تعریف: سازمان‏های متعالی رهبرانی دارد که آینده را ترسیم نموده و آن را می‏سازند، نقش الگو را در ارزش‏ها و اصول اخلاقی ایفا نموده و همواره الهام‏بخش حس اعتماد می‏باشند. آنها منعطف بوده و سازمان را قادر می‏سازند تا در جهت اطمینان از موفقیت مداوم، پیش‏بینی ] لازم را [ نموده و عکس‏العمل به موقع ] از خود [ نشان دهد.

زیرمعیارهای معیار رهبری
۱a. رهبران ماموریت، چشم انداز، ارزش‏ها و اصول اخلاقی را ایجاد کرده و خود نقش الگو را ایفا می‏کنند.
۱b. رهبران بهبود سیستم مدیریت و عملکرد سازمان را تعریف، پایش و بازنگری نموده و آنرا پیش می‏برند.
۱c. رهبران با ذی‏نفعان بیرونی در تعامل می‏باشند.
۱d. رهبران فرهنگ تعالی را با همراهی کارکنان سازمان، تقویت می‏کنند.
۱e. رهبران از انعطاف‏پذیری سازمان اطمینان حاصل نموده و تحول را به صورت اثربخش، مدیریت می‏ نمایند (پورآقا و ابراهیمی‏جمارانی، ۱۳۹۲، ۲۳).
۱a. رهبران ماموریت، چشم انداز، ارزش‏ها و اصول اخلاقی را ایجاد کرده و خود نقش الگو را ایفا می‏کنند.
برای مثال رهبران در سازمان‏های متعالی:
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

با تعریف و درمیان گذاردن یک مقصود اصلی که مبنایی را برای چشم‏انداز کلی، ماموریت، ارزش‏ها، اصول اخلاقی و رفتار سازمانی فراهم می‏کند، آینده سازمان را تضمین می‏کنند.
حامی ارزش‏های سازمان هستند و در درستی، مسئولیت اجتماعی و رفتار اخلاقی در درون و بیرون سازمان الگو بوده و شهرت سازمان را توسعه داده و تقویت می‏کنند.
جهت‏گیری و تمرکز استراتژیک روشنی را تعیین نموده و آن را در میان می‏گذارند؛ آنها کارکنان خود را متحد می‏کنند تا در مأموریت، چشم انداز و اهداف سازمانی سهیم شده و به آن دست یابند.
یک فرهنگ رهبری مشترک را برای سازمان ایجاد و حمایت کرده و اثربخشی رفتارهای شخصی رهبری را بازنگری نموده و بهبود می‏دهند.
۱b. رهبران بهبود سیستم مدیریت و عملکرد سازمان را تعریف، پایش و بازنگری نموده و آنرا پیش می‏برند.
برای مثال رهبران در سازمان‏های متعالی:
مجموعه‏ای متوازن از نتایج برای بازنگری میزان پیشرفت تعریف و استفاده کرده، تصویری از اولویت‏های کوتاه‏مدت و بلندمدت ارائه می‏دهند و انتظارات ذی‏نفعان کلیدی خود را مدیریت می‏کنند.
قابلیت‏های اساسی سازمان را درک نموده و توسعه می‏دهند.
مجموعه‏ نتایج حاصله را به منظور بهبود عملکرد آتی و ارائه منافع پایداری برای تمامی ذی‏نفعانشان، ارزیابی می‏کنند.
تصمیمات را بر مبنای اطلاعات واقعی قابل اعتماد اخذ نموده و از تمامی دانش در‏‏ دسترس برای تفسیر عملکرد فعلی و پیش‏بینی شده فرایندهای مربوطه، استفاده می‏ نمایند.
ساز‏ و‏ کارهای اثربخش را برای درک سناریوهای آینده و مدیریت ریسک استراتژیک، عملیاتی و مالی، بطور مؤثر اتخاذ می‏ نمایند تا سطوح بالایی از اعتماد ذی‏نفعان را جلب کنند (پورآقا و ابراهیمی‏جمارانی، ۱۳۹۲، ۲۴-۲۳).
۱c. رهبران با ذی‏نفعان بیرونی در تعامل می‏باشند.
برای مثال رهبران در سازمان های متعالی :
رویکردهایی را برای درک، پیش‏بینی و پاسخگویی به نیازها و انتظارات متفاوت ذی‏نفعان کلیدی خود به کار می‏گیرند.
ارزش‏های مشترک، پاسخگویی، اخلاقیات و فرهنگی از صداقت و گشودگی در سراسر زنجیره ارزش ایجاد می‏کنند.
عموماً در قبال ذی‏نفعان و جامعه نسبت به عملکرد خود شفاف و پاسخگو هستند و از اینکه کارکنان آنها با اخلاق، مسئولیت و صداقت عمل می‏کنند، اطمینان حاصل می‏کنند.
از شفافیت گزارش مالی و غیرمالی به ذی‏نفعان مرتبط از جمله نهادهای حاکمیتی مرتبط هم‏راستا با انتظارات آن‏ها، اطمینان حاصل می‏ نمایند.
ذی‏نفعان خود را به مشارکت در فعالیت‏هایی که به جامعه بزرگتری کمک می‏نماید، تشویق می‏کنند.
۱d. رهبران فرهنگ تعالی را با همراهی کارکنان سازمان، تقویت می‏کنند.
برای مثال رهبران در سازمان های متعالی :
الهام‏بخش کارکنان هستند و فرهنگ مشارکت، مالکیت ] تعلق سازمانی [، توانمندسازی، بهبود و پاسخگویی از طریق اقدامات، رفتارها و تجاربشان ایجاد می‏ نمایند.
می‏دانند که مزیت پایدار، در گرو توانایی‏شان در یادگیری سریع و پاسخگویی چابک در مواقع لزوم است.
از کارکنان در سرتاسر سازمان در جهت دستیابی به برنامه‏ها و اهداف میان‏مدت و کوتاه‏مدت‏شان حمایت می‏کنند.
از تلاش‏ها و موفقیت و کامیابی آنان به موقع و مناسب قدردانی می‏کنند.
فرهنگی را ترویج می‏ نمایند که از خلق ایده‏ها و روش‏های جدید، تفکر برای ترغیب نوآوری و توسعه سازمانی را حمایت کند.
گوناگونی ] کارکنانی [ و فرصتهای برابر را ترویج و تشویق می‏ نمایند (پورآقا و ابراهیمی‏جمارانی، ۱۳۹۲، ۲۶-۲۴).
۱e. رهبران از انعطاف‏پذیری سازمان اطمینان حاصل نموده و تحول را به صورت اثربخش، مدیریت می‏ نمایند.
برای مثال رهبران در سازمان‏های متعالی :
منعطف هستند؛ توانایی‏های خویش را برای اخذ تصمیمات مناسب و به موقع بر مبنای اطلاعات در دسترس، تجارب و دانش قبلی با در نظر گرفتن پبامدهای بالقوه‏شان نشان می‏دهند.
به هنگام ایجاد توازن بین الزاماتی که برخی اوقات با هم در تعارض هستند “ مردم، محیط‏زیست و سود ” را به عنوان مرجع مورد توجه قرار می‏دهند.
مشارکت و حمایت و همکاری ذی‏نفعان مرتبط را برای تغییرات ضروری جهت حصول اطمینان از موفقیت پایدار سازمان، جلب می‏کنند.
اثربخشی تغییرات را از طریق مدیریت پروژه نظامند و با بهبود فرایندی متمرکز مدیریت می‏کنند.
از یک رویکرد ساختارمند برای خلق و اولویت‏بندی ایده‏های خلاق استفاده می‏کنند.
نویدبخش‏ترین ایده‏ها را آزمایش و اصلاح می‏کنند و منابع را برای تحقق بخشیدن به آنها در برنامه زمانبندی مناسب، تخصیص می‏دهند.
استراتژی

از محوری‌ترین مضامین غزل‌های سعدی بحث نظربازی است. نظر کردن به زیبایان و پی بردن به سرّ صنع بی‌چون صورت‌نگار توانا به گونه‌های مختلف در غزل‌های سعدی و کمال نموده شده است. نگاهی که کمال و سعدی از آن سخن می‌گویند نگاهی پاک و به دور از هر گونه آلایش و خواهش‌‌های نفسانی است. سعدی نظر کردن به زیبایان را دین خود و بازگشت از آن را از دین برگشتگی.می‌داند.
پیش از سعدی هیچ‌یک از سخنوران فارسی این ترکیب را به کار نبرده است سعدی خود مبتکر وضع و کاربرد واژه‌ی نظرباز است. محتوای اشعارش نشان می‌دهد که وی این ترکیب را به گونه‌ای استعمال کرده که یادآور واژه‌ی «رند» و حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی معنایی آن است به این معنی که علی رقم مصداق و مفهوم این واژه سعدی به فراوانی آن را استعمال کرده برآن اصرار ورزیده است. به نظر می‌رسد وی به معنی حقیقی و عینی این واژه بیش از معانی اصطلاحی آن نظر داشته است (نظری، ۱۳۸۶٫ ۲۴۶ -۲۴۷)
سعدی به عنوان یک شاعر و عالم دینی نگاه به زیبارویان را جایز دانسته و به این امر فتوا داده است امّا این نوع نگاه از نظر وی شرایطی دارد یکی از این شرایط آن است که نگاه بایستی از مذهب عشق الهام گرفته باشد دوم آن که پاک و بی‌آلایش بوده و با صفای نیت همراه باشد سوم این‌که نگاه خدابینانه باشد و بیننده در چهره‌ی زیبا سرّ صنع الهی را مشاهده کند طبع موزون از نظر سعدی از جمله مواردی است که انسان را شایسته نگاه به زیبارویان می‌کند. (همان، ۲۵۹)

 

