآن است. هم‌چنین نفت و برق را می‌توان به عنوان کالاهای جانشین گاز در نظر گرفت. به دلیل این‌که تغییر سوخت نیروگاههای تولید برق از نفت کوره به گاز طبیعی می‌تواند باعث تاثیر مصرف نفت و برق بر روی مصرف گاز باشد. همچنین بخش عمده‌ای از مصرف گاز طبیعی به صورت مصرف خانگی و تجاری است که چندان به میزان تولید ناخالص داخلی ربطی ندارد بلکه بیشتر به میزان گسترش شبکه گاز رسانی مربوط می‌شود. به لحاظ متعدد بودن مصارف مختلف گاز در این تحقیق، کل مصرف گاز را در نظر گرفته‌ایم. از این رو از معادله‌ی ذیل برای برآورد مصرف گاز طبیعی استفاده می‌کنیم: