عوامل بروز تاخیر در پروژه ها
عوامل قابل کنترل
عوامل غیر قابل کنترل
عوامل داخلی
عوامل خارجی
عوامل طبیعی
عوامل مرتبط با برآوردهای نیروی انسانی و زمان
عوامل مرتبط با کارفرمایان
عوامل سیاسی و اقتصادی
عوامل مرتبط با مشاوران
عوامل مرتبط با نارسایی سیستم های اطلاع رسانی بخش های مهندسی
عوامل اجتماعی و حقوقی
عوامل مرتبط با سازندگان
عوامل مرتبط با برنامه ریزی و مدیریت منابع انسانی
عوامل مرتبط با مشارکت در پروژه
عوامل مرتبط با خطا و اشتباهات پرسنلی
عوامل مرتبط با پیمانکاران جزء در بخش مهندسی
عوامل مرتبط با مدیریت شرکت

۱-۸ تعریف واژه‏ ها
تعاریف مفهومی :
- پروژه:
مجموعه تلاشهای موقتی برای تحقق یک تعهد و تقبل ایجاد یک محصول و ارائه خدمات مشخص(۷)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مدیریت پروژه:
بکارگیری دانش،‌ مهارتها،‌ ابزار و تکنیک‌های لازم در اداره جریان فعالیت‌ها به منظور رفع نیازهای پروژه از طریق فرآیندهای آغازین، برنامه‌ریزی، اجرائی کنترلی و اختتامی است.(۹)
مهارتها: مجموعه ای ازمهارت وتجربه لازم برای کاهش میزان ریسک پروژه ودانش تخصصی می باشدتاازاین طریق احتمال موفقیت پروژه افزایش یابد.(۹)
ابزارها: مجموعه ای ازانواع متعددی ازابزارها برای بهبود شانس وموفقیت پروژه می باشد که این ابزارها شامل الگوهای مستندسازی،ثبت ونرم افزارهای برنامه ریزی و طراحی وچک لیستهای ممیزی وفرمهای بررسی می باشد.(۶)
تخصیص منابع: برای انجام هریک از فعالیتهای پروژه منابعی درنظرگرفته می شود. منظورازمنابع می تواندنیروی انسانی(کارکنان وکارگران)،اعتبارات مالی (هزینه لازم برای انجام فعالیتها) ،لوازم،ابزارومواردباشد(۶)
تعاریف عملیاتی:
مجموعه ای ازفعالیتهاطرح ریزی شده درجهت کسب نتیجه ای معین است
فصل دوم
ادبیات تحقیق
۲-۱ مقدمه
امروزه کشورمان در حال پیشرفت و برداشتن گامهای بلند در مسیر توسعه و سازندگی است. در این راستا، اجرای طرحها و پروژه های گوناگون از جمله ایجاد کارخانه های بزرگ تولیدی، پالایشگاه، سد، نیروگاه، دانشگاه، راه آهن، جاده، هشرک مسکونی و … نقش بسزایی ایفا می کند طرحها و پروژه ها، دارای اجزا و مولفه های بسیار زیاد و پیچیده ای هستند که اداره کاری آنها جز با اعمال مدیریت علمی امکان پذیر نیست. (گلشنی، مجتبی. (۱۳۸۲). برنامه ریزی و کنترل پروژه. ویرایش سوم. تهران: نشر زمان)
در جواب به سئوال دلایل عدم موفقیت پروژه های عمرانی در ایران فقط با فاکتورهای مختلفی برخورد می شود. یکی از این فاکتورها روش مدیریت اجرا پروژه های ساختمانی می باشد.
کار ساختمانی فرایند پویایی است که هر آن پیچیده تر می شود. امروزه، مدیر کار ساختمانی با موقعیت های پیش بینی نشده ای در برنامه ریزی و ساخت تسهیلات خصوصی و عمومی برای تحقق نیازهای جامعه رودرروست. (نونالی، س. و. (۱۳۷۴). روشها و مدیریت کارهای ساختمانی. ترجمه: محمد تقی بانکی. ویرایش ششم. تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی امیر کبیر.)
در نزدیک به نیم قرن که از پیدایش روش های مدرن مدیریت پروژه می گذرد، کتابها و مقالات ارزشمندی در زمینه معرفی مدیریت ر به زبانهای خرجی و فارسی هب چاپ رسیده است.
هر یک از این آثار، از زایوه ای به موضوع پرداخته اند. اما در هیچ یک از نوشته ها و تحقیقات انجام گرفته توجهی به وضع موجود مدیریت پروژه های عمرانی در ایران نشده است.
در پژوهش فوق جـامعه مورد بـررسی کارگاه های سـاختمانی در ایران می باشد. در پژوهش فوق روش گرداوری داده ها از طریق نمونه گیری می باشد. با توجه به دسته بندی کارگاه های ساختمانی به نوع دولتی و خصوصی و همچنین دسته بندی از لحاظ ابعاد پروژه روش نمونه گیری خوشه ای برای این پژوهش انتخاب می گردد.
۲-۲ مدیریت پروژه در صنعت ساختمان
پروژه یک تلاش موقتی است که در راستای ایجاد یک محصول، خدمت یا نتیجه منحصر به فرد انجام می شود. پروژه دارای ۶ ویژگی اصلی به شرح زیر است:
پروژه یک کار منحصر به فرد، جدید و غیر تکراری است.

• • پروژه برای تحقق یک نتیجه عینی انجام می شود که بعد از اتمام ر این نتیجه در قالب یک محصول، ارائه خدمت یا تعهد باید بطور مشهود قابل تحویل باشد.

• • پروژه موقتی است، یک نقطه شروع و پایان مشخص داشت و زمان آن نامحدود نیست.

• • برای تحقق این نتیجه باید بتوان پروژه را بسته های کاری مشخص، غیر تکراری و گسسته ای تقسیم نمود که هر یک از آنها دارای زمان محدودی بوده و روابط وابستگی خاصی بین آنها حکم است.

• • هر یک از این بسته هخای کاری یا فعالیتها نیازمند منابع کاری و مصرفی مختلفی هستند.

• • بودجه آن محدود و قابل پیش بینی است و باید یک حمایت کننده مالی داشته باشد.( سبزه پرور، مجید، (۱۳۹۰). کنترل پروژه به روش گام به گام. ویرایش هفتم. تهران: انتشارات ترمه.)

مدیریت پروژه عبارت است از کاربرد دانش، مهارت ها، ابزارها و روش ها، در انجام فعالیت های ر به صورتی که بتوانبه نیازمندی های ر دست یافت. [۵] مدیریت پروژه، برنامه ریزی، تفویض، اختیار، نظارت و کنترل کلیه مولفه های پروژه و انگیزش افراد درگیر در ر برای دست یابی به اهداف پروژه با توجه به اهداف عملکردی مورد انتظار برای زمان هزینه، کیفیت، محدوده، منافع و ریسک ها است. (دفتر بازرگانی دولتی انگلستان. (۲۰۰۹). مدیریت پروژه های با پرینس ۲ مترجم: سیامک حاجی یخچالی. چاپ اول. تهران: انتشارات آدینه.)
مدیریت یک ر براساس راهنمای مدیریت ر ایالات متحده شامل ۹ حوزه یا عنصر اصلی است:

• مدیریت یکپارچگی پروژه،

سرمایه اجتماعی
در مورد سرمایه اجتماعی در متون مرتبط با این موضوع تعاریف گوناگون ارائه شده . تعریفی که مرتبط با تحقیق من میباشد تعریف سرمایه اجتماعی از دیدگاه آپهوف و ویچاپارانتا «سرمایه اجتماعی یک دارایی است ه دارای دوجزء ساختاری و شناختی بوده که جزء ساختاری کنش جمعی دارای منافع دوطرفه را تسهیل کرده و جزء شناختی وابستگی متقابل مثبت را برای کنش جمعی دو طرفه خلق و تقویت میکند .

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تعریف عملیاتی
در این تحقیق منظور از سرمایه اجتماعی ساختاری روابط معلمان (زن ومرد )باهمسرانشان در خانه و گفتگو میان آنها و مدت حضورشان در منزل را در بر می گیرد.
تعریف مفهومی
سرمایه ساختی درون گروهی
یعنی شبکه ها ، نقش ها ، قوانین ،شیوه ها یا روشها . شبکه هایی است که کنش جمعی سودمند دوطرفه را تسهیل می کند .
تعریف عملیاتی
در اینجا منظور از روابط غیر رسمی در بین زوجین (تعاملات بین زوجین ،میزان حضور در منزل ،میزان گفتگوو تفریح و سرگرمی )
تعریف مفهومی
سرمایه شناختی درون گروهی
احساس آسودگی خیال و اعتماد به افراد خانواده .
تعریف عملیاتی
در اینجا منظور اعتمادبین زوجین احساس زوجین نسبت به یکدیگر ( اعتماد و همکاری ، صمیمیت ، حل تضادها و مشکلات ، توافق ارزشی ، انتظارات زوجین از هم، تعهد و مسئولیت ،نحوه تقسیم کار خانگی )
تعریف مفهومی
منزلت
جایگاه موقعیتی که فرد در طبقه اجتماعی – اقصادی دارد .
تعریف عملیاتی
در اینجا مظور موقعیتی است که زوجین در طبقه اجتماعی – اقتصادی دارند که با شاخصهای (درآمد وتحصیلات و شغل همسر ) سنجیده خواهد شد .
متغیرهای زمینه ای
تعریف مفهومی
سن: تعداد سالهایی که از تولد فرد میگذرد که در سطح فاصله ای با پرسش از افراد اندازه گیری میشود.
تعریف عملیاتی
در اینجا منظور سن ازدواج زوجین میباشد .
تعذیف مفهومی
تحصیلات: تعداد سالهای تحصیل یک فرد .
تعریف عملیاتی
در اینجا منظور تحصیلات زوجین در مقاطع تحصیلی است . که با ۵ گویه سنجیده میشوند .
تعریف مفهومی
شغل : منظور از شغل عبارت است از وظایف مستمر مربوط به پست ثابت سازمانی، یا شغل یا پستی که به طور تمام وقت انجام می‌شود. (تبصره ۲ قانون ممنوعیت تصدی بیش از یک شغل مصوب ۱۱/۱۰/۱۳۷۳)
شغل: شغل عبارت است از مجموع وظایف و مسئولیت‌های مرتبط و مستمر و مشخصی است که از طرف سازمان امور اداری و استخدامی کشور به عنوان کار واحد شناخته شده باشد. (از ماده ۷ قانون استخدام کشوری مصوب ۳۱/۳/۱۳۴۵)
شغل عبارت از مجموعه وظایف و مسئولیت‌های مرتبط و مستمر و مشخصی است که از طرف سازمان به عنوان کار واحد شناخته شده است. (بند ت ماده ۱ آیین‌نامه حقوق و دستمزد کارکنان سازمان‌های مناطق آزاد تجاری صنعتی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۹/۱/۱۳۷۵ هیأت وزیران)
شغل کارمندی: شغل کارمندی که عبارت است‌ ازمجموعه وظایف و اختیارات مشخصی که در جداول سازمانی برای کارمندان پیش‌بینی می‌شود. (بند ۲ ماده ۱۹ از قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران مصوب ۷/۷/۱۳۶۶)
تعریف عملیاتی
دراینجا منظور شغل همسر معلمان (زن و مرد ) میباشد که با ۵ گویه سنجیده خواهد شد .
تعریف مفهومی
مسکن : پناه گاه فرد یا محلی که در آن تنها یا با خانواده زندگی میکند
تعریف عملیاتی
در اینجامنظور وضعیت مسکن معلمان است که با سه گویه(استیجاری،ملکی و سازمانی سنجیده خواهد شد .
تعریف مفهومی و عملیاتی
گزینش همسر: منظور انتخاب همسر هر یک ار آزمودنیها که با شاخصهای ( انتخاب خود فرد ، خانواده ، آشنایان ، سنجیده میشود .
تعریف مفهومی
افراد همزیست : کسانیکه در زیر یک سقف با هم زندگی میکنند و تامین معیشتشان یکی است.
تعریف عملیاتی
در اینجا منظور این است که معلمان در منزل خود با چه کسانی زندگی میکنند .
متغیر وابسته
رضایت زناشویی
رضایتمندی زناشویی تجربه ای فردی در ازدواج است که می تواند تنها از طریق هر شخص در پاسخ به در جه خویشانوندی زناشویی اش ارزیابی میشود . رضایتمندی زناشویی به انتظارات ،نیازها و تمایلات اشخاص بستگی دارد. به عبارت دیگر ، رضایتمندی زناشویی به درجه رضایتمندی میان یک زوج بر می گردد. این به معنای میزان رضایتمندی است که آنان در روابط شان احساس می کنند . این رضایتمندی می تواند از زاویه دید مرد نسبت به زن یا بر عکس در نظر گرفته شود . نهایتا اینکه رضایتمندی زناشویی به معنای داشتن احساس خوب در ازدواج است (کاپلان و مادوکس ،۲۰۰۲: ۱۶۴).
زناشویی کنشی ساده با مقصودی یگانه نیست ؛ بلکه عملی است پیچیده با هدفهای متعدد که این هدفها مجموعا یک کلیت را به وجود می آورند(ساروخانی ،۱۳۷۵)
تعریف عملیاتی

پرسشنامه سنجش خلاقیت: برای اندازه گیری خلاقیت از آزمون خلاقیت تورنس که شامل ۶۰ ماده سه گزینه‏ای است، استفاده شد. این پرسشنامه؛ خلاقیت را در ۴ بعد سیالی، بسط، ابتکار یا اصالت و انعطاف‏پذیری می‏سنجد. مجموع نمرات این ابعاد نشان دهنده نمره کلی‏ خلاقیت است که در پژوهش حاضر فقط از نمره کلی خلاقیت استفاده شده است. این پرسشنامه یک آزمون مداد کاغذی است که توسط کفایت (۱۳۷۳) به فارسی برگردانده شده است. سؤالات این پرسشنامه در ماده های سه گزینه ای است که برای تصحیح و نمره گذاری آن در هر سؤال سه گزینه ای به گزینه های (۱ تا ۳) به ترتیب نمره‌ی (۱ تا ۳) اختصاص می‌یابد. بدین ترتیب، حداقل نمره در این آزمون ۶۰ و حداکثری نمره ای که آزمودنی می‌تواند دریافت نماید، ۱۸۰ خواهد بود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

روایی و پایایی ابزار مورد استفاده:
تعیین روایی و پایایی هر یک از ابزار به کار رفته در پژوهش به شرح زیر تعیین گردیده است.
روایی پیش آزمون و پس آزمون مفاهیم هندسی: در تهیه سؤالات پیش آزمون و پس آزمون مفاهیم هندسی تعداد ۳ نفر از معلمان با سابقه ی مقطع ابتدایی همکاری داشته و سؤالات بر اساس جدول هدف-محتوا تهیه گردیده اند. بعد از تهیه سؤالات مورد نظر، مجموعه ی سؤالات در اختیار تعداد ۳ نفر از معلمان با سابقه و دارای مدرک فوق لیسانس در مقطع ابتدایی قرار گرفته و از آن‌ها خواسته شد تا نبست به تأیید روایی محتوایی و صوری سؤالات اقدام نمایند. در ادامه بعد از اعمال نظرات اصلاحی معلمان سؤالات به رؤیت اساتید محترم راهنما و مشاور رسیده و مورد تأیید قرار گرفته اند.
پایایی پیش آزمون و پس آزمون مفاهیم هندسی: پایایی پیش آزمون و پس آزمون مفاهیم هندسی به روش بازآزمایی و به فاصله ی زمانی یک هفته روی تعداد ۲۵ نفر از دانش آموزان جامعه ی آماری اجرا و سپس به محاسبه ی ضریب همبستگی بین داده های حاصل از دو بار اجرای آزمون ها پرداخته شد این ضریب ها برای سؤالات پیش آزمون ۷۸/۰ و برای سؤالات پس آزمون ۷۵/۰ بوده که هر دو نشان از پایایی ابزار دارد.
پرسشنامه هوش منطقی – ریاضی و هوش فضایی: فارنهام و همکاران (۲۰۰۲) اعتبار این پرسشنامه را بر اساس شاخص آلفای کرونباخ معادل ۷۸/۰ گزارش نموده‌اند (نقل از پادروند و همکاران، ۱۳۹۰، ص ۱۰۱). هاشمی و همکاران (۱۳۸۵) اعتبار پرسشنامه را بر اساس شاخص آلفای کرونباخ محاسبه و بیش‌ترین مقدار آن را برای هوش دیداری-فضایی و معادل ۸۴/۰ گزارش کرده‌اند. حقیقی (۱۳۹۰) پایایی پرسشنامه ی هوش منطقی را با اجرا روی تعداد ۱۸۲ نفر از دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی شهرستان کنگاور بر اساس ضریب آلفای کرونباخ برابر ۷۲/۰ برای هوش منطقی-ریاضی و ۷۵/۰ برای هوش دیداری-فضایی گزارش نموده است.
پرسشنامه سنجش خلاقیت تورنس: ابزار به کار رفته برای تعیین میزان سنجش خلاقیت تورنس است. این پرسشنامه در پژوهش‌های زیادی مورد استفاده‌ی پژوهشگران قرار گرفته و در جوامع آماری مختلف تعیین روایی و پایایی گردیده است. از جمله عابدی در سال (۱۳۷۲) به تعیین میزان پایایی این آزمون با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ پرداخته و به ترتیب ضرایب (۷۵/۰، ۶۷/۰، ۶۱/۰ و ۶۱/۰) را برای چهار مؤلفه‌ی خلاقیت (سیالی، ابتکار، انعطاف پذیری و بسط) گزارش نموده است. وی همچنین با بهره گرفتن از روش تحلیل عوامل تأییدی به بررسی روایی آزمون پرداخته و نشان داده است که این آزمون از اعتبار همزمان قابل قبولی نیز برخوردار است.
روش جمعآوری اطلاعات:
داده های مورد نظر پژوهشگر در چهار بخش مورد مطالعه شامل (یادگیری مفاهیم هندسی، هوش منطقی ریاضی، هوش فضایی و خلاقیت) با بهره گرفتن از ابزار اندازه گیری داده ها و تحت شرایط تقریباً مساوی برای هر شش گروه، جمع آوری گردید. اگر چه به منظور جمع آوری داده های مورد نظر پژوهش مطالعات و جستجوهای فراوانی به منظور چگونگی اجرای پژوهش، کنترل متغیرها، چگونگی تهیه و تنظیم ابزار اندازه گیری متغیرها و همچنین تنظیم مبانی نظری پژوهش صورت گرفته و این مطالعات نه در بخش میدانی پژوهش، بلکه در بخش کتابخانه ای و مطالعاتی پژوهش صورت گرفته است. لذا در بیان روش جمع آوری داده ها می توان گفت که جمع آوری این داده ها در دو بخش مبانی نظری با انجام مطالعات کتابخانه ای و جستجوی نتایج پژوهش های مشابه و بخش میدانی پژوهش که در برگیرنده ی اجرای آزمون و اجرای عملی موضوع پژوهش می باشد صورت گرفته است. در بخش میدانی اجرای پیش آزمون ها در یک روز و تحت شرایط مساوی برای تمام آزمودنی ها و با همکاری تعداد ۶ نفر از معلمین با تجربه ی مقطع ابتدایی در مدرسه ی مورد دسترس صورت گرفته است. آموزش منابع مورد نظر پژوهش در طول ۶ جلسه ی آموزشی ۵۰ دقیقه ای و سپس پس آزمون ها نیز در یک روز به صورت همزمان اجرا گردیده است.
جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری:
جامعه آماری این پژوهش شامل دانش آموزان دختر پایه ششم مدارس ابتدایی شهر ایلام در سال تحصیلی ۹۲-۹۱ می باشد. به منظور تعیین نمونه های آماری مورد نیاز مطالعه، از روش نمونه های در دسترس استفاده گردید. بدین منظور بعد از انتخاب تعداد ۶۲ نفر از دانش آموزان یک آموزشگاه به صورت تصادفی در ۶ گروه تقسیم و هر یک از گروه ها بر اساس اصل انتساب تصادفی در یکی از گروه های آزمایشی قرار داده شدند. توزیع نمونه های مورد مطالعه در هر یک از گروه های آزمودنی در جدول (۲-۳) ارائه گردیده است.

۳-۴-۱۳-شهید اوّل
شمس الدین محمد بن مکی عاملی که در قرن هشتم می زیسته که شهادتش تاریخ سال ۸۷۶ نقل گردیده است.
ایشان در کتاب دروس، باب قضا می فرمایند:
«قضاوت، ولایت شرعیه بر حکم است از جانب امام(ع) در مصالح عامّه. در زمان غیبت آن حضرت،‌قضاوت فقیه جامع شرایط، نافذ می باشد؛ حکم او حکم نایب خاص امام(ع) است. برمردم نیز واجب است به او رجوع نمایند.»( کتاب دروس، باب قضاء، ص۱۶۹).
فقهای قرن نهم از جمله فاضل مقداد و احمد فهد حلّی اسدی هر دو به وجود سلطان عادل و اقامه ی حدود الهی اشاره نموده اند.
« در زمان غیبت امام (ع) ، حکم فقیه بر همه کس نافذ است؛ هر چند متخاصمین به این حکم راضی نباشند.»( مقداد فاضل، کتاب تنقیح الرائع، ج۴، ص۲۲۹).
«لِأنَّ الفقیهَ المأذونِ منصوبٌ عَنِ الإمامِ حالَ الغیبه»( فهت حلی اسدی، المهذب البارع، ج۱، ص۴۱۴).
یعنی در زمان غیبت فقیه در همه ی امور و مطلق مأذون از معصوم علیهم السلام می باشد.
مقدس اردبیلی متوفای ۹۹۳هـ.ق
ایشان در رابطه حدود و اختیارات ولی فقیه می فرمایند:
«الظاهرُ انَّهُ لاخلافَ فی جواز الفتوی و الحُکمِ لَهُ و بَل فی وجوبِهِما عَلَیهِ.»( مقدس اردبیلی، کتاب مجمع الفائده و البرهان، ج۷، ص۵۴۷).
و آقای آذری قمی عیناً این مطلب را از کتاب مذکور (مجمع الفائده) ذکر نموده است.
«یعنی فتوا و حکم برای فقیه جایز و بلکه واجب است و خلافی در آن نیست.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مؤید این مطلب، روایت مقبوله ی عمر بن حنظله و ابی خدیجه است. از آن جایی که این روایت مورد قبول علما واقع شده است، عدم صحت سند آن مانعی ندارد. اما در مورد جواز اقامه ی حدود برای فقیه … می فرماید: این گونه به نظر می رسد که روایت عمر بن حنظله و ابی خدیجه به این مطلب اشاره نموده است؛‌زیرا طبق روایت،‌امام او را حاکم قرار داده و حکم را به وی تفویض نموده است. و می توان گفت که حاکمیت شامل اقامه ی حدود نیز می شود.( آذری، ۱۳۸۱،۲۸۵).
۳-۴-۱۴-شهید ثانی
ایشان هم اقامه ی نماز جمعه،‌ قضاوت، اقامه ی حدود، ‌و سرجمع فقیه را از جانب امام علیه السلام دارای اذن می داند.
«فقیه از جانب امام دارای اذن می باشد.»( شهید ثانی،‌کتاب شرح لمعه،‌ج۲، ص۲۹۹).
۳-۵- اختیارات ولی فقیه در قانون اساسی جمهوری اسلامی
یکی از مباحث اساسی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اصل ولایت فقیه است که در این قانون به جز مقدمه، یازده اصل، مربوط به ولایت فقیه و رهبری است.