نظر کردن به خوبان دین سعدی است

مباد ان روز که او برگردد از دین

(سعدی، ۱۳۷۹: ۵۳۵ )
سعدی معتقد است که هدف از آفرینش چشم ، نظر کردن به روی زیباست:

 

گر تو انکار نظر در آفرینش می‌کنی

من همی‌گویم که چشم از بهر این کار آمده است

(سعدی،۵۰۲:۱۳۷۹)
در نگاه سعدی نظر کردن به زیبایان گناه نیست، بلکه گناه آن است که روی زیبا را نبینی:

 

که گفت در رخ خوبان نظر خطا باشد

خطا بود که نبینند روی زیبا را

(همان:۳۶۰)
هدف از نگاه کردن پی بردن به وجود صورت‌نگار است و این تحیّر و سرگردانی که از نگاه کردن به زیبایان دست می‌دهد از پی بردن به عظمت و قدرت بی‌چون صورت‌نگار است:

 

من نه آن صورت‌پرستم کز تمنّای تو مستم

هوش من دانی که برده است ان که صورت می‌نگارد

(همان:۳۶۰)
سعدی اعتراف می‌کند که از بازداشتن نگاه خود عاجز است حتی اگر این عمل برایش گناه محسوب شود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

 

من اگر نظر حرام است بسی گناه دارم

چه کنم نمی‌توانم که نظر نگاه دارم

«عقبه» و «ابی» با هم رفیق بودند. عقبه به حج مشرف شد و پس از بازگشت با دعوت پیامبر(ص) برای ولیمه حج خویش، اسلام اختیار کرد، ولی رفیقش ابی او را ملامت و تحریک نمود تا از اسلام برگردد. او نیز سخن رفیقش را پذیرفت و با اهانت به پیامبر اکرم(ص) از دین اسلام برگشت و مرتد شدو سرانجام در جنگ بدر کشته شد.(نهج البلاغه،۶۳۴).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

قرآن از زبان «عقبه» در روز قیامت چنین می‏گوید:

 

وَیَوْمَ یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى یَدَیْهِ یَقُولُ یَا لَیْتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلًا(فرقان:۲۷) یَا وَیْلَتَى لَیْتَنِی لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِیلًا ﴿ فرقان :۲۸﴾ لَقَدْ أَضَلَّنِی عَنِ الذِّکْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءنِی وَکَانَ الشَّیْطَانُ لِلْإِنسَانِ خَذُولًا ﴿ فرقان :۲۹﴾ ؛

و (به خاطر آور) روزی را که ستمکار دست خویش را به دندان می‏گزد و می‏گوید: «ای کاش با رسول خدا راهی برگزیده بودم. وای بر من!کاش فلانی را دوست انتخاب نکرده بودم! او مرا از یاد حق گمراه ساخت، پس از آنکه بسویم آمد (مکارم شیرازی،۱۳۷۴: ۶۲).

 

2. 2. خطرناک‏ترین‏ها:

 

همان طور که رفیق خوب و متدین در شکل‏گیری شخصیت صحیح و منطقی انسان نقش به سزایی دارد، دوست نامناسب نیز در تخریب شخصیت اخلاقی انسان بسیار مؤثّر و خطر ساز است.
این خطر عظیم را از مقایسه دو سوره «فلق» و «الناس» به خوبی می‏توان یافت. در سوره فلق از چهار خطر بسیار بزرگ و مهلک به پناهگاهی عظیم، یعنی «رب فلق» پناه می‏بریم:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم
قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ (۱) مِن شَرِّ مَا خَلَقَ (۲) وَمِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ (۳) وَمِن شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِی الْعُقَدِ(۴) وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ(۵) (فلق:۱-۵)؛
بگو پناه می‏برم به پروردگار سپیده صبح(۱) از شرّ تمام آنچه آفریده(۲) و از شر هر موجود شر در هنگامی که شبانه وارد شود(۳) و از شر آنها که با افسون (و سحر) در گره‏ها می‏دمند (هر تصمیمی را سست می‏کنند) (۴) واز شر حسود هنگامی که حسد می‏ورزد(۵).
ولی در سوره «ناس» از خطر رفیق بد و ناباب به پناهگاه بسیار محکمی پناه می‏بریم که در واقع از سه رویه مستحکم برخوردار است.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم
قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ(۱) مَلِکِ النَّاسِ (۲) إِلَهِ النَّاسِ (۳) مِن شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ (۴) الَّذِی یُوَسْوِسُ فِی صُدُورِ النَّاسِ (۵) مِنَ الْجِنَّهِ وَ النَّاسِ (۶) (ناس:۱-۶)؛
بگو پناه می‏برم به پروردگار مردم(۱) به مالک و حاکم مردم (۲) به معبود مردم(۳) از شر و وسوسه گر پنهان کار(۴) که در درون سینه انسانها وسوسه می‏کند(۵) خواه از پریان باشد یا از انسان(۶).
مقایسه این دو سوره که در اولی از چهار خطر عظیم به یک پناهگاه به نام «ربّ فلق» پناه می‏بریم و امّا در دومی از بیم خطر یعنی وسوسه گران پنهان کار از آدمی باشد یا جنیان، به یک پناهگاهی بسیار مستحکم‏که در واقع از سه لایه و مانع برخوردار است پناه می‏بریم نشان می‏دهد که رفیق بد از خطر مار و عقرب و دزدانی که شبانه می‏آیند، و هر خطر دیگری چون: سحر و حسادت و چشم زخم و… و خلاصه از هر خطری که قابل تصور است خطرناک‏تر، وحشتناک‏تر و شکننده‏تر است.
۳.زیبا دیدن زشتی ها:
وَقَیَّضْنَا لَهُمْ قُرَنَاء فَزَیَّنُوا لَهُم مَّا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَحَقَّ عَلَیْهِمُ الْقَوْلُ فِی أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِم مِّنَ الْجِنِّ وَالْإِنسِ إِنَّهُمْ کَانُوا خَاسِرِینَ ﴿فصلت : ۲۵﴾؛
(مکارم ) : ما برای آنها همنشینان (زشت سیرتی) قرار دادیم، و آنها زشتیها را از پیش رو و پشت سر در نظرشان جلوه دادند، و فرمان الهی درباره آنها تحقق یافت، و به سرنوشت اقوام گمراهی از جن و انس که قبل از آنها بودند گرفتار شدند، آنها مسلما زیان کار بودند.

