توصیف:
کلمات واجد کدام ارزش های تجربی،رابطه ای وبیانی هستند ؟
الف.ارزش های تجربی:
آن جنبه از ارزش های تجربی که بیش ازهمه درآثارفرکلاف مورد توجه واقع شده این است که چگونه تفاوتهای ایدئولوژیک بین متون دربازنمایی های مختلفی که ازجهان ارائه می دهند در واژگان آنها رمزگذاری می شود؟
آنچه در نگاه اول در متن به چشم می آید استفاده از برخی کلمات بخصوص است که نشان دهنده تعلق متن به گفتمانی خاص است . استفاده از کلماتی چون (عظمت روح، تقوا ،قربانی حق کنیم ،در وجودت محو شویم ،گرداب خود خواهی ، گرداب هواوهوس ،ایثار،عطاکن، لحظات سخت امتحان،نورایمان،لغزش ،طاغوت خود پرستی ،زیرپاافکنیم،حق وحقیقت ومنفعت شخصی ) نشان دهنده تعلق متن به گفتمان اسلام سیاسی است وگفتمان غرب هم به عنوان گفتمان غیریت برای معرفی خود استفاده می شود.
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
ازروابط معنایی اصلی تضاد معنایی است.تضاد معنایی همان ناسازگاری معنایی است،معنای یک کلمه بامعنای کلمه دیگر ناسازگار است . تضاد معنایی که در این درس استفاده شده عبارت است از:
جدول۴-۱-۱۲:تضادمعنایی دردرس:مناجات
گفتمان خود | گفتمان غیر |
ایثار | گرداب خودخواهی |
قربانی حق | گرداباد هواوهوس |
نور ایمان | لغزش |
تقوا | خودپرستی |
حقیت | منفعت شخصی |
حق | طاغوت |
نویسنده درخلال متن با استفاده ازعبارات زیبا تا جایی که توانسته دالهای گفتمان خود را برجسته کرده است . ازطرف دیگر با بهره گرفتن از کلماتی که حس انزجار را در خواننده برمی انگیزاند به شدت دالهای غیرخود را به حاشیه می راند.استفاده از کلمات هم آوا از دیدگاه فرکلاف می تواند اهداف ایدئولوژیک داشته باشد به بیانی دیگر نشان ازکارایی روایی کلمات برای تاثیر بیشتر می دهد :(عطا کن-عجین کن،بتابان-نگاه دار،حق کنیم-محوکنیم،زیرپا افکنیم-شخصی نکنیم).عبارت بندی افراطی نوع دیگر از ارزش های تجربی در سطح توصیف متن می باشد که درتمامی جملات متن دیده می شود برای نمونه :
(خدایا ما را از گرداب خود خواهی واز گردباد هوا وهوس نجات ده وبه ما قدرت ایثار عطا کن .
خدایا ما را قدرت ده که طاغوت خود پرستی را زیر پا افکنیم.)این شمار عبارت بندی افراطی نشان دهنده شیفتگی به جنبه ای از واقعیت است که کانون مبارزه گفتمانی است .(اوج به حاشیه رانی آزادی فردی برای تاکید بر آزادی درونی)
ب. ارزش های رابطه ای:
در خلال متن نویسنده دالهایی که در گفتمان خود باآزادی همراه است(رضایت حق،ارزش های جمع گرایانه،جهاد،رهایی ازهوای نفس،رهایی از استبداد ،رهایی ازاستعمار)را بابکارگیری مفاهیم زیبا وفنون مختلف ادبی به بهترین نحو به تصویر می کشد. وعکس این حالت را در قبال گفتمان غیریت انجام می دهد.(نگاه کنید به جدول صفحه قبل)بااین انگیزه که رابطه ای همدلانه با مخاطب ایجاد کند وآنها را قانع کند که معنایی از آزادی را بپذیرند که اوطالب آن است ودالهای گفتمان غیریت را با نفرت کنار بگذارند.دراکثریت جملات آزادی فردی به حاشیه رانده می شود اما با طرفند ادبی وبا استفاده ازحسن تعبیراین کار توجیه می شود.
حسن تعبیر در مورد کلمه ای بکارمی رود که به منظور اجتناب از ارزشهای منفی جانشین کلمه ای متعارف تریاآشناتر می شود. درجمله زیر نویسنده خواستار حاشیه رانی ارزش های فردی است اما با به کاربردن اصطلاح طاغوت خود پرستی آنرا توجیه می کند:«خدایا ما را قدرت ده که طاغوت خود پرستی را زیر پا افکنیم وحق وحقیقت را فدای منفعت های شخصی نکنیم ».این حالت درعبارات دیگر نیز تکرار شده:«خدایا ما را ازگرداب خود خواهی واز گردباد هوا وهوس نجات ده وبه ما قدرت ایثار عطا کن».حاشیه رانی آزادی فردی با کاربرد عبارات منفی (گرداب خودخواهی وگردباد هواوهوس)تبدیل به عملی مثبت می شود.و در ورای خود حسن تعبیر را دارد.
پ. ارزش های بیانی :
از نظر فرکلاف تفاوت میان انواع گفتمانها به لحاظ ارزش های بیانی کلمات به لحاظ ایدئولوژیک معنادار است. گوینده به بیان ویژگی های گفتمانی خود از طرق طرحهای طبقه بندی می پردازد که تا حدوی نظام های ارزشیابی هستند وطرح های به لحاظ ایدئولوژیک متضای وجود دارند که ارزشهای متفاوت رادر انواع گفتمانهای مختلف متجسم می کنند. درخلال متن نویسنده دالهای گفتمان خود را با تعابیر مثبت وارزشمند بکار می برد ودالهای گفتمان غیریت خود را ضد نظام ارزشیابی به تصویر می کشد.
جدول۴-۱-۱۳:دال های گفتمان خود وغیردردرس:مناجات
دالهای گفتمان خود |