1. 1. اصل ۵ و ۵۷ که اشاره به اصل رهبری و مشروعیت نظام براساس ولایت فقیه و اینکه قوای سه گانه زیر نظر ولایت مطلقه ی فقیه عمل می نمایند.

1. 1. صفات رهبری که در اصل ۵ و ۱۰۷ و ۱۰۹ به آن پرداخته شده است.

1. 1. اصل ۱۰۷ چگونگی انتخاب رهبر را بیان نموده است.

1. 1. در اصول ۱۰۷، ۱۱۰،‌ ۱۱۲، ۱۷۶ و ۱۷۷ به اختیارات و وظایف رهبری پرداخته است

1. 1. مشاوره ی رهبری در اصل ۱۱۰ و ۱۱۲ آمده است.

1. 1. در اصل ۱۴۲ موضوع بازرسی اموال و دارایی های رهبر ذکر گردید.

1. 1. اصل ۱۱۱ کناره گیری، فوت و یا عزل رهبری بیان شده است.

1. 1. در اصل ۱۰۷ بیان گردیده که رهبر در برابر قانون با سایر اعضاء کشور مساوی است.

بیشتر حوزه ی بررسی موضوع کاری در این تحقیقات اختیارات رهبری است که در اصل یکصد و دهم قانون اساسی به آن اشاره گردیده است.
۳-۵-۱- اصل یکصد و دهم وظایف و اختیارات رهبر

1. 1. تعیین سیاست های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام

1. 1. نظارت بر حسن اجرای سیاست های کلی نظام

1. 1. فرمان همه پرسی

1. 1. فرماندهی کل نیروهای مسلح

1. 1. اعلام جنگ و صلح و بسیج نیروها

1. 1. نصب و عزل و قبول استعفا:

الف – فقهای شورای نگهبان
ب- عالی ترین مقام قوه ی قضائیه
ج-رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
د-رئیس ستاد مشترک
هـ. فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
و-فرماندهان عالی نیروهای نظامی و انتظامی