 

4. 4. دخول در آتش جهنم:

 

از اهل جهنم پرسیده می‏شود: چرا وارد دوزخ شدید؟ آنان می‏گویند: یکی از علتها این بود که: و کنّا نخوض مع الخائضین (مدثر:۴۵) ؛ و پیوسته با اهل باطل همنشین بودیم.
۴-۳-دوستی با چه کسانی حرام است؟
خداوند متعال در قرآن کریم و نیز اهل البیت (ع) افرادی را که دوستی با آنها مکروه، مستحب و واجب است مشخص نموده اند. در این اینجا فقط افرادی را معرّفی می کنیم، که دوستی با آنها حرام است:
الف- دشمنان خداوند متعال:
در این مورد، خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: لَا تَجِدُ قَوْمًا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ یُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ کَانُوا آبَاءهُمْ أَوْ أَبْنَاءهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِیرَتَهُمْ (مجادله: ۲۲)؛ برای مؤمنان فرقی نمیکند که دشمنان خداوند، آباء و اجداد، فرزندان یا برادران و یا اقوام و عشیره آنها باشد؛ آنها با دشمنان خدا دوستی ندارند.
ب- ستمکاران:
خداوند متعال می فرماید: وَلاَ تَرْکَنُواْ إِلَى الَّذِینَ ظَلَمُواْ فَتَمَسَّکُمُ النَّارُ وَمَا لَکُم مِّن دُونِ اللّهِ مِنْ أَوْلِیَاء ثُمَّ لاَ تُنصَرُونَ(هود: ۱۱۳) ؛
به ستمکاران میل مکنید که آتش، شما را میسوزاند و در برابر خداوند، شما را دوستانی نخواهد بود و آن گاه، یاری نخواهید داشت.
ج- روی گردان از جماعت مسلمانان:
رسول خدا(ص) فرمودهاند: «من رغب عن جماعه المسلمین وجب علی المسلمین غیبته و سقطت بینهم عدالَته وجب هجرانه» :هر که از جماعت مسلمانان رویگردان شود، بر مسلمانان، غیبتش لازم و عدالتش ساقط و دوری از او واجب است. (صدوق، ۱۳۸۹: ۳۹۳). بر اساس قاعده «تعرف الاشیاء بأضدادها» می توانیم بفهمیم که دوستی با غیر این موارد، یا واجب، یا مستحب، یا مکروه است، که در کلیه این حالات، دوستی مشروع بوده و می توان با آنها دوستی نمود. همانطور که خدای متعال فرموده: قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبَى(شوری:۲۲) ؛ بگو من اجر رسالت جز این نخواهم که این محبت و مودت مرا در حق خویشاوندان منظور دارید.
۴-۴- دوستی شیطان:
۴-۴-۱- وَ مَن یَعْشُ عَن ذِکْرِ الرَّحْمَانِ نُقَیِّضْ لَهُ شَیْطَانًا فَهُوَ لَهُ قَرِین(زخرف:۳۶)؛ و هر کس از یاد خدا روى‏گردان شود شیطان را به سراغ او می فرستیم که همدم او خواهد بود.‏
۴-۴-۲- رفیق مجرم باعث گمراهی انسان می شود، وَ مَا أَضَلَّنَا إِلَّا الْمُجْرِمُون) شعرا: ۹۹) ؛ امّا کسى جز مجرمان ما را گمراه نکرد.
۴-۵- تبدیل دوستی باطل در قیامت به دشمنی:
الف- الْأَخِلَّاءُ یَوْمَئذِ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ إِلَّا الْمُتَّقِین(زخرف:۶۷)؛ دوستان در آن روز دشمن یکدیگرند، مگر پرهیزگاران!
ب- وَ یَوْمَ یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلى‏ یَدَیْهِ یَقُولُ یا لَیْتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلاً (فرقان:۲۷)؛ و روزى که ستمکار (مشرک) دو دست خود را (از روى حسرت) به دندان مى‏گزد و مى‏گوید: اى کاش با پیامبر همراه مى‏شدم. یا وَیْلَتى‏ لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلِیلاً (فرقان:۲۸) ؛ ای وای بر من کاش فلانی را دوست نمی گرفتم لَقَدْ أَضَلَّنِی عَنِ الذِّکْرِ بَعْدَ إِذْ جاءَنِی وَ کانَ الشَّیْطانُ لِلْإِنْسانِ خَذُولاً(فرقان:۲۹)؛ رفیق من بعد از آنکه حق از طرف خدا برای من آمد مرا گمراه ساخت و شیطان هنگام امید انسان را رها می سازد.
پیام‏های آیه:
۱ـ حسرت‏هاى درونى در اعمال و رفتار انسان مؤثّر است. (یَعَضُّ الظَّالِمُ)
۲ـ رها کردن راه انبیا ظلم است. (ظلم به خود و ظلم به انبیا) (یَعَضُّ الظَّالِمُ)
۳ـ عذاب قیامت بسیار سخت است. (یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلى‏ یَدَیْهِ) (مشرک تنها یک انگشت و یا یک دست خود را گاز نمى‏گیرد، بلکه دو دست خود را گاز مى‏گیرد)
۴ـ در قیامت، وجدان‏ها بیدار مى‏شود. (یَعَضُّ یَقُولُ)
۵ـ پشیمانى، دلیل بر اختیار انسان است و اگر کسى مجبور بود، پشیمانى معنا نداشت. (یا لَیْتَنِی)
۶ـ دوستى‏هاى نامشروع امروز، فرداى خطرناکى دارد. «یا لَیْتَنِی» دوست در سرنوشت انسان مؤثّر است.
۷ـ ایمان به تنهایى کافى نیست، همراه بودن با انبیا نیز لازم است. (مَعَ الرَّسُولِ)

شکل ۴-۶۲- نتایج مدل­سازی در خاک ترکیبی با ردیاب ویولت کوواسول در پیزومتر ۱٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫۷۹
شکل ۴-۶۳- نتایج مدل­سازی در خاک ترکیبی با ردیاب ویولت کوواسول در پیزومتر ۲٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫۷۹
شکل ۴-۶۴- نتایج مدل­سازی در خاک ترکیبی با ردیاب ویولت کوواسول در پیزومتر ۳٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫۸۰
شکل ۴-۶۵- نتایج مدل­سازی در خاک ترکیبی با ردیاب ویولت کوواسول در پیزومتر ۴٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫۸۰
شکل ۴-۶۶- نتایج مدل­سازی در خاک ترکیبی با ردیاب ویولت کوواسول در مخزن پایین دست…………………………۸۱
VII
فصل اول
مقدمه و کلیات
۱-۱- مقدمه
امروزه ردیابی در مسائل آب و خاک در مقایسه با گذشته کاربردی بسیار گسترده­تر یافته است. بررسی ارتباط هیدرولیکی و ویژگی­های هیدرودینامیکی سفره ­های آب زیرزمینی، ارزیابی منشاء و گسترش آلودگی از مهم­ترین کاربردهای این روش هستند. در کشور ما نیز همگام با فرایند توسعه و با رشد فزآینده صنعت سدسازی و مطالعات منابع آب و خاک در حوضه­های گوناگون، روش ردیابی در آب­های سطحی و زیر سطحی نیز افزایش یافته است.
در گذشته کاربرد عمده ردیاب­ها در آب­های زیرزمینی در پی بردن به مواردی همچون جهت، مسیر، سرعت و زمان عبور آب بوده است. امروزه با توجه به روند رو به افزایش آلودگی منابع آب­های سطحی و زیرزمینی، افزون بر موارد فوق مواردی همچون پخشیدگی و انتقال آلاینده­ها نیز مورد توجه می­باشد. به منظور شناخت و حفاظت کیفی منابع آب داشتن اطلاعات دقیق از رفتار مواد آلاینده در درون این سیستم ضروری است که به کمک روش­های ردیابی می توان این رفتار را تا حدود زیادی شبیه سازی نمود.
۱-۲- کلیات پژوهش
آزمایش­های ردیابی از جمله روش­های تکمیلی است که در مراحل پایانی مطالعات سیستماتیک منابع آب و خاک و ژئوتکنیک به کار می­رود. در این مطالعات با توجه به گسترش منطقه مورد مطالعه ممکن است از ایزوتوپ­های محیطی و ردیاب­های مصنوعی (شیمیایی، رنگی) استفاده شود. باید توجه داشت اگر عملیات ردیابی مطابق دستورالعمل و با رعایت احتیاط­های لازم انجام نگیرد، نه تنها مفید نبوده، بلکه نتایج گمراه­کننده ­ای را نیز بدنبال خواهد داشت (بی­نام، ۱۳۸۸).
مطالعات ردیابی آب­های زیرزمینی همیشه بعد از انجام مطالعات کلاسیک هیدروژئولوژی و انجام بررسی­های ژئوفیزیکی و ژئوتکنیکی معمول انجام می­پذیرد، همچنین به کارگیری ردیاب­ها در منابع آب و خاک براساس ویژگی‌های محیط و خصوصیات ردیاب صورت می­گیرد. گاهی اوقات خصوصیات هیدرولوژیکی مکان مورد استفاده محدودیت­هایی را برای استفاده از برخی ردیاب­ها به وجود می ­آورد. افزون بر ویژگی­های فوق عوامل دیگری مانند اثرات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی نیز ممکن است بر نتایج ردیابی تأثیرگذار باشد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در مناطق خشک و نیمه خشک منابع آبی با کیفیت مطلوب کمیاب هستند و این منابع بیشتر به تأمین آب شهری اختصاص داده شده اند .به همین دلیل در این مناطق ممکن است به مصرف آب­های زیرزمینی با کیفیت کم، پساب زهکشی و دیگر پساب­ها روی آورده شود (بلتران^[۱]،۱۹۹۹). کاربرد پساب­ها در مزارع ممکن است منجر به بهبود و پایداری تولیدات کشاورزی شود. در عین حال، آبیاری با پساب می ­تواند خطراتی برای تولیدات و محیط خاک داشته باشد.