1. 1. حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه گانه

1. حل معضلات نظام که از طرق عادی قابل حل نیست،‌از طریق مجمع تشخیص مصلحت نظام

این حدیث ­براساس اشتقاق لفظ درذیل­آیه بیان شده است؛حدیث ابتدا ازعلم خداوندی صحبت به میان می آورد، سپس از دور بودن شیطان واین که دور بودن شیطان برای انسان امری بدیهی است، پس می­توان نتیجه گرفت که،دور بودنی منظور است که حاصل و نتیجه ای ندارد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۱-۶-خوا
مولف براین نظراست،که واژه خوا که کلمه خاویه از این ریشه است، به معنای خالی شدن است.^[۵۱] آیه­ی آورده شده در این قسمت عبارت است از:
«أَوْ کَالَّذِی مَرَّ عَلى‏ قَرْیَهٍ وَ هِیَ خاوِیَهٌ عَلى‏ عُرُوشِها»(بقره /۲۵۹)«یا چون آن کس که به شهرى که بامهایش، یکسر فرو ریخته بود عبور کرد».
حدیثی که در ذیل آیه آمده،عبارت است از: وَ لَا بَأْسَ بِالْقِیَامِ وَ وَضْعِ الْکَفَّیْنِ وَ الرُّکْبَتَیْنِ وَ الْإِبْهَامَیْنِ عَلَى غَیْرِ الْأَرْضِ وَ تُرْغِمُ بِأَنْفِکَ وَ یُجْزِیکَ فِی وَضْعِ الْجَبْهَهِ مِنْ قُصَاصِ الشَّعْرِ إِلَى الْحَاجِبَیْنِ مِقْدَارُ دِرْهَمٍ وَ یَکُونُ سُجُودُکَ کَمَا یَتَخَوَّى الْبَعِیرُ الضَّامِرُ عِنْدَ بُرُوکِهِ تَکُونُ شِبْهَ الْمُعَلَّقِ لَا یَکُونُ شَیْ‏ءٌ مِنْ جَسَدِکَ عَلَى شَیْ‏ءٍ مِنْه^[۵۲]. و ایستادن و گذاشتن دستها و زانوها و انگشتان ابهام بر غیر زمین اشکالى ندارد؛ (بلکه لزوم بر زمین نهادن بى‏حائل مخصوص پیشانى است) و بینى خود را بر زمین بگذار یا بساى(حدّاقل اینست که بر زمین برسد)و­درگذاشتن پیشانى بر زمین براى تو کافى است، که از رستنگاه مو تا ابروها به اندازه یک درهم بر زمین گذارى (یعنى این مقدار موضع سجود است)و سجود تو یا حالت تو در هنگام سجود باید همانند فراخى و گشادگى میان اعضاى شتر لاغر به هنگام خوابیدن یعنى همچون کسى باشد که آویخته است؛(که کلیّه اعضاى او بسوى زمین میل کند و کشیده مى‏شود) و هیچ جزئى یا عضوى از بدنت بر جزئى یا عضوى دیگر متّکى نباشد، و اعضا یک دیگر را نگرفته باشند.
طبرسی در مجمع البیان آورده است، که خوی به معنای خالی وبه معنای خانه ای که از اهلش خالی شده باشد،است.^[۵۳]
در مفردات آمده است، که"تَخْوِی‏ خَوَاءً” به معنای این است،که خانه بکلّى خالى و ویران شد.^[۵۴]
این حدیث با تمثیلی زیبا که امام آن را در حدیث آورده است، شخص سجود کننده را وصف می نماید،و معنای آن را به وضوح برای شخص مخاطب به تصویر می­کشد، وبراساس اشتقاق لفظ بیان شده است، و در حهت تفسیرآیه موردنظر نیست.
۲-۱-۷-دحا
مولف براین باور است که، واژه دحابه معنای گستردگی و وسعت است.^[۵۵] آیه­ی آورده شده توسط مولف، عبارت است از: «وَ الْأَرْضَ بَعْدَ ذلِکَ دَحاها » (نازعات/۳۰)«و پس از آن زمین را با غلتانیدن گسترد». این دعا در ذیل آیه­ی بالا آورده شده است؛ که عبارت است، از: اللهم داحی المدحوات­ و بارئ المسموکات‏ و جابل القلوب على فطرتها شقیها و سعیدها اجعل شرائف صلواتک و نوامی‏ برکاتک و رأفه علی محمد عبدک ورسولک.^[۵۶]
امام على(علیه السلام) می فرماید: خدایا! اى گسترنده گسترده‏ها(زمینها)و نگاهدارنده برافراشته‏ها (آسمانها)و آفریننده دلها بر فطرت آنها، چه خوشبخت آنها و چه بدبخت آنها شریفترین درودها و افزون‏ترین برکات خود را بر محمد بنده وفرستاده ات فرست.
علامه درتفسیر المیزان دحا را گسترش زمین معنا کرده است.^[۵۷] اما راغب معنای دحا را جابجایی وحرکت زمین بیان کرده است.^[۵۸]
با توجه به دعای آورده شده می­توان گفت گسترش چیزهایی که گسترده شده اند، می ­تواند معنای جابجایی را نیز داشته باشد، و طریحی این دعا را براساس اشتقاق لفظ بیان کرده است، ودر جهت تفسیر آیه نیست.
۲-۱-۸-رعا
طریحی براین نظراست، که واژه رعا به معنای رعایت کردن ومراعات و حفظ است.^[۵۹] آیه­ی آورده شده، عبارت است از: آیه«وَ لَمَّا وَرَدَ ماءَ مَدْیَنَ وَجَدَ عَلَیْهِ أُمَّهً مِنَ النَّاسِ یَسْقُونَ وَ وَجَدَ مِنْ دُونِهِمُ امْرَأَتَیْنِ تَذُودانِ قالَ ما خَطْبُکُما قالَتا لا نَسْقی‏ حَتَّى یُصْدِرَ الرِّعاءُ وَ أَبُونا شَیْخٌ کَبیرٌ» (قصص/۲۳)«و چون به آب مَدْیَن رسید،گروهى از مردم را برآن یافت که[دامهاى خودرا] آب مى‏دادند، و پشت سرشان دو زن را یافت، که [گوسفندان خود را] دور مى‏کردند[موسى‏] گفت: منظورتان [از این کار] چیست؟گفتند:[ما­به­گوسفندان­خود]آب­نمى‏دهیم،تاشبانان[همگى­گوسفندانشان­را] برگردانند، و پدر ما پیرى سالخورده است».
حدیثی که درذیل آیه­ی بیان شده،عبارت است، از: فالعلماء یحزنهم ترک رعایه القرآن و یغمهم عدم فهمهم له و فقد العمل به و عدم اقتدارهم على ذلک و الجهال یهمهم حفظ روایته و یغمهم عدم قدرتهم علیه لما یزعمونه کمالا و فوزا^[۶۰].
آنچه مسلم است، این است که این حدیث براساس اشتقاق لفظ بیان شده است ودرجهت تفسیرآیه ی مورد نظر نیست؛ و بیان می دارد، که علما غمگین از ترک حفظ قرآن وعدم فهم آن می باشند،واین معنایی مجازی نیز می تواند داشته باشد،که علما غمگین ازترک عمل قرآن هستند؛ ودر آیه نیز رعا به معنای چوپان است، چرا که این چوپان است که از گوسفندان نگهداری وحفاظت می کندو هم چنین به معنای رهبر نیز آمده است، چرا که در این واژها معنای سرپرستی و حفظ وجود دارد.