کمبود آب در مناطق خشک و نیمه خشک ممکن است خطر شوری خاک را در این مناطق تشدید کند. زیرا آب کافی برای آبشویی نمک وجود ندارد. کیفیت پایین آب­ها و پساب­های در دسترس در این مناطق خطر فوق را باز هم شدت می­بخشد. بنابراین به منظور جلوگیری از شوری ثانویه خاک به علت آبیاری با آب با غلظت نمک بالا، نمک­های اضافه شده باید به خارج از ناحیه بالایی ریشه که در جذب آب و مواد غذایی فعا ل­تر است، شسته شوند. نمک­های حل شده در آب نفوذ عمقی یافته می ­تواند در قسمت­ های عمیق تر خاک تجمع یابد و از طریق زهکشی طبیعی یا سیستم­های زهکشی زیر سطحی تخلیه شود (بلتران، ۱۹۹۹).
با توجه به محدودیت منابع آبی در مناطق خشک و نیمه خشک، علیرغم مسئله شوری استفاده از منابع آبی با کیفیت پایین­تر امری لازم است ولی باید ضمن استفاده از منابع آبی با کیفیت پایین به آلودگی محیط زیست و حرکت املاح و مواد شیمیایی در خاک و مسئله­ شوری خاک توجه شود و امر فوق جزء با اعمال مدیریت آبیاری صحیح امکان پذیر نمی ­باشد. مدیریت آبیاری می ­تواند نقش مهمی درحرکت املاح و آلاینده­ها به اعماق خاک و به طرف آب­های زیرزمینی و همچنین نقش مهمی در شوری خاک بویژه درناحیه توسعه ریشه­ گیاهان داشته باشد، بهترین مدیریت آبیاری باید مقدار شوری در آب آبیاری، درخاک و در ناحیه ریشه­ گیاهان و حرکت آلاینده­ها به طرف آب­های زیرزمینی را در نظر بگیرد (ذکری^[۲]، ۲۰۰۵).
باتوجه به مطالب فوق بررسی حرکت املاح درخاک از لحاظ اقتصادی، اکولوژیکی و سلامتی محیط زیست امری اجتناب ناپذیر است. بنابراین حرکت آب و املاح در خاک از سال­های پیش مورد توجه بوده است. این مسئله توجه بسیاری از پژوهش­های دانشگاهی را درچند دهه­ اخیر به خود جلب نموده است و اما از دهه­ پنجاه قرن بیستم بطور جدی به آن پرداخته شده است. پژوهش در این خصوص در دو دهه­ اخیر به عنوان یکی از مباحث قابل توجه مطرح بوده به طوری که اخیرًا حجم زیادی از مطالعات در زمینه­ خاکشناسی را به خود اختصاص داده است.
در بیشتر مطالعات انجام شده درمورد حرکت املاح و شبیه سازی آن با بهره گرفتن از مدل به عناصر سنگین از قبیل کادمیم و سرب و حرکت آفتکش­ها و علفکش­ها درخاک پرداخته شده است. این ترکیبات درخاک در معرض پدیده های تولید و تخریب و رسوب وجذب سطحی کلوئیدهای خاک قرار می­گیرند. در مطالعات دیگر به بررسی حرکت آنیون­ها درخاک، که کمتر در معرض پدیده های تولید و تخریب درخاک هستند و سریع­تر همراه آب درخاک حرکت می­ کنند به ویژه کلر و برم پرداخته شده است. از برماید به دلیل پایین بودن مقدار زمینه آن در خاک مناطق خشک و نیمه خشک نسبت به کلر، غیر فعال بودن در خاک و سادگی تعیین غلظت آن در خاک بیشتر استفاده می­ شود.
ردیاب­ها انواعی از ماده یا انرژی هستند که به منظور تعیین توزیع زمانی و مکانی آب و مواد آلاینده آن در منابع آب و خاک به کار می­روند.
از جمله ویژگی­های عمده ردیاب­ها عبارتند از (بی­نام، ۱۳۸۸):
− پایداری ردیاب در طول مدت عملیات ردیابی
− بی خطر بودن برای محیط زیست حتی در غلظت کم
− امکان استفاده توام از ردیاب­های مختلف
− امکان آشکارسازی با دقت بالا در غلظت کم
− انحلال پذیری در آب
− قابلیت جدایش از محیط زیست
۱-۳- ضرورت انجام پژوهش