۲-۱-۹-رقا
مولف بیان کرده است، که واژه رقا به معنای طبیب ونجات دهنده وشفا دهنده است^[۶۱]. آیه­ی آورده شده، دراین قسمت عبارت است از: « وَ قِیلَ مَنْ راق» (قیامه/۲۷) «و گفته شود: بالا برنده (دعا و برطرف کننده بیمارى) کیست؟».
علامه در تفسیر المیزان بر این باور است،که راق اسم فاعل از مصدر رقی است وبه معنای این است،که چه کسی از اهل وعیال وپرستارانی که پیرامون اویند، می­توانند او را شفا دهند وبه معنای افسون کردن و شفا دادن است.^[۶۲]
حدیثی که در ذیل آیه بالا آورده شده است عبارت است از: عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنِ الْقَدَّاحِ‏ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ(علیه السلام) قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ(علیه السلام) ‏ رَقَى النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) حَسَناً وَ حُسَیْناً فَقَالَ أُعِیذُکُمَا بِکَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّاتِ وَ أَسْمَائِهِ الْحُسْنَى کُلِّهَا عَامَّهً مِنْ شَرِّ السَّامَّهِ وَ الْهَامَّهِ وَ مِنْ شَرِّ کُلِّ عَیْنٍ لَامَّهٍ وَ مِنْ شَرِّ حاسِدٍ إِذا حَسَدَ ثُمَّ الْتَفَتَ النَّبِیُّ (صلی الله وعلیه وآله)إِلَیْنَا فَقَالَ هَکَذَا کَانَ یُعَوِّذُ إِبْرَاهِیمُ- إِسْمَاعِیلَ وَ إِسْحَاقَ (علیه السلام).^[۶۳] حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: امیر المومنین (علیه السلام) فرمود: که پیغمبر (صلی الله علیه و آله) حسن(علیه السلام) و حسین (علیه السلام)را رقیه نمود (رقیه بمعناى: دعا تعویذ افسون و آنچه براى حفظ و نگهدارى بکار برند می باشد.) باین کلمات و فرمود:«اعیذ کما بکلمات اللَّه التامات و اسمائه الحسنى کلها عامه من شر السامه و الهامه و من شر کل عین لامه و من شر حاسد اذا حسد» سپس پیغمبر (صلی الله علیه و آله) رو به ما کرده فرمود: ابراهیم (علیه السلام) این سان اسماعیل و اسحاق را در پناه خدا می نهاد (و تعویذشان میکرد).
طریحی این حدیث رابراساس­اشتقاق لفظ واژه رقا بیان کرده است،وارتباطی به تفسیر آیه مورد نظر ندارد.
۲-۱-۱۰-غشا
درباب الف کلمه غشا، که طریحی آن را به معنای پرده و پوشش آورده است.^[۶۴] آیه­ی آورده شده،دراین قسمت عبارت است، از:« إِنَّ رَبَّکُمُ اللَّهُ الَّذِی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّهِ أَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوى‏ عَلَى الْعَرْشِ یُغْشِی اللَّیْلَ النَّهارَ یَطْلُبُهُ حَثِیثاً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ النُّجُومَ مُسَخَّراتٍ بِأَمْرِهِ أَلا لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ تَبارَکَ اللَّهُ رَبُّ الْعالَمِینَ» (اعراف/۵۴)«پروردگار شما آن خدایى است، که آسمانها و زمین را در شش روز خلق کرد، آن گاه بر عرش (فرمانروایى) قرار گرفت، روز را به پرده شب (و به عکس) در پوشاند،که با شتاب درپى­آن پوید،و نیزخورشید و ماه و ستارگان را مسخّر فرمان خود آفرید آگاه باشید،که ملک آفرینش خاص خداست، و حکم نافذ فرمان اوست بس منزه و بلند مرتبه است، خداى یکتا که پروردگار عالمیان است».
در ذیل آیه بالا، این حدیث آمده است، که عبارت است از: لَا یَقْعُدُ قَوْمٌ یَذْکُرُونَ اللَّهَ إِلَّا حَفَّتْهُمُ الْمَلَائِکَهُ وَ غَشِیَتْهُمُ الرَّحْمَهُ وَ نَزَلَتْ عَلَیْهِمُ السَّکِینَهُ وَ ذَکَرَهُمُ اللَّهُ فِیمَنْ عِنْدَهُ‏‏.^[۶۵]-مردمى که ذکر خدا گویند؛ ننشینند، مگر آنکه فرشتگان بر گردشان فراوان آیند، و رحمت ایشان را فرو گیرد و به ایشان آرامش عطا گردد، و خداوند او را در میان بندگان خود از او نام برد.
مولف معجم مقاییس­اللغه بر این عقیده است،که غشی به معنای پوشاندن شیءبه وسیله شیء است.^[۶۶]
راغب­در مفردات آورده است،که غشی غشا چیزی است،که بوسیله همراه وملازمت چیز دیگر پوشیده شود.^[۶۷]
طریحی این حدیث رابر اساس اشتقاق لفظ بیان کرده است، وحدیث ارتباطی به تفسیر آیه ندارد؛این آیه مجازآورده شده است، برای پوشاندن روز به وسیله شب و در حدیث مجاز است، برای فرا گرفتن رحمت خداوندی به وسیله فرود آمدن فرشتگان بر کسانی که ذکر خداوند گویند.
۲-۱-۱۱-تبب
کلمه­تبب که مولف،آن رابه معنای خسران وهلاکت،بیان کرده است.^[۶۸] آیه­ی عبارت است، از:«وَ ما ظَلَمْناهُمْ وَ لکِنْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ فَما أَغْنَتْ عَنْهُمْ آلِهَتُهُمُ الَّتِی یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ شَیْ‏ءٍ لَمَّا جاءَ أَمْرُ رَبِّکَ وَ ما زادُوهُمْ غَیْرَ تَتْبِیبٍ»(هود/۱۰۱)«و آنها که به هلاکت رسیدند؛ نه ما بر آنها بلکه خود بر خویشتن ستم کردند،وهنگامى که امر(قهر)خداى­تو برهلاکشان دررسید،همه خدایان باطلى که غیر خدا مى‏پرستیدند، هیچ دفع هلاکت از آنان ننمودند، و جز بر خسران و تباهى آنها نیفزودند.»
حدیثی که در ذیل آیه بالا آمده است، عبارت است از: حَتَّى اسْتَتَبَّ لَهُ مَا حَاوَلَ فِی أَعْدَائِک‏.^[۶۹] تا آنچه (فتح و فیروزى) که در باره دشمنانت (کافرین بتو) خواسته بود بدست آمد.
در تفسیر مجمع البیان آمده است،که تتبیب به معنای خسران وزیان است.^[۷۰] هم چنین علامه آورده است، که تتبیب از مصدر تبب به معنای هلاکت و تدمیر است.^[۷۱]
با توجه به حدیثی که طریحی آورده است، می­توان بیان داشت،که بر اساس اشتقاق لفظ درذیل آیه­ی مورد اشاره آمده است،وتبب به باب تفعیل رفته­ است ومعنایی دیگر گرفته است.هم چنان که در لسان العرب آمده است،که “اسْتَتَبَ” به معنای استقامت واستمرار است.^[۷۲] و می توان گفت منظور این است،که آن نتیجه ای که پیامبر خواسته بود، به انجام رسید وتمام شد.
۲-۱-۱۲-حسب
واژه حسب طریحی آن را به معنای کافی،مراقب بودن، هم چنین جاری بودن وشمارش وعذاب بیان کرده­ است.^[۷۳]
آیه­ی آورده شده،­ دراین قسمت،عبارت است از:«اقْرَأْ کِتابَکَ کَفى‏ بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیباً» (اسرا/۱۴)«تو خودکتاب اعمالت را بخوان (و بنگر تا دردنیا چه کرده‏اى) که تو خود تنها براى رسیدگى به حساب خویش کافى هستى».
حدیثی که درذیل آیه ی بالاآورده شده است، عبارت است از:
فَقَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) مَا مِنْ مُؤْمِنٍ یَصُومُ شَهْرَ رَمَضَانَ احْتِسَاباً إِلَّا أَوْجَبَ اللَّهُ لَهُ سَبْعَ خِصَالٍ أَوَّلُهَا یَذُوبُ الْحَرَامَ مِنْ جَسَدِهِ وَ الثَّانِیَهُ یَقْرُبُ مِنْ رَحْمَهِ اللَّهِ وَ الثَّالِثَهُ یَکُونُ قَدْ کَفَّرَ خَطِیئَهَ أَبِیهِ آدَمَ (علیه السلام) وَ الرَّابِعَهُ یُهَوِّنُ اللَّهُ عَلَیْهِ سَکَرَاتِ الْمَوْتِ وَ الْخَامِسَهُ أَمَانٌ مِنَ الْجُوعِ وَ الْعَطَشِ یَوْمَ الْقِیَامَهِ وَ السَّادِسَهُ یُعْطِیهِ اللَّهُ بَرَاءَهً مِنَ النَّارِ وَ السَّابِعَهُ یُطْعِمُهُ اللَّهُ مِنْ طَیِّبَاتِ الْجَنَّهِ قَالَ صَدَقْتَ یَا مُحَمَّد^[۷۴]. نبى اکرم (صلّى اللَّه علیه و آله) و سلم فرمودند: مومنى نیست که ماه رمضان را به امید اجر و پاداش روزه بگیرد؛ مگر آنکه خداوند هفت خصلت برایش مقرّر مى‏فرماید؛اوّل:حرام را از بدنش ذوب مى‏کند،دوّم:به رحمت بارى تعالى نزدیک مى‏گردد،سوّم: روزه‏اش کفّاره لغزش پدرش حضرت آدم (علیه السّلام) مى‏باشد؛چهارم: حق تعالى سختى‏هاى مرگ را بر او آسان مى‏فرماید؛پنجم: از گرسنگى و تشنگى روز قیامت در امانش قرار مى‏دهد، ششم: برات آزادى از جهنّم را نصیبش مى‏گرداند،هفتم: از طیّبات بهشتى بهره‏مندش مى‏کند،یهودى عرضه داشت: اى محمّد راست گفتى.
طبرسی درذیل آیه بالا بیان داشته است،که انسان در روز قیامت برای حساب­رسی اعمالش کافی است،چرا که وقتی اعمالش رادر آن روز می­بیند، که سزای اعمالش بدون کم وزیادی و عادلانه ثبت شده است، اعتقاد پیدا می کند که خودش برای حساب رسی اعمالش کافی است^[۷۵]. و هم چنین طریحی بیان داشته است، که حسب با کسر جیم به معنای اجر است.^[۷۶]
این حدیث براساس اشتقاق لفظ بیان شده است، ودرحدیث به معنای طلب وامید اجرو ثواب آمده است.
۲-۱-۱۳-رحب
مولف براین ­این نظراست،که واژه رحب به معنای گسترش واتساع است.^[۷۷] «وَ عَلَى الثَّلاثَهِ الَّذینَ خُلِّفُوا حَتَّى إِذا ضاقَتْ عَلَیْهِمُ الْأَرْضُ بِما رَحُبَتْ وَ ضاقَتْ عَلَیْهِمْ أَنْفُسُهُم» (توبه/۱۱۸)«و [نیز] بر آن سه تن که بر جاى مانده بودند [و قبول توبه آنان به تعویق افتاد] تا آنجا که زمین با همه فراخى‏اش بر آنان تنگ گردید، و از خود به تنگ آمدند».
حدیثی­که،طریحی بیان داشته است،عبارت­است،از:«وَ­بِهَذَا الْإِسْنَادِ­ قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ(علیه السلام)‏ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ(صلی­الله­علیه­وآله) بَعَثَ سَرِیَّهً فَلَمَّا رَجَعُوا قَالَ مَرْحَباً بِقَوْمٍ قَضَوُا الْجِهَادَ الْأَصْغَرَ وَبَقِیَ عَلَیْهِمُ‏الْجِهَادُ الْأَکْبَرُ قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا الْجِهَادُ الْأَکْبَرُ قَالَ جِهَادُ النَّفْسِ ثُمَّ قَالَ (صلی­الله­علیه­وآله)أَفْضَلُ­الْجِهَادِ مَنْ جَاهَدَ نَفْسَهُ ­الَّتِی بَیْنَ جَنْبَیْهِ‏.^[۷۸]امام­­علی(علیه­السلام) فرمود:رسول خدا جوخه‏اى را به جهاد فرستاد،و چون برگشتند،فرمود:مرحبا به مردمى که‏جهاد اصغر را انجام دادند، و جهاد اکبر بر عهده آنها است؛ عرض شد یا رسول الله جهاد اکبر کدامست؟فرمود: جهاد با نفس، سپس فرمود: بهترین جهاد از کسى است، که با نفس خود که میان دو پهلو دار بجنگد.
مولف درتفسیر المیزان آورده است،که کلمه"رحب” به معنای وسعت در مقابل ضیق است.^[۷۹]
راغب در مفردات آورده است، که"رحب” به معنای فراخی جا ومکان است، ومرحباً واهلاً به معنای این است، که به مکان فراخ وراحتی رسیده ای.^[۸۰]
طریحی این حدیث را در ذیل آیه بالا براساس اشتقاق لفظ بیان داشته است، هرچند مفهوم ومعنای کلمه رحب به معنای اتساع وگسترش است، ومرحبا نیز گسترش تشویق را می رساند، اما حدیث در تفسیر آیه نیست و رحب در آیه به معنا ی گسترش زمین است.
۲-۱-۱۴-ثجج
واژه ثجج مولف بر این عقیده است،که به معنای رونده و جهنده است.^[۸۱] آیه­ی آورده شده، عبارت است از: « وَ أَنْزَلْنا مِنَ الْمُعْصِراتِ ماءً ثَجَّاجاً» (نبا/۱۴)«و از ابرها آبى بغایت ریزان فرو فرستادیم.»