از آنجا که امکان بررسی دقیق و شناخت قسمت­ های مختلف و لایه­ های زیر سطحی خاک برای ما مقدور نیست. از این رو، استفاده از روش­های زود یافت کمک شایانی به تشخیص مسیر اصلی حرکت جریان آب می­نماید. روش­های ردیابی دقیق­ترین روش برای شناسایی جریان­های زیرسطحی می­باشند، که بر اساس اصول فیزیکی حرکت ماده ردیاب و اندازه ­گیری زمان پیمایش خصوصیات جریان مانند سرعت را به دست می­دهد. در بحث تراوش جریان از لایه­ های زمین­­شناسی، سدهای خاکی و انتقال املاح از مزارع کشاورزی استفاده از مواد ردیابی می ­تواند نتایج سودمندی به دست آورد. استفاده از ردیاب­های جدید با اهداف اقتصادی و مقرون به صرفه بودن از یک طرف و از طرف دیگر بی­خطر بودن برای محیط زیست همواره دغدغه اصلی مهندسان و پژوهش­گران بوده است.
در معرفی ردیاب­های جدید در مقیاس آزمایشگاهی قابلیت آشکار­سازی ردیاب در غلظت­های کم، یک هدف مهم و اساسی است و دیگر اینکه نسبت به عوامل بیرونی مانند نور خورشید، دما، رطوبت و سایر عوامل اقلیمی کمترین حساسیت را داشته باشد. لذا تحقیق حاضر به دنبال ارائه و معرفی ردیاب­های جدیدی است که معایب ردیاب­های قدیمی را نداشته باشد و از نظر فنی، اقتصادی و کاربردی قابل استفاده باشند.
۱-۴- سوالات اساسی تحقیق
۱-آیا می­توان ردیاب­های جدیدی با قابلیت آشکارسازی قابل توجه و خطرات زیست محیطی کمتر برای حرکت
ردیاب­ها درون خاک در مقیاس آزمایشگاهی شناسایی و معرفی کرد؟
۲-آیا ردیاب جدید قابلیت کاربرد در محیط­های مختلف را دارا می­باشد؟
۱-۵-اهداف تحقیق
۱-.ارائه ماده جدید و سهل الوصول در بحث انتقال املاح با توجه به قابلیت آشکارسازی بالا در غلظت­های کم.
۲- محاسبه پارامترهای مربوط به انتقال املاح برای ردیاب­های جدید.
۳- مقایسه کاربرد ردیاب معرفی شده با ردیاب های رایج و آشکارسازی نقاط ضعف و قوت آنها.
۴- مقایسه نتایج حاصل از مدل­سازی عددی حرکت جریان و ردیاب با یافته­های آزمایشگاهی
فصل دوم
پیشینه تحقیق
۲-۱- مقدمه
امروزه ردیابی در مسائل آب و خاک در مقایسه با گذشته کاربردی بسیار گسترده­تر یافته است. بررسی ارتباط هیدرولیکی و ویژگی­های هیدرودینامیکی سفره ­های آب زیرزمینی، ارزیابی منشاء و گسترش آلودگی از مهم­ترین کاربردهای این روش هستند. در کشور ما نیز همگام با فرایند توسعه و با رشد فزآینده صنعت سدسازی و مطالعات منابع آب و خاک در حوضه­های گوناگون، روش ردیابی در آب­های سطحی و زیر سطحی نیز افزایش یافته است.
در گذشته کاربرد عمده ردیاب­ها در آب­های زیرزمینی در پی بردن به مواردی همچون جهت، مسیر، سرعت و زمان عبور آب بوده است. امروزه با توجه به روند رو به افزایش آلودگی منابع آب­های سطحی و زیرزمینی، افزون بر موارد فوق مواردی همچون پخشیدگی و انتقال آلاینده­ها نیز مورد توجه می­باشد. به منظور شناخت و حفاظت کیفی منابع آب داشتن اطلاعات دقیق از رفتار مواد آلاینده در درون این سیستم ضروری است که به کمک روش­های ردیابی می توان این رفتار را تا حدود زیادی شبیه­سازی نمود.
۲-۲- استفاده از ردیاب­ها در مطالعات حرکت املاح
در سال ۱۸۷۲ بیماری واگیردار تیفوس در منطقه لوزان^[۳]، سوئیس شروع شد که منشأ آن با آزمایش ردیابی توسط نمک طعام مشخص شد (هاگلر^[۴]، ۱۸۷۳).
اولین آزمایش ردیابی رنگی در جنوب آلمان در سال ۱۸۷۷ برای اثبات اتصال آب­شناسی رودخانه دانوب^[۵] و آچ اسپرینگ^[۶] انجام شد. از رنگ فلئورسین برای این منظور استفاده گردید. فلئورسین همچنین در سال ۱۸۷۱ توسط شیمیدان آلمانی به عنوان ردیاب استفاده گردیده زیرا یک فلئورسانس قوی است و جذب محدودی در خاک دارد ( کنوپ^[۷]، ۱۸۷۸).
در سال ۱۸۹۶ رنگ فلئورسین/اورانین و متیلوزن در ترکیب با ردیاب­های باکتریایی استفاده شدند، برای بررسی ظرفیت فیلتراسیون خاک­های کانا­ل­های تأمین آب آشامیدنی برای تورنیو ایتالیا انجام گرفت ( ابا^[۸]، ۱۸۹۹).

**۷۶/۸۶

**۹۹/۲۲۳۰

**۷۹/۱۷۰

۴

رقم

 

۸۵/۳^ns

۱۴/۴۹۲^ns

۱۹/۱۶^ns

۳

زمان برداشت

 

*۱۵/۷

۳۸/۳۹۰^ns

۱۶/۱۲^ns

۱۲

اثر متقابل رقم * زمان برداشت

 

۲/۷۸

۱۹۹/۹۶

۱۰/۴۹

۴۰

خطای آزمایشی

 

۲۱۴/۲۲

۹۰۳/۳۳

۷۹۸/۱۰

 

ضریب تغییرات (%)

 

 

ns، ** و *: به ترتیب نشان دهنده عدم وجود اختلاف معنی­دار، معنی­دار در سطح احتمال ۱ درصد و معنی­دار در سطح احتمال ۵ درصد با آزمون چند دامنه­ای دانکن می­باشد.
)pH4-1-1- اسیدیته (
جدول تجزیه واریانس (جدول۴-۱-۱) نشان می­دهد که اثرات ساده و اثر متقابل رقم و زمان برداشت بر میزان pH آب میوه در سطح احتمال ۵ درصد معنی­دار است. جدول ۴-۱-۵ نتایج مقایسه میانگین اثرات متقابل رقم و زمان برداشت بر میزان pH را نشان می­دهد. همانطور که در این جدول نشان داده شده است با گذشت زمان مقدار pH افزایش یافته است. با توجه به نتایج مقایسات میانگین بیشترین مقدار pHمربوط به رقم صاحبی در زمان ۲۰ شهریور و کمترین مقدار مربوط به رقم بیدانه سفید در زمان ۲۰ مرداد بود. میزان اسیدیته معرف اسیدی بودن محصولات باغبانی می باشد اما میزان pH میوه همیشه با مقدار اسیدهای آلی رابطه مستقیم ندارد (جلیلی مرندی، ۱۳۸۶). اسیدهای آلی جزء اسید های ضعیف بوده و تاثیر زیادی بر pHمیوه نداشته و اسیدهای قوی سبب تغییر سریع pH می شوند. pH یا غلظت یون های H⁺، روی مزه تاثیر ندارد و اهمیت آن بیشتر به خاطر تاثیر بر واکنش­های آنزیمی و فعالیت میکرواورگانیسم­ها (مخمر­ها و باکتری­ ها)، می­باشد. بنابراین در مقایسه با اسیدیته قابل تیتراسیون، تغییرات pH از ارزش کمتری به عنوان یک فاکتور کیفی موثر بر مزه برخوردار است. بیشترین تغییرات در ترکیبات حبه انگور در طی مرحله دوم رشد یا مرحله رسیدگی اتفاق می­افتد. حبه ها از یک حالتی که کوچک، سخت و اسیدی، با قند کم هستند به یک حالتی که بزرگ، نرم، شیرین، اسید پایین و خوش طعم و رنگی هستند تغییر می­یابند. عطر و طعم انگورها اساسا در نتیجه تعادل اسید به قند است و سنتز آنها و ترکیبات آروماتیک یا پیش ماده­ها در این زمان اتفاق می­افتد. توسعه این خصوصیات کیفیت نهایی محصول را تعیین خواهد کرد (Boss and Davies, 2001). افزایش مقدار pH در طول دوره رشد در انگور توسط سایر پژوهشگران نیز گزارش شده است (Hellman, 2004; Rolle et al., 2011).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جدول۴-۱-۵- مقایسه میانگین اثرات متقابل رقم و زمان برداشت روی صفتpH

 

زمان چهارم

زمان سوم

زمان دوم